Hố Hô xả lũ nhưng không cảnh báo

Ngày 18-10, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng đã thị sát kiểm tra quy trình vận hành, hoạt động của thủy điện Hố Hô, đồng thời làm việc với đoàn công tác của Bộ Công Thương và chính quyền huyện Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh) làm rõ nguyên nhân xả lũ để đưa ra hướng khắc phục xử lý.

Thông báo vận hành chứ không cảnh báo lũ

Ông Đỗ Đức Quân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Năng lượng (Bộ Công Thương), cho biết đoàn công tác đã làm việc với Công ty CP Thủy điện Hồ Bốn (chủ đầu tư Nhà máy Thủy điện Hố Hô) 3 vấn đề: tuân thủ quy trình vận hành, công tác phòng chống lụt bão vùng hạ du, công tác phối hợp chính quyền địa phương.

Một trường học ở hạ nguồn thủy điện Hố Hô vẫn ngập nước trong ngày 18-10 Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Qua kiểm tra, trong giai đoạn đầu (từ ngày 13 đến trưa 14-10), lũ còn thấp và nhà máy hạ mực nước để đón lũ. Từ chiều đến đêm 14-10, lũ lên nhanh, đột ngột, trong khoảng 5 giờ, lũ tăng gần 4 lần (từ 550 m3/giây lên 1.843 m3/giây). Lúc này, bất ngờ một khối lượng lớn đất đá sạt trượt bên phía mạn phải nhà máy xuống có nguy cơ gây vỡ tường chắn tràn xuống khu vực trạm biến áp và trạm diesel dự phòng. Nếu mất điện tòa bộ khu vực này thì nguy cơ sẽ không mở được cửa van. “Do đó, phải mở cửa nhà máy hoàn toàn dù giai đoạn đó không được mở hết cỡ. Chúng tôi cho rằng chấp nhận được, vì lúc đó mưa to nếu khối trượt trên tiếp tục đổ xuống thì rất nguy hiểm” - ông Quân nói.

Đoàn công tác cũng nhận thấy công tác kiểm tra, bảo đảm an toàn lường trước mọi tình huống trước mùa mưa lũ của nhà máy chưa chu đáo, khối trượt đã có từ năm 2010 do xã lũ nhưng năm nay việc kiểm tra xử lý của thủy điện Hố Hô vẫn sót.

Ngoài ra, việc phối hợp chính quyền địa phương chưa tốt, quy chế phối hợp phân công chưa cụ thể, chặt chẽ; phương án phòng chống lụt bão, công tác sơ tán dân và những vấn đề xả lũ chưa được quan tâm, phương án phòng chống lụt bão đã xây dựng nhưng chưa triển khai. “Thủy điện Hố Hô có gửi công văn cho chính quyền tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh nhưng nặng tính vận hành chứ không có thông tin về cảnh báo để chính quyền và người dân biết mà ứng phó” - ông Đinh Thế Phúc, Phó Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương), cho biết.

Không có khả năng điều tiết lũ

Theo thiết kế, thủy điện Hố Hô có công suất 14 MW với hồ điều tiết ngày có dung tích hữu ích 6 triệu m3, thiết kế với mức nước dâng bình thường 70 m, mức nước chết 67,5 m, dung tích toàn bộ hồ chứa là 38 triệu m3.

Ông Đinh Hữu Tân, Bí thư Huyện ủy Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh), cho biết trận lũ này lên rất nhanh, tác động rất lớn về đời sống của dân. “Đặc điểm của hồ này là không có khả năng điều tiết cắt lũ nên rất mất an toàn. Năm 2010, hồ này cũng tràn gây mất điện khiến nước dâng cao rất nguy hiểm. Lúc này huyện, tỉnh tính phương án cho nổ mìn phá đập nhưng rất may sau đó mưa ngớt, nước rút” - ông Tân nói.

Cũng theo ông Tân, nhà máy cần có các phương án tìm một tràn khác để xả vì nếu cứ xả như thế này là không được. “Trong đêm 14-10, các anh xả cấp tập, huyện bất ngờ vì mức an toàn đang còn tới 6 m nhưng trong 1 đêm đã vượt” - ông Tân bức xúc.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng yêu cầu đoàn công tác tiếp tục thu thập thêm chứng cứ để kết luận xác định rõ ràng trách nhiệm của các bên liên quan.

Tuy nhiên, ông Vượng cho rằng nghe báo cáo thì phía thủy điện Hố Hô có những khiếm khuyết nhất định như mở cửa tràn tối đa, điều này là do chưa làm tốt công tác kiểm tra để xử lý vết sạt trượt, nếu xử lý được việc đó thì sẽ không xảy ra tình huống xấu cho vùng hạ lưu. “Thủy điện Hố Hô công suất rất nhỏ nên không ảnh hưởng gì lắm đến ngành điện, có hay không có cũng chẳng sao” - ông Vượng nói.