Cấm bán rượu bia sau 22 giờ có khả thi?

Vụ Pháp chế - Bộ Y tế vừa tổ chức hội thảo về những thông tin liên quan đến phòng chống tác hại của lạm dụng rượu, bia. Việc cấm hay không cấm bán rượu bia sau 22 giờ một lần nữa lại được đề cập và tạo nhiều sự quan tâm của xã hội.

Đừng ban hành rồi để đó

Theo luật sư Lê Nguyễn Quỳnh Thi (Đoàn Luật sư TP HCM), trên thế giới, việc hạn chế bán rượu bia không có gì lạ và được người dân ủng hộ. Ở Việt Nam, trong bối cảnh việc uống bia rượu đã trở thành thói quen, thậm chí là “thủ tục đầu tiên” để làm ăn, kinh doanh, việc cấm bán là điều khó khả thi. Tuy nhiên, hạn chế, thậm chí cấm bán rượu bia đối với một số đối tượng, trong một khung giờ, một địa điểm nhất định chắc chắn dư luận sẽ đồng tình nếu nhà làm luật có điều tra, nghiên cứu cụ thể, kỹ càng, đề ra những biện pháp chế tài thích hợp.

Tối đến, các quán nhậu lại đông nghẹt khách đến tận khuya Ảnh: Hoàng Triều

“Đừng làm kiểu “quản không được thì cấm” hoặc ban hành ra để đó hay thực hiện “đầu voi đuôi chuột”. Bởi một quy định được ban hành sẽ ảnh hưởng đến nhiều người, nhiều ngành nghề. Nếu không khả thi sẽ sớm bị đào thải - như đã từng xảy ra trước đây. Thực tế, những gì thuộc về thói quen xã hội thì không phải lúc nào cũng có thể thay đổi bằng những mệnh lệnh hành chính. Quan trọng là thay đổi nhận thức người dân, làm thế nào để họ tự nhận ra đó là thói xấu cần loại bỏ, cần lên án” - luật sư Quỳnh Thi nhìn nhận.

Hàng chục năm tham gia xét xử, luật sư Nguyễn Thị Thu Thủy (nguyên Phó chánh Tòa Hình sự TAND TP HCM, đã nghỉ hưu) nhớ lại: “Những vụ án đau lòng do rượu bia gây ra nhiều vô kể. Lúc còn xét xử, tôi thường có một cuốn sổ ghi chép những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ hoặc nguyên nhân gây án. Khi lật lại sổ, tôi giật mình vì những chữ in đậm, in hoa và viết bằng bút màu đỏ toàn được ghi chú là “do rượu bia mà ra”. Theo tôi, việc cấm bán rượu bia sau 22 giờ rất cần thiết nhưng thi hành sẽ không dễ. Ví dụ, ai sẽ là người đi canh để xử phạt, nếu đưa người say về trụ sở, ai sẽ quản lý…? Cần phải quy định rõ ràng, cụ thể”.

Cơ chế kiểm tra, giám sát rất quan trọng

Đồng quan điểm, TS-LS Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn Luật sư TP HCM) cũng cho rằng dự thảo Luật Phòng chống tác hại của rượu bia xét về mặt nào đó mang lại ý nghĩa tích cực cho xã hội. Tài liệu thống kê của nhiều ngành khi nghiên cứu về tác hại của lạm dụng rượu bia cho thấy những con số thật bất ngờ và đáng phải lưu ý, như: tai nạn giao thông có nguyên nhân từ việc sử dụng rượu bia; những vụ ẩu đả có mức độ từ nghiêm trọng đến đặc biệt nghiêm trọng... Đặc biệt, số người chưa thành niên sử dụng rượu bia rất lớn.

“Dự thảo Luật Phòng chống tác hại của rượu bia chắc chắn sẽ nhận được sự ủng hộ của người dân bởi chúng ta đã quá chậm so với một số nước trong khu vực. Tuy nhiên, để dự thảo có thể đi vào đời sống và phát huy nết nội lực cũng như tinh thần của pháp luật được thượng tôn, các nhà nghiên cứu và xây dựng luật cần phải nghiên cứu pháp luật của các nước, từ đó vận dụng vào thực tiễn đời sống của nước ta để có thể đưa ra những đề xuất cụ thể, phù hợp. Một điểm cần lưu ý nữa là việc cấm bán rượu bia cho người chưa thành niên phải được thể hiện trong dự thảo lần này. Song song đó là chế tài xử phạt thật nghiêm khắc đối với người kinh doanh khi bán rượu bia cho người chưa thành niên cũng như kinh doanh vào giờ cấm” - luật sư Trạch đề xuất.

Ngoài ra, luật sư Trạch lưu ý khi luật đã ban hành, cơ chế kiểm tra giám sát cũng cần được thực hiện nghiêm túc, không được nể nang, làm cho có. “Ở các nước, pháp luật chuyên ngành rất cụ thể, đơn giản nhưng vô cùng nghiêm khắc. Nghiêm khắc với người kinh doanh, nghiêm khắc với người sử dụng, nghiêm khắc với cơ quan quản lý, giám sát. Có như vậy mới tạo sự công bằng và làm cho việc tuân theo, áp dụng pháp luật được triệt để” - luật sư Trạch nhấn mạnh.