Tín nhiệm thấp có thể từ chức

Ngày 23-10, Quốc hội (QH) đã nghe dự thảo Nghị quyết về  lấy phiếu, bỏ phiếu tín nhiệm với các chức danh do QH và HĐND bầu hoặc phê chuẩn.

Bốn mức lấy phiếu tín nhiệm

Theo dự thảo nghị quyết, QH sẽ bỏ phiếu tín nhiệm trong 5 trường hợp, gồm: khi Ủy ban Thường vụ QH đề nghị QH bỏ phiếu tín nhiệm; khi có kiến nghị của ít nhất 20% tổng số ĐBQH; khi có kiến nghị của Hội đồng Dân tộc, ủy ban của QH; là người được lấy phiếu tín nhiệm có trên 2/3 tổng số ĐB đánh giá “tín nhiệm thấp” hoặc người được lấy phiếu tín nhiệm 2 năm liên tiếp có quá nửa tổng số ĐB đánh giá “tín nhiệm thấp”. Đáng chú ý, về việc áp dụng các biện pháp xử lý như bỏ phiếu tín nhiệm, miễn nhiệm, dự thảo nghị quyết quy định người mà năng lực, trình độ chưa tương xứng với vị trí, nhiệm vụ được giao cũng như không đạt sự tín nhiệm của ĐB thì có thể tự nguyện từ chức.

Thẩm tra dự thảo nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH, ông Phan Trung Lý, cho biết nhiều ý kiến trong ủy ban tán thành với quy định về phạm vi những người được lấy phiếu tín nhiệm. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị thay khái niệm “bỏ phiếu tín nhiệm” bằng “bỏ phiếu bất tín nhiệm” để thể hiện rõ mục đích, yêu cầu và đối tượng cần bỏ phiếu.

Nên cách chức khi bị tín nhiệm thấp

Việc lấy phiếu tín nhiệm được dự kiến bắt đầu từ kỳ họp đầu tiên trong năm thứ hai nhiệm kỳ QH. Nghị quyết của QH lần này phân biệt rõ 2 cấp độ lấy phiếu và bỏ phiếu. Lấy phiếu tín nhiệm là việc sẽ tiến hành thường xuyên, định kỳ hằng năm. Còn bỏ phiếu tín nhiệm tiến hành đối với những người không đạt tín nhiệm ở vòng lấy phiếu.

Ở QH, những người được lấy phiếu sẽ phân ra 2 nhóm. Nhóm lấy phiếu trước toàn thể QH là những người giữ các chức vụ do QH bầu và phê chuẩn, gồm: Chủ tịch nước, phó chủ tịch nước; Chủ tịch QH, các phó chủ tịch QH, chủ tịch Hội đồng Dân tộc, chủ nhiệm các ủy ban của QH, các thành viên khác của Ủy ban Thường vụ QH; Thủ tướng, các phó thủ tướng, các thành viên khác của Chính phủ; chánh án TAND Tối cao, viện trưởng VKSND Tối cao, tổng kiểm toán Nhà nước. Tổng số gồm 49 người. Đối với nhóm 2, Hội đồng Dân tộc thực hiện lấy phiếu tín nhiệm đối với các phó chủ tịch, các ủy viên của Hội đồng Dân tộc; các ủy ban của QH thực hiện lấy phiếu tín nhiệm đối với các phó chủ nhiệm, các ủy viên, tổng số 380 người.

Theo bà Nương, việc lấy phiếu tín nhiệm hằng năm sẽ làm cho những người giữ chức vụ phải nỗ lực, phát huy trách nhiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ; đồng thời cũng để các cơ quan có thẩm quyền kịp thời xem xét, điều chỉnh việc bố trí cán bộ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị chỉ nên tổ chức lấy phiếu tín nhiệm 2 lần trong một nhiệm kỳ vì thời gian 1 năm là quá ngắn, chưa đủ để người giữ chức vụ thể hiện được khả năng. Ngoài ra, việc lấy phiếu hằng năm dễ tạo tâm lý “dĩ hòa vi quý”, e dè, không dám nghĩ, không dám làm, làm “tròn vo”, không tạo ra những bước chuyển đột phá tích cực trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, nhất là đối với công việc điều hành cụ thể trong hoạt động quản lý Nhà nước.

Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng việc xử lý kết quả lấy phiếu tín nhiệm trong dự thảo nghị quyết còn phức tạp, qua nhiều khâu... “Vì vậy, nghị quyết cần quy định người nào có số phiếu tín nhiệm thấp thì đã đủ căn cứ để thực hiện việc miễn nhiệm, bãi nhiệm hoặc phê chuẩn việc miễn nhiệm, cách chức mà không cần qua thủ tục bỏ phiếu tín nhiệm”- Ủy ban Pháp luật đề xuất.