Cá chết do cyanua trong khai thác vàng?

Dân phản ứng vì cá chết

Ngày 10-9, cá chết hàng loạt, nổi trắng trên 500 mét tại suối Lò. Đây là lần thứ 4 trong thời gian ngắn, cá tại khu vực khai thác vàng Bồng Miêu chết hàng loạt, làm cho người dân phản ứng dữ dội. Các cơ quan của tỉnh Quảng Nam và huyện Phú Ninh vào cuộc, lấy mẫu xét nghiệm để làm rõ nguyên nhân.

Người dân cho rằng Công ty Khai thác vàng Bồng Miêu lợi dụng lúc trời mưa to đã xả thẳng chất thải có chứa cyanua ra môi trường. Tuy nhiên, ông Cherry CamPo, Giám đốc Nhà máy vàng Bồng Miêu, lý giải: “Hiện tượng cá chết do trời mưa to, xảy ra một số nơi chứ không riêng gì ở đây. Đó là do sự thay đổi bất thường của thời tiết...”.

Trưởng thôn Bồng Miêu, ông Hồ Ngọc Hường, bức xúc: “Nói thực, ông nào bảo làm vàng không ảnh hưởng đến môi trường, bảo đảm không ô nhiễm, cứ lên đây sống với bà con tui thì biết liền. Ông nào có gan thì cứ ra sông mà tắm, mà dùng nước sông này để uống, bà con tui tin liền...”. Nhiều người dân, trong đó có những cụ già từng sống tại khu vực Bồng Miêu từ thời Pháp khai thác mỏ vàng nơi đây, đều khẳng định: Trước đây cũng khai thác vàng nhưng cá không chết, nay bị chết hàng loạt là do ô nhiễm môi trường từ nhà máy khai thác vàng gây ra.

Các chất độc hại đều vượt chuẩn quy định

Ngày 6-12, Cục Kiểm soát ô nhiễm thuộc Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên - Môi trường đã có kết luận về những hành vi vi phạm của Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu. Theo đó, có hiện tượng tràn nước thải từ đập 3 vào đập 1. Nước thải vào đập 3 có 14/22 thông số đo đạc vượt TCVN 5945:2005, trong đó hầu hết các kim loại nặng đều vượt chuẩn, đặc biệt trong đó hàm lượng cyanua bằng 67,8 mg/lít, vượt TCVN 687 lần. Nước thải vào đập 1 có hàm lượng cyanua cũng vượt TCVN 11,1 lần.

Theo kết luận, Công ty Khai thác vàng Bồng Miêu đã không thực hiện đầy đủ các nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt, không bảo đảm nồng độ các chất ô nhiễm trong các đập chứa quặng thải; xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép dưới hai lần trong trường hợp thải lượng nước thải từ 50 m³ một ngày đêm đến dưới 5.000 m³ một ngày đêm (vi phạm khoản 2, điều 10 Nghị định 81/2006/NĐ-CP); quản lý, vận chuyển và xử lý chất thải không đúng quy định về bảo vệ môi trường. Phó cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm Trương Văn Tấn khẳng định đập chứa thải nhà máy có vấn đề.

Kết luận tại cuộc họp giữa Cục Kiểm soát ô nhiễm, Sở Tài nguyên - Môi trường Quảng Nam, huyện Phú Ninh, chính quyền xã Tam Lãnh và đại diện nhân dân khu vực Bồng Miêu, Phó cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm Trương Văn Tấn yêu cầu Công ty Bồng Miêu thực hiện nghiêm túc nội dung báo cáo tác động môi trường đã được phê duyệt, đặc biệt chế độ vận hành hệ thống xả thải, quản lý tốt nhất chất thải rắn, chất thải nguy hại... Theo đó, cục sẽ đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam ra quyết định xử phạt hành chính đối với công ty. Đồng thời, cục đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam xem xét lại chủ trương cho phép Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu được chế biến quặng từ Phước Sơn vận chuyển về Nhà máy vàng Bồng Miêu.

Cứ ba ngày, Công ty Khai thác vàng Bồng Miêu sử dụng hết một tấn cyanua. Mỗi năm sẽ có 120 tấn được sử dụng. Theo báo cáo của công ty, mỗi tháng họ phải chi gần 650 triệu đồng để mua hóa chất H2O2 để xử lý lượng cyanua này.