Lạc hậu như đường sắt

Sau ngày đầu tiên bán vé Tết (1-12), hàng trăm người đã kéo đến ga Sài Gòn tìm gặp lãnh đạo các bên liên quan để phản ứng vì mua vé không được, nhiều người truy vấn đến cùng và hầu hết đều không nhận được lời giải thích thỏa đáng. Bên cạnh hơn 70.000 vé bán ra trong ngày, có khoảng 200 vé bị hủy không rõ lý do và đây là căn cứ khiến nhiều người khiếu nại vì vừa tốn thời gian vừa có nguy cơ mất tiền.

Nhìn chung, lỗi chính thuộc về kỹ thuật như đặt vé xong rồi, hệ thống báo thành công nhưng sau đó thì tự động hủy đặt chỗ hoặc thanh toán xong, hệ thống báo đã trừ tiền song giao dịch bị lỗi giữa chừng, người mua không nhận được vé và mất tiền oan. Trả lời báo chí ngày 2-12, ông Nguyễn Hồng Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Giải pháp ITS - Công ty Giải pháp Công nghệ FPT, cho rằng FPT được Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam thuê xây dựng hệ thống website bán vé tàu Tết trong 120 ngày, thời gian không đủ để test theo quy trình.

Sự cố xảy ra là bởi máy móc, do hệ thống mạng nhưng suy cho cùng đều là do con người. Bán vé tàu là hoạt động định kỳ, lịch trình nằm trong tay ngành đường sắt, vậy tại sao chỉ có 120 ngày để mời đối tác xây dựng hệ thống, 245 ngày còn lại trong năm làm gì? Lỗi thuộc về FPT một phần nhỏ, cái chính là do ngành đường sắt đã quá thụ động.

Mà sự trì trệ kiểu ấy kéo dài rất lâu. Sau hàng chục năm bán vé “thủ công”, mãi đến năm 2007, ngành đường sắt mới bán vé tàu trực tuyến dù từ năm 1997, Việt Nam đã có internet. Bảy năm ngành đường sắt nhọc nhằn đánh vật với vé tàu trực tuyến bao nhiêu thì 7 cái Tết ấy “thượng đế” khổ sở bấy nhiêu. Rốt cuộc, tình hình vẫn như cũ!

Trong các lĩnh vực vận tải, vé tàu - nhất là vé tàu Tết - bị điều tiếng “dây mơ rễ má” với cánh chợ đen trong nhiều năm qua, ngay cả trong những năm đã thực hiện bán vé qua mạng. Một khi quá trình điện tử hóa còn chập chờn thì phe vé chợ đen còn cơ hội kiếm ăn. Ngành hàng không trong nước đã cho đặt chỗ trước hàng chục năm nay rồi và cũng đã bán vé trực tuyến từ rất lâu; nhờ giao dịch mua bán hết sức minh bạch nên nạn vé chợ đen bị triệt tiêu. Ngay cả các hãng xe đò tư nhân có cả trăm chiếc chở khách khắp nơi, vào dịp Tết đưa đón cả triệu người mà vẫn có cách bán vé rất ổn. Vậy cớ gì ngành đường sắt không làm được, hay là do không muốn làm?

Những 7 năm mà không cải tiến khâu bán vé cho trơn tru được thì đừng nói gì đến chuyện hiện đại hóa ngành đường sắt, đừng mơ đường sắt cao tốc Bắc - Nam trên không làm gì cho xa vời!