Hãi hùng suất ăn công nghiệp: Khẩu phần teo tóp

Trong vai chủ doanh nghiệp (DN) cần tìm cơ sở cung cấp suất ăn cho công nhân (CN), tôi gặp một người chuyên chế biến suất ăn công nghiệp trên địa bàn TP HCM tên Phong. Ông ta cho biết hiện cung cấp mỗi ngày gần 10.000 suất ăn cho một số công ty ở KCN Tân Tạo. “Nếu được cung cấp suất ăn, hằng tháng, mình sẽ gửi hoa hồng cho anh. Đó là quy luật rồi” - ông ta khẳng định.

Không chi, khó vào

Tôi hỏi DN của mình cần khoảng 2.000 suất ăn/ngày, vậy mỗi tháng được hoa hồng bao nhiêu, ông Phong cho biết “khoảng 3%-5%”. Chẳng hạn, nếu mỗi suất ăn 15.000 đồng thì hoa hồng sẽ là 450-750 đồng. Nghe tôi chê thấp, ông ta phân bua ngoài tiền hoa hồng thì còn phải lo “phải chăng” với các cơ quan quản lý, lực lượng chức năng...

Rau củ quả kém chất lượng ở chợ đầu mối dành cho các cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp

“Các khoản này đã chiếm mất 1/3 giá trị suất ăn CN rồi, chưa kể tiền nhân công, xe cộ... Nếu mua thực phẩm đàng hoàng về chế biến thì không kiếm được bao nhiêu nên nhiều cơ sở cung cấp suất ăn công nghiệp phải tìm đến hàng “giang hồ” (trôi nổi, không rõ nguồn gốc - PV) may ra mới bù đắp nổi” - ông ta giải thích.

Phong cho biết một người bạn của ông ta cung cấp mỗi ngày gần 2.000 suất ăn cho một DN vừa bị “đá” vì một cơ sở khác chịu chi hơn. Một chủ cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp tiết lộ: “Với nhiều DN, nếu mình chi ít, họ sẽ lấy lý do CN phàn nàn, chê bai này nọ rồi gạt ra cho đơn vị khác nhảy vào”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, để cung cấp bình quân 100 suất ăn/ngày, chủ cơ sở chỉ bỏ ra 30 triệu đồng đầu tư cộng với tiền gối đầu. Bởi lẽ, nhiều DN phải 3-4 tháng mới thanh toán tiền một lần.

Chủ một cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp ở huyện Bình Chánh, TP HCM khẳng định: “Không ít thì nhiều, tùy quy mô DN mà “phí” bỏ ra cũng khác nhau, nếu không chi thì rất khó vào cung cấp suất ăn. Với một số DN chỉ yêu cầu chất lượng bữa ăn thì khoản chi ít hơn nhưng không dưới 3% giá trị suất ăn. Ngoài ra, chúng tôi thỉnh thoảng cũng phải đi “tiếp khách” nữa”.

Tôi nhẩm tính suất cơm CN trị giá vốn chẳng bao nhiêu, nếu còn ngắt bớt 3%-5% cho tiền hoa hồng, chưa kể khoản lãi của cơ sở cung cấp thì khẩu phần thật là teo tóp.

Thực phẩm dạt, hàng “giang hồ”

Trong vai chủ cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp, tôi tìm đến chợ đầu mối Thủ Đức, TP HCM. Chủ vựa rau củ quả Hải Quỳnh cho biết giá bầu, bí ở đây có nhiều loại. Nếu mua loại hàng dạt để chế biến suất ăn cho CN thì giá chỉ khoảng 2.000 đồng/kg.

Tôi phàn nàn giá cao, chủ vựa nhiệt tình giới thiệu: “Vậy anh lấy loại bầu, bí giá thấp nhất nhé, chỉ 1.500 đồng/kg nhưng đây là hàng phế phẩm, bị sâu bọ, cong vẹo nên phải mất công cắt bỏ. Nếu không thì anh lấy mướp, bắp cải, khổ qua, củ cải... đồng giá 3.000 đồng/kg?”.

