Nhật Bản chia rẽ vì dự luật an ninh

Hạ viện Nhật Bản hôm 16-7 đã thông qua 2 dự luật cho phép mở rộng vai trò của quân đội trong cuộc bỏ phiếu bị phe đối lập tẩy chay. Với sự mở rộng này, binh sĩ Nhật Bản sẽ lần đầu tiên được phép ra nước ngoài chiến đấu kể từ Thế chiến II.

Bị tố vi hiến

Những thay đổi nêu trên đang gây chia rẽ sâu sắc trong lòng nước Nhật. Theo đài BBC, hầu hết nghị sĩ đối lập đã rời khỏi phòng họp trước khi bỏ phiếu diễn ra. Những nghị sĩ đối lập của Đảng Chấn hưng Nhật Bản (JRP) còn ở lại thì bỏ phiếu chống. Tuy nhiên, do Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của Thủ tướng Shinzo Abe và các đối tác trong liên minh cầm quyền nắm 2/3 ghế hạ viện nên 2 dự luật được thông qua dễ dàng.

Trong khi đó, các cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy đa số người dân Nhật Bản đang hoài nghi hoặc phản đối 2 dự luật này. Đêm 15-7, hàng ngàn người đã xuống đường để bày tỏ lập trường chống đối bên ngoài trụ sở quốc hội ở thủ đô Tokyo.

Người dân Nhật phản đối những dự luật an ninh mới bên ngoài trụ sở quốc hội ở thủ đô Tokyo hôm 16-7

Ảnh: REUTERS

Hai dự luật nêu trên sẽ được thượng viện xem xét và bỏ phiếu trong 60 ngày tới. Nhiều người dự báo khả năng chúng được thông qua để trở thành luật là rất cao bởi liên minh cầm quyền cũng chiếm đa số ghế ở thượng viện.

Ngay cả khi không vượt qua ải thượng viện thì 2 dự luật sẽ tự động được trả lại hạ viện - nơi diễn ra cuộc bỏ phiếu cuối cùng và mang tính quyết định. Dù vậy, phe đối lập dự kiến có những động thái pháp lý nhằm chống lại các dự luật bị xem là đi ngược bản hiến pháp hòa bình của nước này.

Bảo vệ đồng minh

Kết quả cuộc bỏ phiếu ở hạ viện được xem là chiến thắng của Thủ tướng Shinzo Abe nhưng có những dấu hiệu cho thấy uy tín của ông có thể bị tác động tiêu cực. Gạt sang một bên những tiếng nói phản đối cũng như nguy cơ tỉ lệ ủng hộ tiếp tục sụt giảm, ông Abe khẳng định việc thông qua những dự luật này là cần thiết để bảo vệ sinh mạng công dân Nhật Bản và ngăn chặn chiến tranh trong bối cảnh môi trường an ninh xung quanh Tokyo ngày càng xấu đi.

Theo hãng tin AP, hiến pháp Nhật Bản hiện chỉ trao cho quân đội - được gọi là Lực lượng Phòng vệ (JSDF) - quyền tự vệ và bảo vệ đất nước. Một khi những thay đổi mà ông Abe tìm kiếm có hiệu lực, JSDF sẽ được phép bảo vệ những đồng minh bị tấn công trong khuôn khổ khái niệm “quyền phòng vệ tập thể”.

Cụ thể, Nhật Bản sẽ có quyền đánh chặn tên lửa bay qua không phận mình và hướng đến lãnh thổ Mỹ. Một kịch bản khác là khi một tàu chiến Mỹ bị tấn công, lực lượng Nhật có thể tham chiến nếu tình hình “đe dọa nghiêm trọng và tức thì đến an ninh đất nước”.

Bên cạnh việc tiến hành các sứ mệnh quét mìn ở vùng biển Trung Đông để bảo vệ tàu chở dầu đến Nhật Bản, nước này còn có thể điều máy bay do thám đến tuần tra biển Đông để giám sát hoạt động của Trung Quốc. Trong hoạt động gìn giữ hòa bình quốc tế, Nhật Bản được phép hỗ trợ hậu cần cho quân đội nước khác và tham gia bảo vệ nhân viên dân sự. Tất cả hoạt động trên chỉ được phép diễn ra trong những điều kiện nhất định, như đất nước và người dân bị đe dọa nghiêm trọng.

Không chỉ gây chia rẽ nội bộ, bước đi nêu trên còn vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ của một số nước láng giềng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh hôm 16-7 thúc giục Nhật Bản tránh những động thái “gây xáo trộn cho hòa bình và an ninh khu vực” cũng như “đe dọa chủ quyền” Bắc Kinh. Tương tự, Hàn Quốc từng nhiều lần kêu gọi Nhật Bản minh bạch trong những cuộc thảo luận về chính sách quốc phòng của mình.