Cấm biếu xén quà tết phải từ 2 phía: Phía hối lộ và nhận hối lộ!

Nhân dịp đầu năm mới 2018, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP) Mai Tiến Dũng đã có trả lời báo chí xung quanh vấn đề biếu xén quà tết.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng - Ảnh: Thế Dũng

* Phóng viên: Trả lời chất vấn trước Quốc hội vào tháng 11 vừa qua, Thủ tướng đã kêu gọi các doanh nghiệp không đưa hối lộ chính quyền nhưng nhiều ý kiến cho rằng chính quyền mới là phía quyết định chấm dứt tình trạng này, thưa Bộ trưởng?

- Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Trước hết phải khẳng định rằng việc phân cấp, phân quyền, xử lý minh bạch, công khai, nếu làm tốt, không có rào cản gì, cứ giải quyết công việc đúng trong thời hạn thì chắc chắn cả người dân, doanh nghiệp không cần phải tìm đến chính quyền để hối lộ.

Tới đây với việc xây dựng Chính phủ điện tử, thực hiện được cấp độ 4 (làm thủ tục, nhận và trả thủ tục qua mạng) thì người ta không phải xếp hàng nữa, cũng không cần lên Hà Nội mà ở ngay địa phương cũng nhận được thủ tục.

Theo tôi, trả lời của Thủ tướng trước Quốc hội rất sâu sắc. Bởi thực tế có những doanh nghiệp cũng có ý tứ lợi dụng và tranh thủ từ phía chính quyền. Họ muốn làm thêm cái này, làm nhanh hơn cái kia, những cái ngoài quy định của pháp luật nên họ tìm đến hối lộ chính quyền. Vì thế, cái cơ bản nhất là chúng ta phải xây dựng một thể chế quy định chế tài xử lý. Quà tết không xấu, lợi dụng quà tết mới là tiêu cực.

* Những ngày cuối năm, câu chuyện tặng quà Tết là mối quan tâm, thậm chí lo lắng của người dân và doanh nghiệp. Bộ trưởng suy nghĩ thế nào về "văn hoá quà tết" được duy trì bấy lâu nay?

- Phải nói rằng văn hoá quà tết là văn hoá tốt đẹp chứ không có gì xấu. Tết đến xuân về gặp nhau, vui vẻ mời nhau chén rượu, rồi con cái tặng quà bố mẹ, cháu chắt tặng quà ông bà, người lớn mừng tuổi cho trẻ con, rồi trò đến thăm thầy, những người đã giúp mình lớn lên… Đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Song có điều trong thực tiễn đời sống xã hội nước ta thì có chuyện lợi dụng quà tết để "tranh thủ nọ kia".

Đây là lợi dụng biếu xén để tranh thủ cơ hội, có động cơ không tốt, là hành vi tiêu cực chứ không phải quà văn hoá. Do vậy từ 2 năm qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đều ra chỉ thị nghiêm cấm việc lãnh đạo nhận quà tết, các Bộ, ngành, địa phương lên trung ương chúc tết.

Hay cấm chính quyền, Bộ ngành, đơn vị nhận xe do doanh nghiệp biếu tặng, cấm cấp biển xanh cho doanh nghiệp… Cùng với đó là cấm cán bộ đi lễ hội trong giờ hành chính, đi xe công cho việc tư, cấm uống rượu... sau 2 năm cũng đã thành trào lưu tốt.

* Vẫn còn lo ngại tặng quà tết từ công khai sang "bí mật", thưa ông?

- Có thể "lệnh" cấm vẫn có nơi này, nơi khác chưa nghiêm. Chính vì thế khi khi trả lời chất vấn trước Quốc hội, Thủ tướng đã đề nghị doanh nghiệp không hối hộ chính quyền. Tác động này là tác động từ hai phía, phía nhận hối lộ và phía đưa hối lộ. Và biếu quà tết cũng tương tự, cần phải có sự chấp hành nghiêm và cấm tiệt cả 2 phía.

Trong quá trình làm việc nếu cơ quan công quyền luôn luôn minh bạch, tạo thuận lợi thì người dân, doanh nghiệp không phải tìm đến cậy nhờ. Còn khi cố tình gây khó khăn, phiền nhiễu, cản trở thì tâm lý của người dân, doanh nghiệp là "không gặp thì nay mai cũng chết".

Nếu chính quyền tạo sự công tâm thì người ta không đến tặng quà nữa. Thủ tướng nhắc VPCP không cần biết doanh nghiệp nào mà chỉ biết rằng, văn bản hồ sơ đến đây mà thẩm quyền giải quyết đúng thì phải xử lý ngay cho người dân. Nhưng đúng là không thể làm ngay một sớm một chiều mà cần chuyển biến dần từ tư tưởng đến hành động.

Trong làm chính sách, nếu như chúng ta đáp ứng được việc như vậy thì người ta cũng không cần nhận hối lộ, không cần tham nhũng và người ta không muốn tham nhũng. Ngoài quy định của Đảng, quy định của luật công chức, sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng thì cũng cần phải xem xét điều chỉnh cái bất cập trong chính sách nhà ở, chính sách tiền lương, đãi ngộ… đối với cán bộ để tạo ra chuyển biến tốt hơn.