Báu vật Cát Tiên đã được cứu!

Một góc Vườn Quốc gia Cát Tiên Ảnh: khắc dũng

Ba năm lo lắng…

Hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A được đưa vào diện quy hoạch trên sông Đồng Nai vào năm 2009. Vị trí dự kiến có thể nằm trong Vườn Quốc gia (VQG) Cát Tiên khiến lãnh đạo ban quản lý VQG lo lắng.

Nỗi lo dần thành hình khi ngày 20-6-2011, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) báo cáo Thủ tướng diện tích chiếm đất của 2 dự án chỉ là dải hẹp dọc sông Đồng Nai, là ranh giới ngoài VQG Cát Tiên, ít ảnh hưởng trực tiếp đến vườn. Do đó, Bộ NN-PTNT thống nhất việc thực hiện 2 dự án khiến VQG Cát Tiên đứng trước nguy cơ mất 137 ha.

Các chuyên gia Viện Sinh thái học miền Nam trong một lần vượt suối khảo sát khu vực dự kiến thực hiện 2 dự án thủy điện để tìm sự thật Ảnh: Vũ Ngọc Long

Trong 3 năm, Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam 3 lần tổ chức hội thảo liên quan đến 2 dự án này, 2 lần gửi phản biện báo cáo đánh giá tác động môi trường 2 dự án lên Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường của Quốc hội, Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành.

Ba năm, UBND tỉnh Đồng Nai cũng đứng ra tổ chức hội thảo, lấy ý kiến các cơ quan chuyên môn và chuyên gia trong nhiều lĩnh vực: thủy văn, thủy điện, môi trường, đa dạng sinh học…; 4 lần “cầu cứu” Chính phủ và các bộ, ngành loại bỏ 2 dự án ra khỏi quy hoạch thủy điện trên sông Đồng Nai. Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cũng liên tục chất vấn Chính phủ và các bộ, ngành về việc có triển khai 2 dự án hay không? Tỉnh Đồng Nai còn tự dừng một số thủy điện trên sông Đồng Nai để nêu gương!

Ba năm, mỗi bộ NN-PTNT, Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) cũng đã 2 lần khảo sát vị trí dự kiến xây dựng thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

Ba năm, một nhóm tình nguyện Bảo vệ Cát Tiên được thành lập với nhiều chuyên gia trong các lĩnh vực khác nhau cùng chia sẻ thông tin, kêu gọi mọi người chung tay bảo vệ VQG này nói riêng và môi trường nói chung. Họ không ngại lặn lội rừng sâu chụp ảnh, triển lãm ảnh, quảng bá cảnh đẹp VQG Cát Tiên nguyên vẹn đến mọi người; bỏ thời gian đi thực địa khu vực dự án, nghiên cứu, chỉ ra những bất cập trong các báo cáo của chủ đầu tư dự án…, chỉ mong cứu được Cát Tiên khỏi sự xâm lấn của các dự án thủy điện. Hơn 5.000 chữ ký phản đối 2 dự án thủy điện này là sự đồng tình của dư luận đối với nhóm, cũng như tình cảm người Việt Nam và bạn bè nước ngoài dành cho Cát Tiên.

Ba năm, dư luận cả nước không ngừng quan tâm, lo lắng, hồi hộp dõi theo diễn biến vụ việc và phản đối đến cùng 2 dự án thủy điện “kỳ lạ” này.

Tất cả cũng vì sự lo ngại tác động tiêu cực của 2 dự án đến môi trường quá lớn, không thể bù đắp. Việt Nam chỉ còn một báu vật Cát Tiên - rừng mưa nhiệt đới ẩm cuối cùng của miền Nam!

Phán quyết công bằng

Qua một thời gian khá dài, ngày 30-8, Bộ TN-MT chính thức báo cáo Thủ tướng về những ảnh hưởng của 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Các mặt tác động về môi trường, đa dạng sinh học, thủy văn và vi phạm luật… đã được xem xét thấu đáo, khiến dư luận yên tâm và tin tưởng hơn. Niềm vui vỡ òa khi Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đưa ra phán quyết về số phận của 2 dự án thủy điện “kỳ lạ” này.

VQG Cát Tiên và cả rừng phòng hộ Nam Cát Tiên đã được cứu! Việt Nam đã thực hiện đúng những cam kết với quốc tế về việc bảo vệ khu đất ngập nước Bàu Sấu, khu dự trữ sinh quyển thế giới Cát Tiên.

Đó là niềm vui của cán bộ, nhân viên Ban Quản lý VQG Cát Tiên - những chủ nhân của vườn - vì giữ được “ngôi nhà” nguyên vẹn, không bị tăng thêm gánh nặng cho công tác bảo vệ rừng vốn đã nhiều khó khăn, thử thách.

Đó là niềm vui của người dân cả nước nói chung và người dân tỉnh Đồng Nai nói riêng - địa phương hạ du ảnh hưởng trực tiếp bởi các tác động của 2 dự án về nguồn nước tưới tiêu, về sinh kế.

Đó là niềm vui của các chuyên gia Viện Sinh học nhiệt đới, Viện Sinh thái học miền Nam vì hệ sinh thái được giữ nguyên vẹn, đa dạng sinh học VQG Cát Tiên không bị chia cắt.

Đó là niềm vui của Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam khi diện tích rừng đầu nguồn không bị tàn phá thêm, nguồn nước sông Đồng Nai không bị vắt kiệt thêm và dòng sông không bị “băm nhỏ” thêm vì các hồ thủy điện, thủy lợi.

Đó là niềm vui của nhóm tình nguyện Bảo vệ Cát Tiên vì nỗ lực, nhiệt tình của họ đã đem lại kết quả.

Chủ tịch Đức Long Gia Lai: Chấp hành vì lợi ích chung Trao đổi qua điện thoại với phóng viên Báo Người Lao Động ngày 27-9, ông Bùi Pháp, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Đức Long Gia Lai, bày tỏ: “Trước hết, tôi xin cảm ơn sự quan tâm của báo chí đối với 2 dự án này. Song, hiện chúng tôi chưa nhận được văn bản chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải. Tuy nhiên, Chính phủ yêu cầu rà soát đưa 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A ra khỏi quy hoạch thì doanh nghiệp (DN) phải chấp hành. Đây là việc quốc gia, cần nghĩ đến cái chung, không nên chỉ vì lợi ích riêng của DN”. Trả lời câu hỏi trước quyết định của Chính phủ, Tập đoàn Đức Long Gia Lai có đề xuất gì nhằm tháo gỡ bớt khó khăn cho DN, ông Bùi Pháp cho biết: “Tập đoàn Đức Long Gia Lai là DN kinh doanh đa ngành nghề, khối lượng công việc rất lớn nên chúng tôi sẽ tập trung vào những hoạt động sản xuất kinh doanh mình đang làm. Trước mắt, chúng tôi chưa có kiến nghị gì thêm”. T.Dũng