Báo Mỹ The Wall Street Journal (WSJ) ngày 12-10 đưa tin sau nhiều tháng tranh luận, chính phủ Mỹ nhất trí hải quân nước này sẽ tuần tra trong khu vực 12 hải lý tính từ các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép trên biển Đông. “Vấn đề chỉ còn là thời gian” - một quan chức Mỹ xác nhận với WSJ trong khi một quan chức khác tiết lộ việc tuần tra sẽ bắt đầu trong vài ngày tới.
Không công nhận chủ quyền
Tiến vào “vùng cấm địa” 12 hải lý rất quan trọng bởi theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), các quốc gia có chủ quyền đối với các đảo và bãi đá tự nhiên trong vùng lãnh hải của họ. Do đó, tuần tra trong khu vực này tức là Mỹ không công nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với các đảo nhân tạo nói trên.
Nhiều tháng qua, Lầu Năm Góc đã hối thúc Nhà Trắng thông qua kế hoạch “bảo đảm tự do hàng hải” (FONOP) quanh các đảo nhân tạo. Theo nguồn tin nội bộ, Washington quyết định hoãn tuần tra trước khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Mỹ vào cuối tháng 9. “Phái tàu tuần tra sớm như vậy chứng tỏ cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Obama và ông Tập rất tệ” - báo The Guardian dẫn đánh giá của chuyên gia về Trung Quốc Bill Bishop.
Mỹ, Philippines tập trận Hợp tác huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu trên biển (CARAT) gần bãi cạn Scarborough trên biển Đông hồi tháng 6. Ảnh: HẢI QUÂN MỸ
WSJ cho biết khi họp báo chung sau cuộc gặp, ông Tập cam kết không quân sự hóa các đảo nhân tạo. “Nếu mục đích của ông Tập là khiến Mỹ thôi tuần tra gần các đảo nhân tạo thì ông ấy đã không thành công” - tờ báo viết.
Trước đó, báo The Washington Post ngày 10-10 dẫn lời nhiều quan chức thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh nước này có thể triển khai ít nhất một tàu hải quân tới gần các đảo nhân tạo kể trên. Tuy không đề cập cụ thể kế hoạch tuần tra nhưng người phát ngôn Hải quân Mỹ William Marks khẳng định lực lượng này “sẽ tiếp tục hoạt động trong vùng biển quốc tế ở biển Đông”.
Philippines chuẩn bị
Vấn đề bây giờ là Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào nếu Mỹ thực sự tuần tra? Theo WSJ, Bắc Kinh có thể ngưng phát triển các đảo nhân tạo hoặc ngược lại, nuốt lời hứa không quân sự hóa chúng và cáo buộc hoạt động tuần tra của Mỹ là khiêu khích.
“Việc Mỹ tuần tra sẽ tạo cớ cho Trung Quốc chỉ trích Washington quân sự hóa biển Đông và qua đó, tăng cường hiện diện ở khu vực này” - ông Taylor Fravel, chuyên gia về quân sự Trung Quốc tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ), cảnh báo.
Có vẻ Trung Quốc sẽ không ngừng lại bởi nước này vừa ngang nhiên kích hoạt 2 ngọn hải đăng phi pháp tại bãi đá Châu Viên và Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Phi lý hơn, Tân Hoa Xã ngày 11-10 dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Xuân Oánh tuyên bố Trung Quốc sẽ xây thêm nhiều công trình dân sự.
Bên cạnh đó, trang Want China Times (Đài Loan) cho hay chính quyền Trung Quốc đã bơm tiền để Trường ĐH Nam Kinh thành lập Trung tâm Nghiên cứu hợp tác, qua đó tổ chức 10 chương trình nghiên cứu với hy vọng chiêu dụ học giả nước ngoài nghiên cứu về biển Đông.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây với báo The Guardian (Anh), Giám đốc Trung tâm về Quan hệ Mỹ - Trung, ông Orville Schell, đánh giá chính quyền của Tổng thống Obama đang mất kiên nhẫn “trước hành vi cưỡng ép, đôi khi trở thành hiếu chiến” của Trung Quốc. Trước đó, tạp chí Foreign Policy dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên nhấn mạnh Washington hiện kiên quyết “thể hiện sức mạnh quân sự” ở biển Đông.
Đối với kịch bản Mỹ tuần tra vùng 12 hải lý, chuyên gia quốc phòng Rommel Banlaoi phân tích với đài CNN rằng những nước nhỏ trên biển Đông như Philippines phải chuẩn bị đối phó việc Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động quân sự và bán quân sự ở đây. “Nếu Mỹ cản được Trung Quốc, Philippines có lợi, ngược lại Philippines sẽ lãnh hậu quả” - ông Banlaoi cảnh báo.
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin cho biết tàu chiến Mỹ được tự do cập cảng nước này nhờ vào các hiệp ước song phương về hợp tác an ninh và quốc phòng.
Nhiều khả năng kế hoạch tuần tra của Mỹ sẽ đốt nóng hội nghị bộ trưởng quốc phòng giữa Trung Quốc và ASEAN tại Bắc Kinh vào ngày 15 và 16-10 tới.
và quét mã QR
Bình luận (0)