Obama, Rouhani hứa hẹn quan hệ mới

Tổng thống Iran Hassan Rouhani phát biểu tại Đại hội đồng LHQ ngày 24-9 Ảnh: AP

Phát biểu 50 phút trước Đại hội đồng Liên Hiệp quốc (LHQ), ông Obama nói sẽ dành hết nỗ lực ngoại giao cho khu vực này để đạt được một thỏa thuận hòa bình Israel - Palestine, hy vọng các cuộc nói chuyện đang diễn ra với sự khích lệ của Mỹ có thể kết thúc cuộc xung đột kéo dài. Ông tin rằng “những đột phá thật sự” về 2 vấn đề đó sẽ “tác động sâu rộng và tích cực” đối với toàn bộ khu vực Trung Đông và Bắc Phi.

Tổng thống mới của Iran, ông Hassan Rouhani, trong bài phát biểu của mình vài giờ sau khi ông Obama kết thúc, đôi lúc chỉ trích sâu cay chính sách ngoại giao của Mỹ trong vùng, lặp lại những lời than phiền của người tiền nhiệm Mahmoud Ahmadinejad về cách hành xử đối với người Palestine, về việc sử dụng máy bay không người lái và những vấn đề khác. Nhưng ông cũng cam kết có các cuộc thương thảo quốc tế nghiêm chỉnh về chương trình hạt nhân Iran.

“Chúng ta có thể đi đến một khuôn khổ để giải quyết các bất đồng của nhau trên cơ sở bình đẳng”- ông Rouhani nói. Xuất hiện lần đầu tiên tại tổ chức lớn nhất thế giới, ông Rouhani cho biết ông chăm chú lắng nghe bài phát biểu của Tổng thống Obama trước đó và hy vọng rằng các nhà lãnh đạo Mỹ có thể tập trung ý chí chính trị để “không chạy theo lợi ích thiển cận của những phe nhóm hiếu chiến”.

Những cuộc nói chuyện được nối lại giữa Iran và phương Tây sẽ bắt đầu trong tuần này với một cuộc gặp tại LHQ giữa ngoại trưởng Iran và người đồng nhiệm Mỹ John Kerry, một trong những cuộc tiếp xúc cấp cao nhất giữa hai nước trong nhiều năm.

Mặc dù các giới chức Nhà Trắng phát tín hiệu cho thấy một cuộc họp - hay cuộc gặp gỡ không chính thức - giữa hai ông Obama và Rouhani có khả năng xảy ra nhưng nhà lãnh đạo Iran đã không xuất hiện tại buổi ăn trưa, nơi việc trao đổi lẽ ra đã được tiến hành. Các quan chức cao cấp Nhà Trắng nói với báo The New York Times rằng các nhà ngoại giao Iran quyết định phản đối một cuộc gặp như vậy do lo ngại những nhân vật có quan điểm cứng rắn trong nước.

Không có bất cứ tổng thống Mỹ nào chính thức gặp gỡ một nhà lãnh đạo Iran kể từ cuộc cách mạng 1979 ở nước này. Một giới chức cao cấp chính quyền Obama giải thích rằng điều đó “rõ ràng là quá phức tạp đối với họ”.

Diễn văn của ông Obama là bài thứ năm tại Đại hội đồng LHQ và nó phản ánh sự tiếp cận của một tổng thống đang bảo vệ thành tích về chính sách ngoại giao Mỹ. Mặc dù ông Obama không thông báo chính sách mới đối với Iran, lời lẽ lạc quan của ông cho thấy sự cởi mở của chính quyền Mỹ nhằm tìm kiếm quan điểm chung với giới lãnh đạo nước cộng hòa Hồi giáo - những người đã chủ động gửi một loạt tín hiệu tích cực đến Washington trong những ngày gần đây.