Kiểm tra bưu phẩm - bưu kiện sao không có mặt khách hàng?
Gia đình tôi có người thân đang làm ăn sinh sống ở nước ngoài, nên tôi có nhiều dịp nhận quà gửi về qua Bưu điện Ngoại dịch TPHCM ở địa chỉ 117-119 đường Hai Bà Trưng.
Trước đây khi đến lãnh hàng, nhân viên bưu điện phát bưu phẩm - bưu kiện (BPBK) ra cho khách hàng - cùng lúc nhân viên hải quan và khách hàng cùng chứng kiến việc khui BPBK. Sau đó nhân viên hải quan xem xét, ghi vào tờ khai nhập khẩu và khách hàng ký nhận. Cuối cùng là thủ tục đóng dấu của hải quan “Đã kiểm hàng”. Vậy là hoàn tất việc nhận hàng.
Nhưng gần đây, ngày 17-5-2002, gia đình tôi đến nhận BPBK tại địa chỉ trên, trình tự đã đảo ngược.
Khi nhận được gói BPBK từ tay nhân viên bưu điện, thì gói hàng đã bị khui sẵn từ trước - nắp hộp được dán hờ lại bằng băng keo dấu bưu điện. Lúc này khách hàng không cần phải mở BPBK trước mặt hải quan nữa - vì họ đã kiểm tra từ trước.
Tôi và các khách hàng khác đều nhìn thấy dãy bàn phía bên trong, mỗi bàn nhỏ có 2 nhân viên hải quan, mỗi người đang tự khui những gói BPBK để kiểm tra, sau đó tự dán lại bằng băng keo bưu điện.
Không biết có phải đây là một bước cải tiến thủ tục của hải quan và bưu điện không? Nếu thực tế là như vậy, tôi xin nêu ra những bất cập và những kiến nghị sau:
Một là, có lẽ vì phải kiểm tra từng BPBK nên gói BPBK đến tay khách hàng lâu hơn. Nếu trước đây cùng một gói BPBK khoảng dưới 2 kg gởi từ châu Âu về chỉ khoảng 2 - 3 tuần là nhận được. Nay mất gần 3 tháng mới nhận được (theo dấu bưu điện).
Hai là, việc nhân viên tự ý khui hàng hóa ra kiểm tra không có sự chứng kiến của khách hàng, liệu hàng hóa trong BPBK có còn được đảm bảo nguyên vẹn? (Chỉ nói đến việc: trên một chiếc bàn nhỏ, 2 người làm, mỗi người khui 1 kiện, hàng hóa lấy ra bỏ lên bàn để kiểm tra, liệu khi bỏ lại vô bao có bị nhầm lẫn không? Đó là chưa nói đến có chắc tính trung thực của người kiểm tra rằng sẽ hoàn toàn không bị vi phạm?).
Từ thực tế nói trên, tôi có những kiến nghị như sau:
- Ngành bưu điện - hải quan bưu điện nên trang bị hệ thống máy kiểm tra giống như ở cửa khẩu sân bay. Khi phát hiện BPBK nào có nghi ngờ (như thuốc tây gây nghiện, chất nổ, văn hóa phẩm độc hại v.v...) thì mới cho khui ra kiểm tra. Nhưng bất luận kiểm tra cách nào cũng phải có sự chứng kiến của khách hàng.
- Nếu chưa trang bị kịp máy kiểm tra hiện đại, nên giữ lại cách thức như cũ - nghĩa là kiểm tra BPBK phải có mặt khách hàng mới được khui niêm phong cũ.
Có như vậy mới thật sự khách quan và dân chủ, thể hiện sự tôn trọng khách hàng và đúng luật về quyền bảo vệ tài sản riêng của công dân.