Đừng để bị quy kết cấm đoán internet

Ngày 10-1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự thảo Luật An ninh mạng.

Phải kiểm soát dữ liệu

Nội dung đáng chú ý của dự thảo là khoản 4 điều 27 quy định các doanh nghiệp nước ngoài (DNNN) khi cung cấp dịch vụ viễn thông, internet tại Việt Nam (VN) phải tuân thủ pháp luật, tôn trọng chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia VN; đặt trụ sở hoặc cơ quan đại diện trên lãnh thổ VN khi có từ 10.000 người VN sử dụng trở lên hoặc khi có yêu cầu của Chính phủ nước Cộng hòa XHCN VN; lưu trữ tại VN dữ liệu người sử dụng VN và các dữ liệu quan trọng khác được thu thập, tạo ra từ hoạt động khai thác cơ sở hạ tầng không gian mạng quốc gia của VN đối với trường hợp quy định tại điểm b khoản này...

Về nội dung này, đại diện cơ quan thẩm tra dự luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Võ Trọng Việt cho biết hiện có tranh cãi. Các DNNN không muốn đặt cơ quan đại diện, máy chủ quản lý dữ liệu người sử dụng VN trên lãnh thổ VN vì tâm lý sợ thuế và rườm rà thủ tục. Trong khi đó, cơ quan an ninh cho rằng nếu không đặt máy chủ ở VN thì khó quản lý, lo ngại về an ninh quốc gia. "Cả 2 băn khoăn, lo lắng này đều chính đáng. Vì vậy, cơ sở pháp lý nào để ngành công an đề xuất?" - ông Việt đặt vấn đề.

Đại diện cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm giải thích bản chất của việc đặt máy chủ ở trong nước là nhằm xác định dữ liệu người sử dụng mạng và các dữ liệu quan trọng khác đưa ra trong quá trình ở VN thì phải được để ở Việt Nam, cơ quan quản lý VN phải quản lý được. "Đây là tài sản quốc gia thì chúng ta phải tự quản lý. Đây cũng là vấn đề chủ quyền, liên quan an ninh quốc gia nên phải quản lý là hợp lý. Song, dự thảo mới điều chỉnh thì xác định đặt máy chủ ở VN hay không không quan trọng mà những thông tin có được tại VN thì phải được quản lý do các cơ quan của VN" - ông Lâm khẳng định.

Trung tướng Hoàng Phước Thuận, Cục trưởng An ninh mạng - Bộ Công an, cho biết cơ quan này đủ khả năng kiểm soát thông tin, dữ liệu tại VN. Nếu có luật này thì các nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới phải thực hiện và cung cấp các hệ thống để VN kiểm soát được. Với hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý như hiện nay thì "chắc chắn chúng ta không đấu tranh được gì, không bảo vệ được bí mật của quốc gia".

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm khẳng định dữ liệu của Việt Nam thì phải ở Việt Nam quản lý Ảnh: Nguyễn Nam

Lo vi phạm điều ước quốc tế

Vẫn băn khoăn về giải thích của đại diện Bộ Công an, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị người đứng đầu ngành công an giải thích rõ thêm việc lưu trữ tại VN về thông tin người sử dụng VN có khả thi không? Đặc biệt, cơ quan soạn thảo phải nghiên cứu làm sao để VN không bị quy vào danh sách các nước cấm đoán internet. "Cần thiết ban hành luật này nhưng để phù hợp với Hiến pháp, phải tiếp tục rà soát lại, nhất là quyền tiếp cận thông tin của người dân và các cam kết quốc tế mà VN tham gia" - Chủ tịch QH đề nghị.

Làm rõ thêm, Bộ trưởng Bộ Công an một lần nữa khẳng định dữ liệu của VN thì phải ở VN quản lý. "Đây là yêu cầu của dự luật. Còn sau này cách thức tổ chức quản lý như thế nào thì sẽ có phương án cụ thể. Dự thảo không quy định bắt buộc phải đặt máy chủ ở VN mà chỉ quan tâm đến quản lý dữ liệu. Tại các hội thảo cho ý kiến dự luật, các nhà khoa học cũng ủng hộ việc này" - ông Lâm nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thành Hưng cho rằng việc bắt buộc phải đặt máy chủ chưa thành tiền lệ trên thế giới nên còn có tranh cãi. "Nếu quy định gây tranh cãi lớn thì có thể điều chỉnh" - ông Hưng nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết các DNNN không muốn đặt máy chủ ở VN vì phát sinh chi phí khi phải mở tới 63 đại diện tại các tỉnh, thành. Họ cũng cho rằng quy định như vậy là trái với cam kết quốc tế. Có thể đặt máy chủ ở nước ngoài nhưng khi có yêu cầu của ta thì họ phải thực hiện theo yêu cầu để ta còn quản lý.

Theo ông Đinh Thế Cường, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin - Bộ Quốc phòng, về kỹ thuật thì thông tin đi vào hay đi ra của một quốc gia đều có thể sao lưu, ghi lại. Để ngăn chặn vi phạm an ninh thì cần có chứng cứ điều tra sau này. Việc đặt máy chủ bắt buộc trong nước hay không thì không cần thiết mà làm sao kiểm soát được tất cả thông tin đi vào đi ra, gọi là tường lửa quốc gia. Vấn đề này, Chính phủ giao Bộ Quốc phòng chỉ đạo xây dựng tường lửa quốc gia cùng Bộ Công an quản lý, sau này hoàn toàn có thể kiểm soát được thông tin.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ cho rằng quy định đối với các DNNN cung cấp dịch vụ tại VN chỉnh lý như dự án là phù hợp. Tuy nhiên, hiện còn nhiều ý kiến khác nhau nên cơ quan soạn thảo cần tiếp thu, lấy thêm ý kiến rộng rãi để dự luật mang tính khả thi cao, tránh bất lợi liên quan đến những điều ước quốc tế mà VN tham gia.

Luật An ninh mạng được trình QH tại kỳ họp thứ 4 vào cuối năm 2017, dự kiến tiếp tục được thảo luận và thông qua tại kỳ họp thứ 5 vào tháng 5 tới.

Bộ trưởng Tô Lâm cho hay tháng 12-2016, Ủy ban châu Âu đã buộc các công ty Facebook, Google, Twitter phải sửa đổi một số vấn đề liên quan đến bảo mật nhằm bảo đảm sự riêng tư của người dùng; loại bỏ nội dung bất hợp pháp, lừa đảo. Các ủy ban quản lý liên quan đến truyền thông của Liên minh châu Âu vừa nhất trí sửa nhiều quy định để kiểm soát nội dung video trên mạng xã hội. Theo đó, các video này sẽ bị kiểm soát nội dung như trên truyền hình. 28 cơ quan bảo vệ dữ liệu quốc gia châu Âu đã thống nhất không cho Facebook sử dụng ứng dụng WhatsApp để truyền dữ liệu 36 triệu người dùng WhatsApp lên Facebook...