Điều trần về bức cung, nhục hình

Phóng viên: Những cơ quan nào sẽ được mời tham gia phiên điều trần, thưa ông?

- Ông Nguyễn Đình Quyền: Sẽ có 3 cơ quan tố tụng gồm Bộ Công an, VKSND Tối cao và TAND Tối cao. Phiên điều trần sẽ xem xét chức năng giám đốc của TAND Tối cao; chức năng kiểm tra, thanh tra của Bộ Công an và chức năng kiểm sát, giám sát của VKSND Tối cao. Liên quan đến trách nhiệm của ai thì phải làm rõ và xử lý. Muốn vậy thì phải làm rõ hành vi của người vi phạm nhưng việc này không đơn giản bởi có vụ đã xảy ra khá lâu, như vụ án của ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang xảy ra cách đây 10 năm rồi. Rõ ràng, chức năng xét xử, thanh tra, kiểm tra, kiểm sát, giám sát phải được tăng cường hơn bao giờ hết để bảo đảm quyền dân chủ trong quá trình xét xử.

Ông Nguyễn Đình Quyền, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội

Đối với những vụ án còn khiếu nại kéo dài có được đưa ra mổ xẻ, xem xét?

- Tất cả những vấn đề liên quan đến người dân mà còn oan sai thì các cơ quan nhà nước còn có trách nhiệm. Đó là nguyên tắc của nhà nước pháp quyền. Nếu người dân còn kêu oan thì cơ quan nhà nước phải rà soát lại, xem có oan hay không. Đến khi nào có trả lời chính thức thì quá trình đó mới dừng lại.

Từ khía cạnh pháp luật, theo ông có kẽ hở nào không khi vụ án đã trải qua các phiên xử sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm nhưng vẫn có thể xảy ra oan sai?

- Về cơ bản, pháp luật tố tụng hình sự hết sức chặt chẽ. Tôi đã 4 lần tham gia làm Bộ Luật Tố tụng hình sự và tất nhiên vẫn còn có vấn đề nhưng nếu làm tốt thì khó mà xảy ra oan sai. Rõ ràng, trong quá trình thực hiện có những cái chưa tốt, chưa đúng nên mới xảy ra oan sai. Xảy ra oan sai có rất nhiều nguyên nhân nhưng tôi có thể khẳng định 80%-90% là do tổ chức thực hiện pháp luật. Đừng đổ tội cho pháp luật bởi pháp luật có thể chưa hoàn thiện nhưng nếu chúng ta thực hiện tốt pháp luật, tôi tin rằng những tồn tại đó không thể xảy ra.

Người thân cầm ảnh ông Nguyễn Mậu Thuận tại phiên tòa sơ thẩm Ảnh: ĐỖ DU

Đã có ý kiến nếu tại phiên tòa, bị cáo khai bị ép cung, nhục hình thì có thể triệu tập điều tra viên để làm cho rõ, ông nghĩ sao về đề xuất này?

- Theo quy định, viện kiểm sát đã kiểm sát cơ quan điều tra từ quá trình tạm giữ hình sự người liên quan, chứ chưa nói tới quá trình khởi tố hình sự. Nếu có việc truy bức, nhục hình thì viện kiểm sát phải nắm được. Tuy nhiên, vai trò của cơ quan điều tra như thế nào sẽ được xem xét, tính đến khi tổng kết thực hiện Bộ Luật Tố tụng hình sự trong thời gian tới. Đặc biệt là điều tra viên chính trong các vụ án hình sự trước tòa như thế nào, chứ không chỉ có cơ quan công tố như hiện nay.

Việc xây dựng, sửa đổi Luật Tạm giam, tạm giữ; Luật Tố tụng hình sự; Luật Hình sự sắp tới có tính tới việc lắp đặt camera ở phòng hỏi cung để góp phần chống bức cung, nhục hình không, thưa ông ?

- Chống truy bức, bức cung, nhục hình chỉ là một biện pháp kỹ thuật thôi. Để chống được tình trạng này, chúng ta phải áp dụng cả chục biện pháp, trong đó, việc lắp camera chỉ là một biện pháp. Chúng ta phải làm từ ngọn, tiêu chuẩn tuyển dụng điều tra viên, cách bổ nhiệm thủ trưởng cơ quan điều tra…

Vai trò của luật sư có được tăng cường khi sửa các luật nói trên?

- Tăng cường vai trò của luật sư trong quá trình tố tụng cũng góp phần giảm bức cung, nhục hình.