Theo chủ vựa Hải Quỳnh, các cơ sở cung cấp suất ăn công nghiệp thường lấy bầu hoặc bí vì vừa rẻ tiền vừa chế biến được nhiều món. “Giá 1.500 đồng/kg là hàng loại bét rồi. Hàng tốt chúng tôi cung cấp cho siêu thị, nhà hàng với giá cao hơn hẳn” - chủ vựa cho biết.

Theo quan sát của chúng tôi, nhiều cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp đã đến chợ đầu mối Thủ Đức mua rau củ quả kém chất lượng với giá rẻ. Tại vựa bên cạnh, người của cơ sở T.B ở Bình Dương đang hỏi mua cả tấn bầu. Một xe tải của Công ty TNHH N.V - chuyên cung cấp suất ăn công nghiệp cho nhiều DN tại TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai - đang mua dưa leo, củ cải trắng ở vựa khác với giá chỉ 2.500 đồng/kg...

Nhiều chủ vựa rau củ quả ở chợ đầu mối Thủ Đức cho biết hàng sau khi về chợ được phân ra các loại khác nhau, riêng loại cuối cùng được để sang một bên bán cho các cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp. Khoảng 5 giờ, khi rau củ quả “đẹp” đã giao cho siêu thị, nhà hàng... thì cũng là lúc các loại xe đông lạnh, bán tải của những cơ sở chuyên chế biến suất ăn công nghiệp đến lấy hàng dạt.

Chợ đầu mối Bình Điền, TP HCM cũng được nhiều cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp đến mua thực phẩm, nhất là thịt, cá đông lạnh, với giá “bèo”. Bà Thu, chủ một vựa thịt đông lạnh, chào bán gà nhập từ Mỹ với giá 20.000 đồng/kg. “Nhiều cơ sở cũng lấy hàng ở đây. Chị có thể giao hàng tận nơi nhưng mỗi lần phải 500 kg trở lên” - bà ta đon đả.

Tại một vựa khác, bà chủ báo giá đùi gà đông lạnh nhập từ Mỹ chỉ 18.500 đồng/kg nhưng không giao tận nơi. Giá thịt heo ở chợ này vào lúc cuối phiên cũng chỉ khoảng 40.000 đồng/kg.

Trước đó, tại chợ đầu mối Thủ Đức, khi tìm hiểu, tôi được biết giá thịt heo, cá dành để chế biến suất ăn công nghiệp cũng rất rẻ. Cụ thể, một công ty chào giá thịt heo chỉ 35.000 đồng/kg, cá ba sa đông lạnh 20.000 đồng/kg, thịt gà 20.000 đồng/kg... và giao hàng tận nơi.

Theo một cán bộ trạm kiểm dịch thú y, hầu hết cơ sở chế biến suất ăn công nghiệp đều lấy thịt của các công ty chuyên nhập hàng “giang hồ” từ miền Trung, thậm chí tận Trung Quốc, với giá rất rẻ. Các loại thịt này hầu hết đã quá hạn sử dụng, bốc mùi, khi cơ quan chức năng phát hiện đều buộc phải tiêu hủy.

“Có thời điểm, mỗi tháng, chúng tôi phát hiện cả chục tấn thịt heo, nội tạng thối từ Trung Quốc. Hầu hết những người vận chuyển đều khai sau khi đưa vào TP HCM sẽ phân phối cho các cơ sở chuyên cung cấp suất ăn công nghiệp hoặc nhà hàng, quán nhậu” - cán bộ kiểm dịch cho biết. Theo ông, một số cơ sở tinh vi hơn, chỉ nhập một phần nhỏ thực phẩm có nguồn gốc hoặc từ các lò mổ để lấy giấy tờ phòng khi lực lượng chức năng kiểm tra đột xuất, còn lại là sử dụng hàng “giang hồ”.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 27-3

Kỳ tới: Không thể thờ ơ!