Trung Quốc nỗ lực biến việc xây dựng đảo thành “sự đã rồi” và Mỹ tăng sức ép lên Trung Quốc. Cuộc chiến cân não giữa Mỹ và Trung Quốc đã “phả” vào không khí các phiên họp của Đối thoại Shangri-La 2015 tổ chức tại Singapore trong 3 ngày qua (từ 29 đến 31-5).
Những kiểu diễn đàn như Shangri-La không thay đổi hiện thực nhưng phản ánh sâu sắc hiện thực và góp phần tập hợp dư luận quốc tế. Từ 3 năm qua, Trung Quốc luôn ở thế phòng ngự tại các cuộc đối thoại Shangri-La. Năm nay, họ vẫn phòng ngự. Không khí chung của đối thoại thể hiện sự lo ngại của cộng đồng quốc tế trước các hành động bành trướng của Bắc Kinh ở biển Đông và những hệ quả tất yếu mang tính tiêu cực đối với hòa bình, ổn định, an ninh tại biển Đông cũng như ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Trong phiên họp thứ tư của cuộc đối thoại an ninh quốc phòng châu Á này, phát biểu của Đô đốc Tôn Kiến Quốc - Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân Giải phóng (PLA), trưởng đoàn Trung Quốc - gây chú ý nhiều nhất song ông Tôn dành phần lớn thời gian giới thiệu các thành tựu của Trung Quốc đóng góp trên các lĩnh vực hợp tác an ninh - quốc phòng.
Dù thừa nhận “biển Đông trở thành vấn đề nóng tại đối thoại Shangri-La” nhưng ông Tôn lại cho rằng không có gì phải lo ngại, vì vậy “không nên làm cho nó trở thành vấn đề lớn” trong khi thế giới còn bao nhiêu vấn đề an ninh phải quan tâm giải quyết (!). Ông cũng khẳng định biển Đông “hoàn toàn hòa bình, ổn định”, “không có vấn đề gì đối với tự do hàng hải”... Được dành 10 phút để trả lời các câu hỏi của cử tọa song Đô đốc Tôn đã không trả lời thẳng vào các câu hỏi. Phiên tranh luận đã trở thành cuộc đối thoại một chiều!
Việc đoàn Trung Quốc né tránh thảo luận về trật tự khu vực cũng dễ hiểu. Một kiểu trật tự an ninh có hiệu quả đối với châu Á sẽ khác xa với một kiểu trật tự an ninh châu Âu, dựa vào NATO làm trụ cột. Ở châu Á, như phần lớn đại biểu tham dự đối thoại đã nhấn mạnh, từ những đặc thù lịch sử và địa - chính trị, một cơ cấu an ninh sẽ dựa trên sự gặp gỡ giữa lợi ích của các quốc gia, các cơ chế hiện hữu như Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á, vai trò nòng cốt của ASEAN trong các cơ chế khu vực..., đồng thời cần dựa trên sự tôn trọng luật pháp và thông lệ quốc tế, cùng chia sẻ trách nhiệm giữa các nước và nỗ lực giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.
Những hành động leo thang bành trướng của Trung Quốc ở biển Đông đang làm cho các nước liên quan xích lại gần nhau, tạo nên một liên minh lợi ích lỏng lẻo - một kiểu tập hợp lực lượng mang tính phòng ngừa, khi lợi ích của các quốc gia bị đe dọa khẩn cấp thì nó sẽ được thúc đẩy lên thành những hình thức liên kết cao hơn, chặt chẽ hơn.
Sự trỗi dậy mang tính thách thức của Trung Quốc đang đe dọa sự tồn tại của trật tự cũ. Trung Quốc đang đưa ra các sáng kiến để bào mòn trật tự cũ, len vào những khoảng trống quyền lực để mở rộng ảnh hưởng, phân chia khu vực ảnh hưởng tại khu vực đại chu biên (châu Á - châu Phi - châu Âu) mà không gây xung đột quân sự với Mỹ. Tại biển Đông, Trung Quốc đã lợi dụng khoảng trống quyền lực nước lớn, sự chập chững trong lập trường của không ít quốc gia liên quan để mở rộng quyền kiểm soát thực tế. Họ khẩn trương xây dựng các cơ sở hậu cần, sân bay trên các đảo nhân tạo, thay đổi nguyên trạng tại biển Đông nhằm đặt trước sự đã rồi. Mỹ và Trung Quốc có 90 cơ chế đối thoại nhưng đã không tạo ra sự tin cậy chiến lược.
Không khí thảo luận tại Đối thoại Shangri-La với những phát biểu quan trọng của 10 bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho thấy không ai muốn làm mất lòng Trung Quốc, đối địch với Trung Quốc. Nhưng ai cũng mong muốn Trung Quốc hành xử như một nước lớn có trách nhiệm, tôn trọng luật lệ quốc tế, nói đi đôi với làm.
và quét mã QR
Bình luận (0)