Sa tặc lộng hành, thách thức

Nạn khai thác cát, sạn trái phép dọc các sông ở Quảng Nam như Tam Kỳ, Trường Giang, Bàn Thạch... trở nên rầm rộ hơn kể từ sau Tết Kỷ Sửu đến nay. Các địa phương bị ảnh hưởng nhiều nhất là những xã, phường thuộc huyện Núi Thành, huyện Phú Ninh và TP Tam Kỳ.

Ghe hút cát trái phép ngang nhiên hoạt động trên sông Trường Giang

Ruộng đổ ụp vì mất cát!

Dọc chiều dài hơn 20 km ở hữu ngạn sông Tam Kỳ (qua xã Tam Xuân 1, huyện Núi Thành), nơi đâu cũng đầy dấu tích sa tặc. Bờ sông bị khoét sâu, những thửa ruộng, vườn keo ven sông nham nhở.

Xót đất, ông Ung Én, người dân thôn Bích Tân, xã Tam Xuân 1, cùng em trai che bạt dựng chòi tại khu đất ở ven sông để canh giữ cả ngày lẫn đêm. Vậy mà khi vừa quay gót về nhà ăn cơm trưa, đám ruộng của ông liền bị sa tặc ập vào hút cát, để lại cái hố sâu như hố bom. Ông Én bực tức nói: “Đúng là phường ăn cướp!”. 

Trên sông Trường Giang, đoạn qua phường An Phú, TP Tam Kỳ, mỗi ngày có khoảng 20 ghe máy (mỗi ghe chở hơn 12 m³) trang bị máy móc đảo tới đảo lui trên sông để hút cát, sạn. Cát dưới lòng sông hút mãi cũng hết, bọn sa tặc chọc vòi hút vào chân ruộng ven sông để lấy cát, khiến ruộng lúa của dân đổ ụp xuống sông.

Bó tay (?)

Từ đầu năm đến nay, xã Tam Xuân 1 bị mất hơn 10 ha đất sản xuất vì sa tặc. Nhiều hộ đã mất đất trồng keo và có nguy cơ tiếp tục bị mất đất thêm. Theo người dân địa phương, mỗi khi các lực lượng chức năng ở xã, huyện tổ chức truy quét, dường như các chủ ghe khai thác cát trái phép đều biết trước nên rút, chờ khi yên ả mới ra quân trở lại.

Trong lúc chính quyền địa phương chưa có giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn, người dân chỉ còn biết tự canh giữ ruộng của mình. “Để giữ ruộng, có người dùng đá ném trả ghe hút cát trộm, liền bị sa tặc đuổi đánh” - ông Nguyễn Đình Hà, Trưởng Công an xã Tam Xuân 1, cho biết.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Anh Quân, Chủ tịch UBND xã Tam Xuân 1, phân trần: “Xã đã nhiều lần kiến nghị huyện can thiệp nhưng do lực lượng mỏng, số lượng ghe thuyền sa tặc quá nhiều nên không xử lý xuể. Nhiều chủ phương tiện ký cam kết không hút trộm nữa nhưng sau đó cứ tái phạm”.

Việc khai thác cát, sạn bừa bãi trên suối Trà Thai (vùng giáp ranh hai xã Tam An và Tam Đàn, huyện Phú Ninh) đã ngốn hàng chục hecta đất của 10 hộ trong thôn An Hòa, xã Tam An. Mất đất canh tác, dân phải đi làm thuê để kiếm sống.

Theo ông Nguyễn Duy Cư, Phó trưởng thôn An Hòa, Công an xã Tam An và Ban Dân chính thôn An Hòa đã nhiều lần tổ chức tuần tra, truy đuổi các ghe hút cát, sạn trái phép nhưng vẫn không ăn thua gì.

Không khai thác ban ngày, những người trộm cát chuyển sang khai thác vào ban đêm. Địa phương cũng bó tay vì ghe thuyền, xe múc đất đổ về suối Trà Thai ngày càng nhiều.

Những biển cấm như thế này không có tác dụng ngăn chặn nạn sa tặc