Vĩnh biệt NSND Trọng Khôi

NSND Nguyễn Trọng Khôi nhập viện 2 tuần trước, do căn bệnh hiểm nghèo, dù được các bác sĩ tận tình điều trị nhưng ông vẫn không qua khỏi và đã từ trần vào lúc 5 giờ 45 phút ngày  14-3-2012 tại Bệnh viện Bạch Mai.

Sinh ra để làm nghệ sĩ

Ông là diễn viên Nhà hát Kịch Việt Nam, kinh qua các chức vụ phó đoàn, trưởng đoàn biểu diễn, phó giám đốc rồi  giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam. Ông được phong tặng danh hiệu NSƯT năm 1989, danh hiệu NSND vào năm 2000. Sau khi nghỉ hưu, ông chuyển sang công tác ở Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, giữ chức chủ tịch hội và làm giám đốc Trung tâm ITI Việt Nam (thành viên Viện Sân khấu quốc tế). Ông thôi giữ chức vụ chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam từ năm 2009 sau hai nhiệm kỳ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên cương vị này.

Hai nhiệm kỳ ngồi ghế chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam khiến tóc ông lại thêm bạc vì những công việc chung. Công lao của ông được ghi nhận qua việc tổ chức thành công hai mùa Liên hoan Sân khấu thử nghiệm quốc tế, quy tụ nhiều đoàn nghệ thuật đến từ các nước, tạo nên những sự kiện sân khấu lớn mang tính giao lưu quốc tế giữa Việt Nam và các nước, trong thời kỳ hội nhập.

Ông luôn biết ơn người khác và sống tử tế. Mỗi lần tâm sự về quãng đời diễn viên, ông luôn bảo mình may mắn được học nghề từ những người thầy nổi tiếng như: NSND Nguyễn Đình Quang, Dương Ngọc Đức, Thế Lữ và Nguyễn Đình Nghi. Nhờ những bài học giá trị về tài và đức qua lời dạy của các thầy, ông được công chúng biết đến qua nhiều vai diễn ấn tượng cả trên sân khấu và màn ảnh. Ông đã được mời biểu diễn giao lưu quốc tế ở nhiều nước: Philippines, Nga, Mỹ và được trao tặng bằng khen “Nghệ sĩ xuất sắc nhất Liên hoan Sân khấu quốc tế Moscow năm 1990”.

Những vai diễn để đời

Trên sân khấu, di sản mà NSND Trọng Khôi để lại khá nhiều. Khán giả không thể không nhắc đến các vai diễn đã ghi dấu ấn sâu đậm của ông: Trương Ba (vở Hồn Trương Ba, da hàng thịt), Nghị Hách (vở Giông tố), Trần Thủ Độ (vở Trần Thủ Độ), Dương Văn Minh (vở Giải phóng Sài Gòn), Êrôtxtrat (vở cùng tên), Bảo Đại (Ngai vàng), Ê-dôp, Vua Lia (kịch cổ điển)… Trong số những vai diễn để đời, ông đã tạc cho nhân vật Trương Ba những cử chỉ rất độc đáo của anh hàng thịt. Chỉ thế thôi đã khiến nhiều nhà phê bình sân khấu nước Nga sửng sốt, kinh ngạc vì sức biểu cảm không lời nhưng giàu tính ước lệ của nghệ thuật phương Đông.

Ông cũng đã tạo ấn tượng qua nhiều vai diễn trên màn ảnh, đóng góp cho sự nghiệp điện ảnh nước nhà, nhất là vai để đời Nghị Hách trong bộ phim Giông tố. Ngoài việc tham gia dàn dựng nhiều vở diễn cho các nhà hát và các đoàn nghệ thuật, ông còn tham gia giảng dạy, đào tạo các diễn viên trẻ tại các trường cao đẳng, đại học sân khấu trong cả nước. Những năm nghỉ hưu, ông cặm cụi viết sách và hoàn thành bản thảo cuốn Nghệ thuật biểu diễn, viết về những kinh nghiệm mà ông đã đúc kết qua chặng đường 47 năm theo nghiệp sân khấu và điện ảnh. Mới đây, khi hoàn tất 42 tập phim Huyền sử thiên đô, tiền cát sê hơn 90 triệu đồng ông dành tất cả cho việc in sách. Ông thường trăn trở: “Diễn viên chỉ quen với những công thức có sẵn, những khuôn mẫu bài bản mà quên mất rằng nghệ thuật cũng thiên biến vạn hóa, muôn màu nghìn sắc nên phải bỏ thói quen dễ dãi mới thăng hoa trong nghề”.

Ông mãi mãi ở lại trong lòng công chúng yêu sân khấu và điện ảnh Việt Nam.