Thờ ơ với quyền lợi sức khỏe

Chiều 1-7, chủ trì cuộc họp trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố về thực hiện chính sách BHYT 6 tháng đầu năm, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, bảo đảm người tham gia BHYT được thụ hưởng các dịch vụ y tế chất lượng cao và chi phí giảm.

Thiếu thông tin

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết đến cuối tháng 5, tỉ lệ bao phủ BHYT đạt 71,4% dân số (tương ứng 64,6 triệu người có thẻ BHYT). Riêng nhóm đối tượng tham gia BHYT theo hộ gia đình tăng hơn 400.000 người so với cuối năm 2014 (tương đương 5,4%), chứng tỏ chính sách, pháp luật mới về BHYT đã dần đi vào cuộc sống và được người dân ủng hộ. Tuy nhiên, tỉ lệ người tham gia BHYT chưa đạt mục tiêu Quốc hội giao là bao phủ 75%.

Theo bà Tiến, hiện tỉ lệ tham gia của một số nhóm còn thấp, nhất là người cận nghèo, vẫn còn hơn 50% người cận nghèo (trong tổng số hơn 6,4 triệu người cận nghèo) chưa tham gia BHYT; tỉ lệ tham gia của hộ gia đình nông, lâm, ngư và diêm nghiệp có mức sống dưới trung bình và nhóm tham gia tự nguyện, học sinh, sinh viên… cũng rất thấp.

Bà Nguyễn Thị Minh, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, cho rằng việc phủ 75% dân số tham gia BHYT sẽ gặp khó khăn do nhiều địa phương có tỉ lệ tham gia dưới 60% như Tiền Giang, Cà Mau, Đồng Tháp, Bạc Liêu, An Giang, Bình Thuận, Tây Ninh, Kiên Giang, Cần Thơ... Ở những nơi chính quyền địa phương chưa quan tâm đúng mức thì tỉ lệ người dân tham gia BHYT rất thấp. Tình trạng doanh nghiệp nợ đóng, trốn đóng BHYT vẫn phổ biến. Người dân thiếu thông tin về BHYT, chưa thấy hết lợi ích, tầm quan trọng và trách nhiệm tham gia BHYT. Thủ tục, quy trình đăng ký, lập danh sách tham gia BHYT còn phiền hà. Thời gian đầu, một số đại lý còn yêu cầu hộ gia đình phải xuất trình bản sao giấy tạm vắng, quyết định ly hôn… Trong khi đó, chất lượng khám chữa bệnh BHYT chưa hấp dẫn, khả năng đáp ứng dịch vụ y tế còn hạn chế, nhất là y tế cơ sở. Người dân vẫn chưa hài lòng về thủ tục hành chính trong khám chữa bệnh, chuyển tuyến khám chữa bệnh, thanh toán BHYT.

Viện phí tăng sẽ trở thành gánh nặng với người bệnh khi không có thẻ BHYT

Lý giải việc người dân chưa mặn mà với thẻ BHYT khiến tỉ lệ tham gia BHYT chưa cao, đại diện một số địa phương cho rằng do thủ tục rườm rà khi mua thẻ BHYT theo hộ gia đình.

Bà Lê Thị Ái Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, nói một gia đình ở nông thôn thường có 4-5 nhân khẩu, nếu phải mua cho cả hộ sẽ rất tốn kém. Trong khi phần lớn người dân có mức sống trung bình và hộ mới thoát nghèo nên không đủ tài chính cùng lúc mua BHYT cho nhiều người. Bà Nam đề nghị tiếp tục dùng ngân sách mua thẻ BHYT thêm 2 năm cho những đối tượng mới thoát nghèo để tránh tình trạng tái nghèo vì bệnh tật.

Điều trị trước, trả sau

Trước thực trạng người cận nghèo không tham gia BHYT dù được hỗ trợ ít nhất 70% mức đóng, ông Nguyễn Minh Thảo - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - cho biết cơ quan bảo hiểm đang đề xuất dùng ngân sách mua thẻ cho người cận nghèo ở 32 tỉnh chưa có chính sách hỗ trợ từ 10%-30% mệnh giá thẻ. Trường hợp người cận nghèo khi sử dụng thẻ BHYT để khám bệnh mới cần đóng nốt phần còn lại phải đóng. Trường hợp người cận nghèo không đi khám bệnh sẽ không phải đóng số tiền này.

Cũng theo ông Thảo, trong số những đối tượng chưa tham gia BHYT có đến 2/3 thuộc hộ gia đình nông, lâm, ngư nghiệp nhưng chính sách hỗ trợ cho nhóm đối tượng này chưa tương xứng. Tháng 7-2014, Thủ tướng Chính phủ có quyết định cấp kinh phí hỗ trợ tham gia BHYT đối với hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình và hộ có thu nhập bình quân đầu người trên chuẩn cận nghèo. Tiêu chí này sẽ là căn cứ để các tỉnh, thành phố xác định đối tượng được ngân sách hỗ trợ đóng 30% mức đóng BHYT theo quy định. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng đã ban hành tiêu chí xác định nhóm đối tượng này. Tuy nhiên, đến nay do việc chỉ đạo tới các địa phương thiếu sát sao nên chưa tỉnh, thành phố nào có danh sách đối tượng thuộc diện này.

Chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu phải xem xét từng nhóm đối tượng; tìm hiểu vì sao, vướng mắc chỗ nào khiến nhiều người không tham gia BHYT. Phải làm rõ còn bao nhiêu hộ nông, lâm, ngư nghiệp chưa có BHYT.

“Không phải vì nghèo không tham gia BHYT mà ngay cả những đối tượng giàu, có kinh tế khá cũng không mua” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh và đề nghị với quy định tham gia BHYT theo hộ gia đình, nếu còn vướng sẽ gỡ tiếp bằng sửa đổi văn bản, sửa luật để đến hết năm 2015, tỉ lệ bao phủ BHYT phải đạt tối thiểu 75% dân số.