Bài dự thi cuộc thi viết "Người thầy thuốc trong tôi": Vị bác sĩ "Tây" một lòng với người Việt

Có tình cảm sâu đậm với con người và văn hóa Việt Nam, một bác sĩ người Mỹ quyết học rành tiếng Việt để sống và làm việc cùng cộng đồng người Việt

Cách đây 30 năm, khi mới 19 tuổi, bác sĩ (BS) Christopher Runyan (quốc tịch Mỹ) được cử đi làm giáo sĩ cho cộng đồng người Việt tị nạn tại miền Bắc California (Oakland, khu vực Vịnh San Francisco). Ông đã tham gia một khóa học tiếng Việt kéo dài hai tháng và chuyển từ bang Indiana đến California để sống và làm việc cùng cộng đồng người Việt trong gần hai năm.

Giấc mơ thành hiện thực

Cũng trong thời gian này, BS Christopher Runyan sống cùng một giáo sĩ người Việt và dành rất nhiều thời gian học tiếng Việt một cách nghiêm túc. Tại đây, có dịp gặp gỡ hàng trăm gia đình người Việt, trong ông hình thành một tình cảm sâu đậm với con người và văn hóa Việt Nam. "Tôi thực sự ấn tượng với tinh thần làm việc, sự tận tụy, sự hào phóng của người Việt. Kể từ đó, tôi luôn mong một ngày nào đó sẽ được đặt chân đến Việt Nam" - ông nhớ lại.

Năm 2019, giấc mơ đến Việt Nam của BS Christopher Runyan thành hiện thực khi được BS Phương Nguyễn (chuyên gia phẫu thuật sọ mặt người Mỹ gốc Việt, hiện công tác tại Đại học Colorado) mời tham gia một chuyến công tác y tế tại Hà Nội. Ban đầu đến Việt Nam chỉ là một chuyến công tác với tổ chức RICE (Reconstructive International Cooperative Exchange) trong một chương trình hợp tác y tế nhằm nâng cao chất lượng điều trị và đào tạo phẫu thuật, song dần dần đất nước hình "S" trở thành nơi ông dành nhiều tâm huyết, muốn đóng góp sức mình.

Và từ đó đến nay, vị BS "Tây" này đã đồng hành cùng tổ chức Nuoy (Tổ chức phi chính phủ - BS Christopher Runyan là giám đốc chương trình nghiên cứu). Theo đó, mỗi năm BS Christopher Runyan quay lại Việt Nam một đến hai lần để làm việc cùng các BS phẫu thuật tại Hà Nội và TP HCM nhằm phẫu thuật miễn phí cho trẻ em dị tật về sọ mặt, hàm mặt và khe hở môi - vòm miệng.

Ngần ấy năm với hàng chục chuyến công tác, có cơ hội làm việc trực tiếp với các BS và gia đình bệnh nhi, tình cảm của ông dành cho người Việt Nam ngày càng sâu sắc. "Gia đình tôi cũng đã đồng hành trong nhiều chuyến đi và tất cả chúng tôi rất yêu thích ẩm thực, cảnh đẹp, sự sôi động và lòng mến khách của người Việt Nam" - BS Christopher Runyan chia sẻ.

Mang tinh hoa đến Việt Nam

Trong nhiều năm qua, BS Christopher Runyan đã cùng các BS Việt Nam thực hiện rất nhiều ca phẫu thuật phức tạp. Điều làm ông xúc động, đáng nhớ và khâm phục không chỉ ở những ca mổ mà còn ở khả năng tiếp cận, trình độ tay nghề chuyên môn, áp dụng công nghệ, thiết bị, kỹ thuật tiên tiến của các BS nước ta. "Điều này khiến tôi liên tưởng đến một câu ngạn ngữ cổ: "Cho người một con cá, bạn nuôi họ một ngày. Dạy người cách câu cá, bạn nuôi họ cả đời" - ông nói.

