Ngành điện bịt tai

29/30 công ty điện lực thuộc Tổng Công ty Điện lực Hà Nội được triển khai với 1.129 bộ thiết bị áp dụng cho 500.000 khách hàng nhằm nâng cao hiệu quả trong sản xuất - kinh doanh, bảo đảm an toàn và an nhàn cho công nhân, đồng thời minh bạch hóa tiền điện.

Đáng chú ý, giá 1 bộ thiết bị này khoảng 4-5 triệu đồng; nếu Hà Nội hoàn thành ghi điện kiểu mới 100% (2,5 triệu công-tơ) thì sẽ phải sắm đến khoảng 5.000 bộ thiết bị, số tiền phải chi khoảng 25 tỉ đồng.

Tất nhiên, khoản mua sắm này được hạch toán vào giá điện, đồng nghĩa rằng người tiêu dùng và doanh nghiệp phải trả.

Cách đây không lâu rộ lên thông tin ngành điện “nuôi” đến 67.000 lao động chỉ chuyên đi ghi số công-tơ và đòi tiền điện. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) bác bỏ con số này song phải thừa nhận ngành đang phải bố trí lực lượng nhân sự “khủng” để ghi điện trực tiếp tại 22 triệu hộ dân, chi phí mỗi tháng riêng cho việc này tầm 110 tỉ đồng.

Và dĩ nhiên, bên mua điện phải gánh khoản này.

Chưa biết hiệu quả của cách làm mới này tới đâu nhưng điều thấy ngay trước mắt là giá điện vốn đã cao sẽ còn cao thêm nữa. Mà hiệu quả (nếu có) cũng là của riêng ngành điện - vốn đã và đang độc quyền - chứ người dân chẳng được thụ hưởng gì cả. Nói cách khác, ngành điện dùng tiền của người dân để mua về sự nhàn hạ, an toàn cho mình.

Mà đó chỉ là sắm mới, hàng ngàn bộ thiết bị này là đồ điện tử nên tuổi thọ thường không cao, mau hỏng hóc hoặc hư hẳn, tức sẽ còn tốn kém thêm nhiều. Và nữa, câu hỏi đặt ra là tại sao ngành điện đang trên lộ trình điện tử hóa việc ghi số điện từ xa (hiện áp dụng chỉ với những khách hàng lớn) và thu tiền điện qua hệ thống ngân hàng mà nay lại vung tiền sắm máy tính bảng và “gậy tự sướng” để sử dụng trong ngắn hạn?

Câu trả lời đơn giản là: Tiền có phải do ngành điện làm ra đâu mà tiếc! Nhiều năm liên tiếp, như chúng ta đã thấy, ngành điện kêu ca lỗ vì giá bán thấp, chi phí sản xuất cao, xin tăng giá và được nhà nước chiều theo. Đang lỗ hàng chục ngàn tỉ đồng, chỉ cần tăng giá bán là ngành điện lãi hơn ngàn tỉ đồng, quá đơn giản! Cụ thể là năm 2015 này, EVN công bố: Với mức tăng giá điện 7,5% như hiện nay, doanh thu năm nay của EVN tăng khoảng 13.000 tỉ đồng, dự kiến có lãi khoảng 1.500 tỉ đồng. Năm 2013 và 2014, EVN biến lỗ thành lãi cũng nhờ cách này.

Cứ như vậy thì ngành điện làm gì còn động lực để cải cách, tăng hiệu quả sản xuất - kinh doanh. Mà không riêng EVN, nói rộng ra, các đơn vị quốc doanh khác - nhất là những ngành độc quyền - cũng như vậy. Thực tế đó được phản ánh qua kết quả làm ăn bết bát của khối này trong nhiều năm nay. Thử hỏi, doanh nghiệp nhà nước chiếm đến 70% vốn đầu tư toàn xã hội, 50% vốn nhà nước, 60% tín dụng, 79% tổng nợ khó đòi của các ngân hàng thương mại và 70% vốn ODA nhưng chỉ đóng góp khoảng 30% tăng trưởng GDP thì làm sao người dân không thất vọng?!