Nuôi tôm bằng cây mắm

 

 

Cứ nửa tháng bỏ nhánh mắm non vào vuông tôm một lần, khoảng 5 ngày sau, lá và vỏ cây mắm sẽ phân hủy thành thức ăn cho tôm. Sau khi tôm ăn hết lá và vỏ cây, các nhánh cây sẽ được gom lại, làm chỗ cho tôm trú ngụ khi lột xác. Cách làm ấy đã được ông Hai Bông ứng dụng vào vuông tôm của mình hơn 14 năm qua và rất ít khi thất bại.

 

Theo ông Hai Bông, không phải ngẫu nhiên ông lấy nhánh mắm làm thức ăn cho tôm mà xuất phát từ chuyện con cá dứa ăn trái mắm.

Ông kể: “Ngày xưa, cá dứa vùng Cà Mau nhiều vô kể, dọc theo bờ biển của các xã Viên An, Viên An Đông và ven bãi bồi xã Đất Mũi (huyện Ngọc Hiển) mắm mọc thành rừng. Vào khoảng tháng 8 và 10 âm lịch là mùa trái mắm chín rụng đầy sông, từng đàn cá dứa kéo đến các cửa sông lớn tìm ăn trái mắm. Khi chúng ăn no, nổi phơi bụng trên mặt nước, lúc đó, người dân địa phương lũ lượt lấy chĩa, bơi xuồng đi đâm cá dứa. Đây là loại cá da trơn, ngon tựa cá bông lau vùng nước ngọt sông Mê Kông, có con lớn nặng đến hàng chục ký”.

 

Theo nhiều tài liệu, trái mắm không chỉ là thức ăn cho cá mà còn là thức ăn cho người trong chiến tranh. Những năm giặc Mỹ càn quét ác liệt, vùng căn cứ Ngọc Hiển, Năm Căn thường bị cắt đường chi viện lương thực. Trong hoàn cảnh khó khăn đó, dân và quân ta phải lấy trái mắm tươi, luộc nhiều lần cho hết đắng để ăn thay cơm.

“Mấy năm đầu tiên, tôm trúng đến khiêng không nổi nhưng chỉ vài năm sau thì việc nuôi tôm của nhà tôi liên tục thất bại. Đang tìm phương án khác để nuôi tôm hiệu quả hơn, chợt nhớ chuyện con cá dứa ăn trái mắm nên tôi đánh liều đốn nhánh mắm quăng vô vuông tôm rồi bít cống lại. Ai dè, vụ đó, tôm không chết mà còn lớn nhanh, trúng lớn” - ông Hai Bông nhớ lại.

 

Ông Nguyễn Thiện Thực, trưởng ấp Xóm Lớn, cho biết: “Nhiều hộ nuôi tôm vùng này ban đầu chê cách làm của ông Hai Bông là kỳ quặc nhưng về sau, do nhiều lần thất bại nên họ tìm đến ông để học hỏi. Vậy là, sau khi áp dụng phương pháp cho tôm ăn lá và vỏ cây mắm, nhiều hộ liên tục trúng tôm, rồi giàu lên. Bản thân tôi cũng học cách làm này”.

 

 

Sau đó một thời gian, đến năm 2007, một nhóm nông dân ở ấp Mỹ Bình, xã Phú Tân, huyện Phú Tân, Cà Mau cũng áp dụng cách nuôi tôm tương tự. Lúc cải tạo vuông tôm, những nông dân nơi đây lấy trái mắm tươi rải xuống bùn trong vuông tôm. Sau một thời gian ngắn, khi những trái mắm này phát triển thành cây non, họ chặt ngang thân cây, để lá và thân mắm phân hủy làm thức ăn cho tôm.

 

Kỹ sư Nguyễn Công Quốc, Chi cục Nuôi trồng thủy sản tỉnh Cà Mau, cho biết: “Thời gian còn làm cán bộ khuyến ngư Cà Mau, khi được đi nhiều nơi để tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân nuôi tôm, tôi đã bắt gặp rất nhiều nông dân có cách làm như vậy.

Trước tình hình đó, ngành chức năng Cà Mau đã gửi mẫu nước của một số hộ nuôi tôm bằng cây mắm cho Khoa Nuôi trồng thủy sản, Trường Đại học Cần Thơ nhờ phân tích.

Kết quả cho thấy vỏ và lá mắm sau khi cho vào vuông tôm có độ mặn từ 10‰ trở lên sẽ bị phân hủy sau 5-7 ngày, tiết ra một số chất nhờn. Chất nhờn ấy là thức ăn chính của nhiều loài tảo, mà những loài này đều là thức ăn có lợi cho tôm nuôi.

 

Trong lá mắm còn có một lượng đạm cố định và một phần men tiêu hóa, có thể làm thức ăn cho tôm, tăng cường hệ tiêu hóa cho tôm, giúp tôm phát triển tốt”. Tuy nhiên, theo PGS-TS Trần Ngọc Hải, Trưởng Bộ môn Kỹ thuật nuôi hải sản, Khoa Nuôi trồng thủy sản, Trường Đại học Cần Thơ, việc nuôi tôm bằng cây mắm như con dao hai lưỡi, vừa có lợi nhưng cũng vừa có hại cho môi trường nuôi tôm.
 
Bởi lẽ, nếu thả nhánh mắm với mật độ quá dày, lượng ôxy hòa tan trong nước sẽ giảm nhiều, môi trường tôm nuôi sẽ bị ô nhiễm do nước bị thối. Song, mật độ thả thế nào, bao nhiêu thì cần có công trình nghiên cứu sâu rộng hơn.