Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết: Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), do VCCI phối hợp với dự án Sáng kiến cạnh tranh Việt Nam của Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ thực hiện, cho thấy số lượng các đợt thanh - kiểm tra đã giảm dần. Tuy nhiên, mức độ phản ánh của doanh nghiệp (DN) về hoạt động này vẫn khá dày đặc trong các bảng trả lời.
Mạnh ai nấy kiểm tra
Trong buổi đối thoại với Cục Thuế TP HCM cuối năm 2013, ông Đặng Văn Thuận (ngụ phường Bến Nghé, quận 1) bức xúc kêu khổ vì phải “hầu” đoàn kiểm tra. Tháng 11-2012, cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra tại DN ông nhưng thay vì làm việc tại DN, đoàn kiểm tra lại yêu cầu mang bản chính các tài liệu liên quan như hóa đơn, sổ kế toán, hợp đồng mua bán hàng hóa, bảng lương... đến trụ sở cơ quan thuế. Đến nay hơn 1 năm, ông vẫn chưa được mời lên ký biên bản.
Ông Thuận cũng cho biết nhiều trường hợp DN bị nhũng nhiễu đã phản ánh lên cơ quan thuế nhưng vừa phản ánh xong thì hôm sau đoàn kiểm tra đã biết hết chuyện và tăng cường... làm khó DN!
Có trường hợp khi kiểm tra, thấy hồ sơ DN tốt thì bên thanh tra chuyển sang đòi kiểm tra kho, nguyên vật liệu, thiết bị sản xuất... theo kiểu “vạch lá tìm sâu”. Giám đốc một công ty tư vấn thuế tại TP HCM kể có trường hợp DN khách hàng của ông bị thanh tra của Tổng cục Thuế lập biên bản xử phạt 7 nội dung. Khi DN tập hợp đủ tài liệu chứng minh mình không sai và khiếu nại thì được cán bộ thanh tra năn nỉ DN... nhận sai ở nội dung xử phạt nhẹ nhất (!).
Một số DN trong các KCX-KCN ở TP HCM cho biết mỗi năm họ thường phải tiếp rất nhiều đoàn thanh - kiểm tra của các bộ, sở, ngành và của ban quản lý KCX-KCN. Chỉ riêng kiểm tra về môi trường đã có các đoàn: Cảnh sát môi trường, Ban Quản lý KCX-KCN, sở Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường; mỗi lần tiếp đoàn phải chuẩn bị hồ sơ rất phiền phức trong khi nội dung kiểm tra thường trùng lắp nhau.
Theo một thành viên Ban Chấp hành Hiệp hội Dệt may Việt Nam, những DN nhỏ trực thuộc quận, huyện thường xuyên bị thanh - kiểm tra hơn DN lớn. Sở, ngành, quận - huyện... mạnh ai nấy kiểm tra về môi trường, phòng cháy chữa cháy, an toàn lao động... Nhiều trường hợp đoàn kiểm tra đến DN kiểm tra theo định kỳ nhưng thực tế chẳng kiểm tra gì, chỉ “làm thủ tục” xong rồi về. “Thanh - kiểm tra và vấn đề đằng sau đó là chuyện dài nhiều tập, không tiện nói ra vì càng nói DN càng dễ chết” - vị này cho biết.
Không muốn tố vì sợ phiền hà
Số liệu trong báo cáo PCI 2012 cho thấy tính chung cả năm 2010, mỗi DN phải tiếp 2,7 đoàn thanh - kiểm tra. Đến năm 2011, số lần bị thanh - kiểm tra giảm xuống trung bình còn 2 lần và năm 2012 giảm xuống chỉ còn hơn 1 lần. Thế nhưng, đáng lo ngại là tình trạng lạm dụng thanh - kiểm tra để gây phiền hà cho DN vẫn còn tiếp diễn. Cụ thể, trả lời câu hỏi về những khó khăn nhất mà DN gặp phải và các kiến nghị đề xuất trong năm 2012, rất nhiều DN phản ánh chuyện họ bị các đoàn thanh tra, kiểm tra “hành”.
“Các đoàn thanh tra, kiểm tra như thuế, quản lý thị trường... đến làm việc mang tính áp đặt. Nếu DN dùng lý lẽ, viện dẫn các điều khoản luật chuyên ngành để bảo vệ cho lý lẽ của mình thì DN có nguy cơ mắc tội nặng hơn vì thoát được luật này lại dính luật kia. Nói chung là phải chấp nhận nộp phạt nếu bị kiểm tra. Không được cãi!” - giám đốc một DN phản ánh khi trả lời câu hỏi điều tra PCI 2012. Phó giám đốc một DN khác bức xúc: “Vào dịp lễ Tết, DN rất hay bị kiểm tra, thanh tra”...
Một đặc điểm chung mà nhóm nghiên cứu PCI nhận thấy là DN rất ngại phản ánh với báo chí hoặc các cơ quan giám sát về sự lạm dụng, nhũng nhiễu của cán bộ thanh tra vì sợ bị làm khó trong thời gian tới. Gần đây còn có hiện tượng lợi dụng hoạt động thanh - kiểm tra để lấy thông tin về hoạt động DN rồi tung ra bên ngoài, gây bất lợi cho DN đó hoặc cung cấp thông tin đó cho đối thủ cạnh tranh của DN bị thanh tra.
TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp, chia sẻ: “Nhiều DN nói với tôi rằng cuối năm, họ bị các đoàn thanh tra của nhiều bộ, ngành đến làm khó nhưng họ không dám nêu tên đoàn cụ thể hoặc trường hợp cụ thể vì sợ phiền hà về sau”.
Đáng lưu ý là 2 năm gần đây, các DN phản ánh bị thanh - kiểm tra nhiều nhất là ở lĩnh vực phòng cháy chữa cháy. Ở khối doanh nghiệp FDI, năm 2010 có 653 DN cho biết phải tiếp đoàn thanh tra về PCCC trong khi có 643 DN phải tiếp các đoàn thanh tra về tài nguyên và môi trường, 363 DN bị thanh tra thuế. Đối với DN trong nước thì các lĩnh vực bị kiểm tra nhiều nhất lần lượt là thuế, phòng cháy chữa cháy, quản lý thị trường và môi trường.
Nhăm nhăm kiếm tiền bồi dưỡng
Theo báo cáo PCI 2012, nhiều giám đốc, kế toán các DN có chung phản ánh là hiện nay việc phối hợp của các cơ quan, ban, ngành chưa tốt. Nhiều đợt thanh - kiểm tra của các cơ quan khác nhau nhưng nội dung và mục đích không khác nhau, vừa tạo áp lực nặng nề vừa gây tốn kém thời gian, chi phí cho DN. Thậm chí, có DN còn nói rằng các đoàn kiểm tra không hề chỉ ra khuyết điểm để DN sửa chữa mà chủ yếu là quan trọng hóa vấn đề để... lấy tiền bồi dưỡng.
Nhiều DN đề nghị tăng cường nâng cao năng lực cán bộ công chức đi đôi với việc kiểm tra, loại bỏ những cán bộ tha hóa phẩm chất đạo đức, tham ô, nhũng nhiễu.
và quét mã QR
Bình luận (0)