Ý Đảng, lòng dân

Từ kỳ họp QH tháng 8-2011, QH khóa XIII đã bắt đầu xem xét việc triển khai thực hiện chủ trương nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Sau khi tiếp thu ý kiến ĐBQH tại kỳ họp thứ 4 (cuối năm 2012), Dự thảo đã được công bố để lấy ý kiến nhân dân từ ngày 2-1 đến ngày 31-3, sau đó kéo dài đến tháng 9-2013. Để hoàn thiện lần cuối bản Dự thảo, từ 10 ngày trước, tại kỳ họp thứ 6 này, Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp (Ủy ban) đã đề nghị các vị ĐBQH nghiên cứu, sửa trực tiếp và cho ý kiến về một số nội dung của Dự thảo. Từ đó, Ủy ban tiếp tục nghiên cứu, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện Dự thảo trình QH thông qua ngày 28-11.

Quy định trách nhiệm của Đảng

Tiếp thu ý kiến của nhân dân và ĐBQH, Dự thảo đã bổ sung vào điều 4 quy định về trách nhiệm của Đảng phải gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình.

Dự thảo tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong Hiến pháp năm 1992. Đồng thời, thể hiện rõ hơn trách nhiệm của nhà nước trong việc bảo đảm thực hiện quyền con người, quyền công dân.

Với các thành phần kinh tế, Ủy ban cho rằng để bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế đất nước, việc quy định vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước là cần thiết, khẳng định vai trò của nhà nước và kinh tế nhà nước trong việc định hướng, điều tiết sự phát triển của nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Do vậy, không cần thiết phải quy định chi tiết về kinh tế nhà nước trong Dự thảo. Việc xác định nội hàm kinh tế nhà nước sẽ được cụ thể trong các đạo luật liên quan.

Chỉ thu hồi đất vì lợi ích quốc gia

Đáng chú ý, đa số ý kiến đồng ý với quy định tại điều 54 của Dự thảo. Đồng thời có ý kiến đề nghị thể hiện rõ hơn yêu cầu nhà nước chỉ thu hồi đất cho việc phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

ĐBQH đều nhất trí việc tiếp tục kế thừa quy định của Hiến pháp hiện hành về các đơn vị hành chính nhằm bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ, ổn định trong cấu trúc hành chính. Đồng thời đề nghị bổ sung quy định về đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, đơn vị hành chính tương đương với quận, huyện, thị xã thuộc thành phố trực thuộc trung ương; có quy định nhằm khắc phục những hạn chế trong việc thành lập, nhập, chia, điều chỉnh đơn vị hành chính.

Làm rõ hơn vai trò của Chủ tịch nước

Hiến pháp mới giao QH với tư cách là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân quyết định việc trưng cầu ý dân. Ủy ban đề nghị QH cho giữ quy định “việc trưng cầu ý dân về Hiến pháp do QH quyết định” để kết hợp giữa thẩm quyền của QH và chủ quyền của nhân dân trong việc xây dựng Hiến pháp.

Với nhiệm vụ quyền hạn của Chủ tịch nước, Dự thảo đã làm rõ thẩm quyền của Chủ tịch nước trong từng lĩnh vực lập pháp, hành pháp, tư pháp và quy định mối quan hệ giữa Chủ tịch nước với QH, Chính phủ, cơ quan tư pháp. Đồng thời, làm rõ hơn vai trò thống lĩnh lực lượng vũ trang của Chủ tịch nước trong việc quyết định phong, thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng, chuẩn đô đốc, phó đô đốc, đô đốc hải quân; bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức tổng tham mưu trưởng, chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam; cùng với đó là bổ sung quy định thẩm quyền của Hội đồng Quốc phòng và An ninh do Chủ tịch nước làm Chủ tịch quyết định việc lực lượng vũ trang nước ta tham gia hoạt động góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới.

Báo cáo giải trình cũng nêu rõ tuyệt đại đa số ý kiến tán thành với quy định Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của QH. Tiếp thu ý kiến ĐBQH, Dự thảo cũng chỉnh lý theo hướng phân định rõ thẩm quyền của tập thể Chính phủ trong việc tổ chức đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh nhà nước theo ủy quyền của Chủ tịch nước…