Cấm phá thai: Chưa sát thực tế

Theo dự thảo Luật Dân số, nếu thai dưới 12 tuần tuổi thì cho phép phá  trừ trường hợp phát hiện phá do lựa chọn giới tính thai và việc phá sẽ gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của người được phá thai. Tuy nhiên, nếu thai từ 12 tuần tuổi trở lên thì cấm phá, trừ các trường hợp: mang thai gây nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng của thai phụ và thai nhi; thất bại trong sử dụng các biện pháp tránh thai có tác dụng lâu dài; loạn luân; bị hiếp dâm; người chưa thành niên, người chưa kết hôn; có bằng chứng về nguy cơ sinh ra trẻ có dị tật hoặc nguy cơ phát triển không bình thường.

Lo gia tăng phá thai “chui”

Như vậy, nếu phụ nữ có chồng, lỡ kế hoạch do sử dụng thất bại các phương pháp tránh thai ngắn hạn (uống thuốc, dùng bao cao su…) mà “quên” thai đến 12 tuần tuổi thì sẽ không được phá. Lý giải về quy định này, ông Nguyễn Đình Bách, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Thanh tra Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) thuộc Bộ Y tế, cho biết hiện nhiều trường hợp có thai 12 tuần trở lên đi siêu âm biết giới tính thai nên thường bỏ thai nếu giới tính không như mong đợi (thường bỏ thai giới tính nữ). Ngoài ra, khi có thai, nữ thanh niên, thiếu niên thường không biết cách xử lý phù hợp và chỉ đến bệnh viện khi tuổi thai đã quá lớn khiến việc phá thai dễ gây biến chứng nguy hiểm. Chưa kể tuổi dậy thì có xu hướng sớm hơn, dẫn đến nhu cầu tình dục sớm trong khi nhận thức về giới tính, tình dục, sức khỏe sinh sản của thanh niên, thiếu niên còn hạn chế.

Siêu âm kiểm tra sức khỏe thai nhi tại Bệnh viện Phụ sản trung ương (Ảnh chỉ có tính minh họa)

Nhiều ý kiến cho rằng việc siết chặt các điều kiện về phá thai tác động tiêu cực đến quyền sinh sản của cá nhân, cặp vợ chồng, nhất là trường hợp mang thai ngoài ý muốn của các nhóm cần ưu tiên cho học tập sự nghiệp, nâng cao chất lượng sống… Thậm chí, quy định này có thể làm gia tăng tình trạng phá thai không an toàn tại cơ sở phá thai “chui”.

Chị Trần Thị Yến (42 tuổi; ngụ Hà Nội) băn khoăn: “Phụ nữ chưa chồng mới được phá thai 12 tuần tuổi trở lên. Nếu vậy, trước khi phá thai, người đó phải ra phường xin chứng nhận “chưa kết hôn” để xin được phá thai hay sao? Trong khi đó, với phụ nữ đã lập gia đình chẳng ai dại gì “khai” rằng “tôi phá thai vì giới tính thai nhi”, cũng chẳng ai muốn cho người khác biết là mình bị hiếp dâm hay loạn luân để được phá thai. Nếu cấm như vậy thì chỉ khiến người ta dấm dúi phá thai tại các cơ sở phá thai “chui” mà thôi”.

Nhiều quy định bất khả thi

Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ, cho biết chắc chắn khi Luật Dân số được thông qua thì các nghị định hướng dẫn phải có hướng giải quyết để có thể chứng minh các “điều kiện” khi phá thai to. Về điều kiện “thất bại trong sử dụng biện pháp tránh thai có tác dụng lâu dài”, ông Tân cho biết nhà nước sẽ không “chịu trách nhiệm” cho những trường hợp thất bại trong sử dụng biện pháp tránh thai ngắn hạn (uống thuốc, dùng bao cao su) vì việc này liên quan đến các kỹ năng cá nhân (dùng bao cao su, uống thuốc không đúng cách cũng sẽ dẫn đến có thai ngoài ý muốn).

GS-TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội (Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, Hà Nội), cho rằng lý do hạn chế phá thai từ 12 tuần tuổi trở lên để “ngăn chặn lựa chọn giới tính thai nhi” thì e rằng quá lạc hậu. Hiện “công nghệ” siêu âm biết giới tính thai nhi đã sớm hơn rất nhiều, thậm chí từ 3-4 tuần tuổi.

“Dự thảo đưa ra nhiều điều kiện quá chặt để được phá thai to. Ai là người đi xác minh, chứng thực các lý do hiếp dâm, loạn luân, thất bại trong sử dụng biện pháp tránh thai? Cần cân nhắc để không đưa ra những điều kiện khó cho cả bác sĩ lẫn người dân” - GS Cử phân tích.

Theo ông Tân, dự thảo cũng đưa ra phương án 2 là phụ nữ có quyền phá thai theo nguyện vọng, trừ trường hợp vì lý do lựa chọn giới tính và phá thai gây hậu quả nghiêm trọng. Khi đó, mọi phụ nữ được tự nguyện quyết định việc phá thai, được tư vấn về thông tin, các nguy cơ tai biến, cách tự chăm sóc sau khi làm thủ thuật, áp dụng các biện pháp tránh thai phù hợp sau đó, được giữ bí mật thông tin liên quan…