Phải quý trọng ý tưởng

Vì thiếu trình độ nhận thức hoặc chưa có nhu cầu nên thời ấy người ta chưa để tâm, chưa sử dụng. Về sau, những phát kiến đi trước thời đại đó cống hiến rất lớn cho sự tiến bộ của loài người.

Ở đâu cũng vậy, không riêng Việt Nam, không ít ý tưởng mới lạ từng bị bài bác. Trong lĩnh vực ngôn ngữ học, dịch giả - nhà ngôn ngữ Cao Xuân Hạo từng từ chối chấp nhận quan điểm “dĩ Âu vi trung” (europeocentrism: coi châu Âu là trung tâm) vốn là cơ chế ngôn ngữ nền tảng của đa số nhà nghiên cứu Việt ngữ học. Ông đề xuất bỏ ngữ pháp theo cấu trúc chủ - vị vốn được giảng dạy ở nhà trường trong hàng chục năm và thay bằng cấu trúc Đề - Thuyết. Không phải ai cũng “chịu” Cao Xuân Hạo. Về sau này, hướng nghiên cứu của ông được đánh giá cao, được xem là tầm cỡ.

Đề án đường bay thẳng từ Hà Nội nối TP HCM thay vì bay vòng, dài hơn 110 km, từng là đề xuất của nhiều chuyên gia hàng không từ những năm 1980. Bị rơi vào quên lãng suốt gần 30 năm, đến năm 2009, cựu phi công Mai Trọng Tuấn đã nêu lại “đường bay vàng”. Khi ấy, đề xuất của ông Tuấn không được Cục Hàng không Việt Nam chấp thuận vì cho là thiếu khả thi. Nhưng 5 năm sau, đường bay thẳng đã được tái khởi động khi Việt Nam được Lào và Campuchia đồng ý cho sử dụng không phận. Nếu tiết kiệm được 110 km quãng đường bay, đỡ tốn kém 300 triệu USD mỗi năm cho các hãng hàng không... như tính toán thì đây quả là “đường bay vàng” thật!

Câu chuyện “đường bay vàng” dù phải còn chờ phần kết có hậu của nó song bây giờ đã có thể nói lên nhiều điều. Trước hết là một ý tưởng quý đã bị bỏ phế trong một thời gian quá dài (những 34 năm). Có thể 10-15 năm trước đây, điều kiện thực tế về các mặt chưa phù hợp để nghiên cứu triển khai đường bay này nhưng về sau, khi kỹ thuật hàng không phát triển mạnh mẽ, cạnh tranh trong lĩnh vực này ngày càng gay gắt thì các giải pháp kỹ thuật và tiết kiệm chi phí đầu vào là vấn đề sống còn, cần phải tính toán và áp dụng. Nhưng rất tiếc, ngành hàng không Việt Nam dường như không quan tâm mấy.

Đáng nói nữa là nếu như các chuyên gia hàng không, trong đó có cựu phi công Mai Trọng Tuấn, bỏ cuộc thì liệu Cục Hàng không Việt Nam có theo đuổi “đường bay vàng”? Vài năm trở lại đây, khi các chuyên gia lên tiếng trở lại về đường bay này thì các bộ, ban - ngành trung ương đã quan tâm nhiều hơn và chỉ đạo cơ quan hữu quan vào cuộc, kết quả thì nay đã rõ.

Thomas Edison - nhà phát minh người Mỹ, tác giả của bóng đèn - từng nói: “Giá trị của một ý tưởng nằm ở cách sử dụng nó”. Quả vậy, ý tưởng cho dù độc đáo cỡ nào vẫn sẽ vô nghĩa nếu không được sử dụng. Nhưng trước khi xem xét có sử dụng được hay không, phải trọng thị ý tưởng đó đã vì vào thời điểm này thì xa lạ nhưng trong tương lai có thể sẽ trở nên thiết thực...