Một khảo sát thí điểm thừa phát lại do Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp thực hiện mới đây cho biết tại Hà Nội, 34% người dân khi được hỏi cho biết không quan tâm và không biết gì về thừa phát lại; với hoạt động lập vi bằng, 89% người dân cho biết sẵn sàng sử dụng dịch vụ này khi có nhu cầu, các hoạt động khác thì khoảng 30% sẵn sàng. Khảo sát tại chính quyền cơ sở nơi đặt các văn phòng thừa phát lại có 20% cán bộ cơ sở cho biết họ có hợp tác trong hoạt động tống đạt, thi hành.
Nhiều nơi thờ ơ
Những số liệu nêu trên cho biết ngay tại Hà Nội, vẫn còn nhiều người dân và cán bộ cơ sở chưa biết hoặc thiếu sự hợp tác với thừa phát lại. Nhưng như thế vẫn đã là lý tưởng so với 12 tỉnh, thành khác cùng thí điểm hoạt động này.
Tại tỉnh Thanh Hóa, nhiều cán bộ công chức cho biết chỉ nghe nói mang máng và hầu hết là không biết gì về thừa phát lại. Một cán bộ tư pháp còn khẳng định đã làm trong ngành mười mấy năm nhưng giờ mới được nghe.
Bà Nguyễn Thị Vân Quỳnh, Trưởng Văn phòng Thừa phát lại TP Thanh Hóa, cho biết ngay từ ngày đầu thành lập văn phòng đã phải đi xuống các xã phường, cơ quan đơn vị để phối hợp tuyên truyền, phát tờ rơi nhưng rất nhiều nơi thờ ơ.
“Ở nhiều phường, cán bộ tư pháp cũng không biết thừa phát lại là gì. Hôm đến một UBND phường ngay TP Thanh Hóa, chúng tôi đi 3 người mặc quần áo vest chỉn chu. Chị cán bộ tư pháp phường hỏi đi đâu, có việc gì? Nghe chúng tôi trả lời ở văn phòng thừa phát lại, chị này lơ mơ nói không biết đó là gì và còn hỏi các anh chị bên công ty gạch nào. Chúng tôi ngớ người” - bà Quỳnh kể tiếp.
Thiếu sự phối hợp
“Chế định thừa phát lại ra đời với kỳ vọng sẽ giúp chia sẻ gánh nặng công việc với ngành tòa án và thi hành án nhưng hiện các văn phòng thừa phát lại đang gặp rất nhiều khó khăn vì chính những cơ quan này chưa có sự hợp tác, không cung cấp văn bản, giấy tờ, chi phí hoặc cung cấp chậm” - ông Phạm Thanh Sơn, quyền Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Thanh Hóa, đánh giá.
Cũng theo ông Sơn, chính vì sự thờ ơ của nhiều địa phương mà trong quá trình tống đạt giấy tờ, lập vi bằng, thừa phát lại luôn gặp khó, thậm chí là bất hợp tác của chính quyền nhiều cơ sở, có nơi nói thẳng rằng đây không phải là cơ quan nhà nước nên không việc gì phải hợp tác.
Bà Võ Thị Ngọc Huệ, Trưởng Văn phòng Thừa phát lại Bình Dương (tỉnh Bình Dương), cho biết văn phòng được thành lập từ tháng 3-2014 và mất chừng 3 tháng liền không có việc làm, không nhận được hợp đồng nào vì người dân không biết. Đi tống đạt văn bản hoặc xác minh tài sản thì các cơ quan chức năng không cho tiếp cận, nhất là trại giam.
Tại TP HCM, các văn phòng thừa phát lại đều thường gặp khó khăn trong quá trình xác minh điều kiện thi hành án. Mặc dù thừa phát lại có thẩm quyền xác minh tài sản của đương sự, tự tổ chức thi hành án (được hiểu là thi hành án tư) nhưng một số cơ quan nhà nước từ chối cung cấp thông tin về tài sản của đương sự và kiên quyết chỉ cung cấp thông tin cho thi hành án dân sự của nhà nước.
Tống đạt văn bản cũng khó
Việc tống đạt văn bản ngỡ đơn giản là thừa phát lại đến nơi cư trú của đối tượng, trao văn bản, lấy xác nhận là xong nhưng hiện đang gặp nhiều khó khăn do một số tòa án yêu cầu phải có đóng dấu của chính quyền nơi đối tượng được tống đạt cư trú, có xác nhận của chính quyền địa phương nếu người được tống đạt vắng mặt. Tuy nhiên, chính quyền địa phương lại không đồng ý đóng dấu lên văn bản do họ không trực tiếp chứng kiến người được tống đạt ký nhận văn bản, cũng không có thời gian đi cùng thừa phát lại thực hiện tống đạt. Vì vậy, một số tòa án từ chối kết quả tống đạt, coi như việc tống đạt chưa đạt.
Tại TP HCM, bà Vũ Thị Trường Hạnh, Trưởng Văn phòng Thừa phát lại quận 8, cho biết tư pháp xã, phường và tổ trưởng tổ dân phố càng ở vùng sâu, vùng xa thì càng không biết về thừa phát lại nên họ không phối hợp. Cán bộ tư pháp phường lấy lý do thường xuyên họp hành nên khó gặp, hẹn trước cũng không gặp được nên về thời gian tống đạt không bảo đảm; quy định 5 ngày các cơ quan liên quan phải trả lời cho thừa phát lại nhưng nhiều nơi 30 ngày mới trả lời; nhiều công ty không chịu cung cấp thông tin liên quan đến nhân viên vì lý do bảo mật.
Ông Lê Mạnh Hùng, Trưởng Văn phòng Thừa phát lại quận Bình Thạnh, nói thêm là công tác tống đạt gặp khó khăn còn do quy định chưa rõ ràng, dẫn đến nhiều cách hiểu. Cụ thể, tống đạt theo quy định của Luật Thi hành án dân sự và Luật Tố tụng dân sự chưa thống nhất, đặc biệt là khi có sự tham gia của thừa phát lại. Có trường hợp cùng một tình huống, một nội dung văn bản tống đạt nhưng tòa án này chấp nhận mà tòa án khác lại không. Thậm chí, trong cùng một tòa án mà thẩm phán này chấp nhận nhưng thẩm phán khác thì không. n
Hoàn toàn trong sự kiểm soát của nhà nước
Công tác tổ chức thi hành án của thừa phát lại gặp nhiều khó khăn, theo ông Lê Mạnh Hùng là còn do việc phối hợp giữa văn phòng thừa phát lại và các cơ quan có thẩm quyền liên quan (thuế, ngân hàng, đăng ký quyền sử dụng đất...) chưa tốt. Hiện có quan điểm không đồng tình về thẩm quyền cưỡng chế có sử dụng thừa phát lại vì thừa phát lại hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, tự chủ về tài chính, không phải cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, phải thấy văn phòng thừa phát lại do UBND cấp tỉnh thành lập, thừa phát lại là người được nhà nước bổ nhiệm và trao quyền tổ chức thi hành án tương tự như chấp hành viên và thực hiện các công việc khác. Quá trình tổ chức thi hành án, thừa phát lại chịu sự quản lý của sở tư pháp, Cục Thi hành án dân sự (Bộ Tư pháp), chịu sự kiểm sát của VKSND. Như vậy là hoàn toàn nằm trong sự kiểm soát của nhà nước.
Kỳ tới: Bi hài chuyện lập vi bằng
và quét mã QR
Bình luận (0)