Không chỉ đơn giản là giải thích

Chưa năm nào nhu cầu tiêm vắc-xin dịch vụ lại cao như năm nay. Hiện tượng này được các nhà cung cấp vắc-xin giải thích là do các sự cố Quinvaxem, tiêm nhầm vắc-xin và dịch sởi bùng phát. Thế nhưng, vào thời điểm này, nhu cầu đó chưa được đáp ứng như mong đợi của người dân.

Tại điểm tiêm chủng dịch vụ thuộc Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, vắc-xin “6 trong 1” Infanrix Hexa (phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan siêu vi B và các bệnh gây ra do vi khuẩn Hib) đã hết từ nhiều tháng nay. Trong khi đó, lãnh đạo Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội cho biết chưa rõ khi nào mới có vắc-xin “6 trong 1”. Ngay cả trẻ cần tiêm nhắc lại vắc-xin “5 trong 1”, “6 trong 1” cũng không có để đáp ứng. Tại TP HCM, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Nguyễn Trí Dũng cho biết vắc-xin “5 trong 1” và sởi đơn trong chương trình tiêm chủng mở rộng vẫn còn nhưng vắc-xin dịch vụ cùng tác dụng thì vẫn chưa có hàng…

Người dân đang bị trì kéo bởi 2 nỗi lo: Không tiêm vắc-xin thì không được mà muốn tiêm thì lại không có vắc-xin - tất nhiên loại đang đề cập ở đây là vắc-xin dịch vụ. Những tai biến chết người sau khi tiêm vắc-xin “5 trong1” Quinvaxem đã khiến một bộ phận đáng kể người dân “quay lưng” với một số vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng được tiêm miễn phí. Ai cũng biết quyết định này rất không đơn giản đối với những gia đình nghèo bởi gánh nặng chi phí đè lên vai họ. Nhiều phụ huynh cũng thật lòng nói rằng các vụ tai biến Quinvaxem xảy ra gần đây, mới nhất là trường hợp 6 trẻ em ở Hải Phòng phải nhập viện cấp cứu, khiến họ hoang mang khi nghĩ đến việc tiêm chủng cho con. Nhiều người rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan.

Không hề lay chuyển, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng Trần Đắc Phu một lần nữa khẳng định rằng các trường hợp tai biến nặng sau khi tiêm lại Quinvaxem thời gian qua đều không có nguyên nhân từ vắc-xin, kể cả trường hợp 5 em ở Hải Phòng. Phát ngôn của Cục Y tế dự phòng không sai và nhiều người có thể tin vào lập luận khoa học của ông cục trưởng. Nhưng thái độ né tránh Quinvaxem (và từ đó tạo ra cơn sốt thiếu vắc-xin dịch vụ tạm thời) của một bộ phận dân chúng cũng có cái lý khó phản bác hay trách móc. Cái lý đó bắt nguồn từ chỗ họ không thể chấp nhận chơi trò may rủi trên số phận của đứa con quý giá mình đã rứt ruột đẻ ra, dù tỉ lệ rủi ro là rất thấp.

Đây là những ưu tư cần được các nhà quản lý y tế (Bộ Y tế) và những đơn vị cung cấp dịch vụ thấu hiểu để tìm giải pháp khả thi, chứ không chỉ đơn giản là giải thích vì sao khan hiếm vắc-xin. Nói cách khác, với nhiệm vụ tổ chức, chỉ đạo, điều phối trong địa hạt rộng lớn của mình, Bộ Y tế - cơ quan quản lý nhà nước về y tế - cần can thiệp sâu hơn để giải tỏa nỗi lo của người dân.