Theo BS Christopher Runyan, các BS Việt Nam đã có rất nhiều kinh nghiệm trong việc điều trị các bệnh lý vùng hàm mặt, bao gồm khe hở môi - vòm miệng. Tuy nhiên, những dị tật này tại Việt Nam vẫn là một gánh nặng với trẻ em. Mục tiêu của ông cũng như của Nuoy là hỗ trợ đội ngũ chuyên gia tại địa phương tiếp cận những kỹ thuật hiện đại nhất, đang được áp dụng tại các quốc gia phát triển, để họ có thể cung cấp những lựa chọn điều trị tiên tiến và toàn diện nhất cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, ông mong muốn có sự đồng hành này để giúp đội ngũ BS Việt Nam vươn tầm trở thành những chuyên gia được công nhận trên trường quốc tế, không chỉ trong thực hành mà cả trong nghiên cứu và đào tạo.

Giảm gánh nặng bệnh tật

Chia sẻ về gánh nặng bệnh tật, ông cho rằng trẻ em tại Việt Nam có thể tiếp cận khá tốt với các dịch vụ điều trị dị tật bẩm sinh như khe hở môi - vòm miệng. Tuy nhiên, khi các em lớn dần, việc tiếp tục được điều trị toàn diện dường như trở nên khó khăn hơn. Điều này gây ra không ít trở ngại cho các gia đình, đặc biệt những trường hợp dị tật cần được điều trị theo giai đoạn, kéo dài đến tuổi trưởng thành. Ví dụ, một trẻ bị khe hở môi - vòm có thể được phẫu thuật sửa môi và vòm miệng ngay trong năm đầu đời. Nhưng sau đó, các em vẫn cần tiếp tục trị liệu ngôn ngữ, chỉnh nha, ghép xương hàm, phẫu thuật hàm hoặc mũi trong độ tuổi thanh thiếu niên.

Ngoài ra, việc tiếp cận các dịch vụ này qua hệ thống y tế công lập ở lứa tuổi lớn hơn vẫn còn hạn chế. Đây cũng là một thách thức chung tại nhiều nước, kể cả ở Mỹ. Ngay tại Mỹ, mỗi bang có những quy định khác nhau về việc bảo hiểm công có chi trả cho điều trị các dị tật bẩm sinh ở thanh thiếu niên hay không.

Đến nay, đóng góp lớn nhất của BS Christopher Runyan cho Việt Nam phải kể đến là đào tạo phẫu thuật trực tiếp cho các BS Việt Nam tại bệnh viện và phòng mổ. Bên cạnh đó, ông cũng đã tham gia giảng bài, tổ chức các buổi hội thảo, khóa tập huấn và hội nghị chuyên ngành.

"Tin rằng sự hợp tác với các BS giảng viên tại các bệnh viện đào tạo sẽ tạo ra ảnh hưởng lâu dài và sâu rộng nhất. Tổ chức của chúng tôi cũng đã tài trợ cho nhiều BS Việt Nam sang Mỹ học tập hoặc tham dự các hội nghị quốc tế nhằm mở rộng kiến thức và nâng cao chuyên môn. Với những tiến bộ nhanh chóng của Việt Nam, hy vọng hệ thống y tế cũng sẽ được củng cố và phát triển tương xứng. Tôi cũng rất mong được chứng kiến các BS Việt Nam ngày càng được công nhận là những chuyên gia tầm cỡ quốc tế" - ông trải lòng.

Với tình yêu mến Việt Nam, BS Christopher Runyan còn ấp ủ nhiều dự định. Trước mắt, ông sẽ tiếp tục tham gia các chương trình phẫu thuật từ thiện hai lần mỗi năm, đồng thời hy vọng sẽ có cơ hội đóng góp nhiều hơn nữa trong tương lai, cả về mặt chuyên môn lẫn sự hiện diện lâu dài tại Việt Nam.

Nhưng một quyết định táo bạo hơn được ông đưa ra, đó là theo đuổi chứng chỉ hành nghề y tại Việt Nam, cống hiến y thuật của mình cứu chữa cho nhiều trẻ em không may mắn.

"Để những bệnh nhân dị tật vùng hàm mặt có thể học tập, làm việc và đóng góp tích cực cho xã hội, họ cần được tiếp cận với một hệ thống điều trị đa chuyên khoa, toàn diện - không chỉ trong những năm đầu đời mà còn đến khi trưởng thành - dù họ sống ở Mỹ, Việt Nam hay bất kỳ nơi nào khác trên thế giới" - BS Christopher Runyan gửi gắm.