Căng thẳng cách tính lương hưu mới

Ngày 23-10, Quốc hội (QH) đã thảo luận về Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi.

Không công bằng

Không đồng ý với 2 phương án mới về tính lương hưu của dự thảo, ĐB Trần Thanh Hải (TP HCM) phân tích cách tính này sẽ khiến người  lao động (NLĐ) có 3 thiệt thòi.

Một là, phải đóng BHXH 30 năm (nữ) hoặc 35 năm (nam) mới được hưởng tối đa 75% mức lương bình quân đóng BHXH, trong khi thời gian đóng BHXH theo luật hiện hành chỉ 25 và 30 năm. Hai là, NLĐ nữ nghỉ hưu từ ngày 1-1-2018 sẽ bị giảm 5% so với người nghỉ hưu từ ngày 31-12-2017 trở về trước. Ba là, hưởng trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu đối với thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỉ lệ tối đa 75% chỉ được 2 tháng lương/năm thay vì 4 tháng như hiện nay.

Đại biểu Trần Thanh Hải (TP HCM) đề nghị giữ nguyên công thức tính lương hưu hiện hành thích ứng với các thay đổi chính sách theo nguyên tắc đóng - hưởngẢnh: Hoàng Ngọc

Ông Hải đề nghị giữ nguyên công thức tính lương hưu như hiện hành và đề nghị giữ chế độ hưởng trợ cấp một lần đối với người tham gia BHXH, có thể tăng điều kiện chờ từ 12 tháng lên 24 tháng để NLĐ có một khoản tiền mưu sinh sau khi phải rời vị trí làm việc. Cũng có thể thay thế bằng phương án tăng mức hưởng BHXH một lần nhằm bảo đảm tỉ lệ trượt giá để NLĐ đủ tuổi hưởng chế độ BHXH một lần.

Đồng tình, ĐB Y Khút Niê (Đắk Lắk) cho biết cử tri ở tỉnh này không nhất trí với cách tính lương hưu mới vì làm giảm lương hưu một cách vô lý, không công bằng khi người nghỉ hưu trước và sau năm 2022 thì chênh nhau 30% mức lương, làm mất sức hấp dẫn của BHXH.

Cho rằng về nguyên tắc phải bảo đảm chính sách đóng - hưởng nhưng BHXH hiện nay vẫn bao cấp, đóng thấp -  hưởng cao, ĐB Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) đề xuất thêm phương án tính lương hưu bình quân bằng số năm NLĐ sống sau khi nghỉ hưu. Thời gian sống sau nghỉ hưu là 19 năm (ngừng đóng bảo hiểm năm 54 tuổi, tuổi thọ trung bình 73 tuổi) thì lấy tổng số tiền đóng BHXH chia cho 19. Như vậy, đóng càng dài thì hưởng càng nhiều.

“Nếu được hưởng lương hưu bằng 75% của 5 năm hoặc 10 năm cuối trước khi nghỉ thì có trường hợp rất đặc biệt: Ông Nguyễn Minh, nguyên Tổng Giám đốc Bia Huda (Thừa Thiên - Huế), hiện hưởng lương hưu hơn 65 triệu đồng/tháng, cao hơn rất nhiều lương của Chủ tịch QH hiện nay” - ông Lợi dẫn chứng.

Phải thông qua từng nội dung

Các nội dung được đồng thuận cao là đề xuất giao thẩm quyền thanh tra việc đóng BHXH cho cơ quan BHXH và mở rộng đối tượng tham gia BHXH.

ĐB Trần Thị Hiền (Hà Nam) cho rằng giao quyền cho thanh tra BHXH là giải pháp tốt nhất để xử lý nợ đọng BHXH lớn và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho NLĐ hiện nay. Tuy nhiên, cần làm rõ việc trao quyền có chồng chéo với thanh tra của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hay không, đặc biệt có tăng biên chế không vì nếu tăng là đi ngược với xu hướng tinh giản bộ máy. Đồng thời, trao quyền phải đi cùng với quy định về trách nhiệm.

Liên quan đến vấn đề nhức nhối hiện nay là trốn đóng và chiếm dụng tiền BHXH, ĐB Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi) cho rằng nếu NLĐ đã trích nộp thì phải được hưởng chế độ, không phụ thuộc DN có nộp hay không. DN chiếm dụng tiền BHXH phải bị xử lý, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ.

Chủ trì phiên thảo luận, Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng nhận định Luật BHXH là chính sách quan trọng nhất trong công tác bảo đảm an sinh xã hội, ảnh hưởng đến mọi gia đình. Vì vậy, cũng dễ hiểu khi trình QH từ kỳ họp thứ 7 đến nay, dự luật vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về một số nội dung quan trọng. Vài nội dung chỉ cần làm rõ thêm song một số vấn đề như mức tính lương tháng đóng BHXH, cách tính lương hưu, chế độ trợ cấp một lần… sẽ phải được QH biểu quyết thông qua từng nội dung trước khi bấm nút thông qua toàn văn dự thảo.