Trung Quốc lợi dụng dịch để lấn tới: Gây bất ổn và nguy hiểm
Các tàu hải cảnh, dân quân hàng hải và đội tàu đánh cá Trung Quốc tiếp tục duy trì sự hiện diện liên tục và quấy rối các hoạt động hợp pháp của ngư dân các nước trong khu vực
Vụ tàu hải cảnh Trung Quốc số hiệu 4301 đâm chìm tàu cá Việt Nam QNg 90617 TS gần đảo Phú Lâm, quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam hôm 2-4 là ví dụ điển hình về những hành động gây hấn thường xuyên của Trung Quốc.
Đây là một phần trong các hoạt động huấn luyện thường xuyên của các tàu hải cảnh Trung Quốc.
Vi phạm quy tắc quốc tế
Hành động cố ý đâm tàu Việt Nam là vi phạm Quy tắc quốc tế về phòng ngừa đâm va tàu thuyền trên biển (COLREGs) năm 1972 mà Trung Quốc tham gia ký kết. COLREGs quy định cách các tàu tiếp cận, vượt mặt, nhường đường cho các tàu khác trên biển để tránh va chạm.
Trong vụ Philippines kiện Trung Quốc, Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) hồi tháng 7-2016 ra phán quyết Trung Quốc vi phạm trách nhiệm của mình khi để các tàu của họ cố tình đâm tàu khác hoặc có các hành động gây bất ổn và nguy hiểm.
Việt Nam và Trung Quốc đã có những tranh cãi về vụ va chạm. Phía Trung Quốc cáo buộc tàu cá Việt Nam cố tình đâm tàu hải cảnh Trung Quốc. Điều này dường như không thể xảy ra do sự khác biệt về trọng lượng và kích thước giữa hai chiếc tàu liên quan trong vụ việc. Ngoài ra, tàu Trung Quốc còn được vũ trang. Trung Quốc thường xuyên ghi lại những sự cố trên biển nhưng lại không thể cung cấp video bằng chứng cho những cáo buộc trên của mình.
Theo đánh giá của tôi, vụ đâm chìm tàu là sự cố chiến thuật do thuyền trưởng tàu hải cảnh Trung Quốc gây ra. Các thuyền trưởng tàu Trung Quốc không bao giờ bị trừng phạt vì các hành vi bạo lực đối với tàu thuyền nước ngoài. Hành động của họ được miễn trách nhiệm với danh nghĩa "bảo vệ chủ quyền không thể chối cãi của Trung Quốc". Vì thế, yêu cầu của Việt Nam về việc điều tra vụ đâm tàu, trừng phạt người có tội và bồi thường đều bị Trung Quốc phớt lờ.
Bành trướng quân sự
Các cơ sở quân sự của Trung Quốc tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đã được hoàn thành từ lâu, gồm một đường băng, một nhà chứa máy bay và những tên lửa đất đối không.
Nhìn chung, các nhà phân tích đều cho rằng Trung Quốc đã hoàn thành các hoạt động xây dựng và quân sự hóa 7 hòn đảo nhân tạo trái phép tại quần đảo Trường Sa thuộc Việt Nam vào năm 2018-2019. Những hòn đảo trái phép này có radar cảnh báo sớm, tên lửa đất đối không, tên lửa hành trình chống hạm và hệ thống vũ khí gần để chống lại tên lửa hành trình phóng từ biển. Một số đảo nhân tạo này còn có sân bay với chiều dài 3 km hoặc đủ lớn cho tất cả các máy bay quân sự trong kho hiện tại của Trung Quốc.
Kể từ năm 2018, các tàu Trung Quốc đã bắt đầu chiếu laser cấp độ thương mại và quân sự vào các máy bay quân sự nước ngoài bay qua biển Hoa Đông và biển Đông. Vào tháng 5-2019, Hải quân Hoàng gia Úc đã báo cáo việc một trong những chiếc trực thăng của nước này bị một tàu cá Trung Quốc chiếu laser. Ngày 17-2 vừa qua, một khu trục hạm Type 052D lớp Luyang III Trung Quốc đã nhắm laser vào một máy bay trinh sát P8-A Poseidon của Mỹ trên vùng biển phía Tây Philippines.
Giáo sư Carl ThayerẢnh: TTXVN
Trước đó, cuối năm ngoái, Trung Quốc triển khai một khinh khí cầu điều khiển đến Đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Đây là một loại khinh khí cầu được trang bị radar với tầm bắn 300 km để phát hiện máy bay tầm thấp. Nó có thể được kết nối với các vệ tinh, radar mặt đất và máy bay trinh sát cảnh báo sớm để cung cấp một hệ thống giám sát toàn diện.
Trung Quốc đã triển khai các hệ thống tên lửa đất đối không tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam và thường xuyên triển khai máy bay quân sự và máy bay ném bom tầm xa trong thời gian ngắn.
Cũng vào năm ngoái, ở vùng biển gần Bãi Tư Chính, Trung Quốc đã sử dụng các hòn đảo nhân tạo trái phép, đặc biệt ở Đá Chữ Thập, làm căn cứ chỉ huy tiền phương. Các tàu Trung Quốc đối đầu với tàu Việt Nam và quấy rối các tàu thăm dò ở vùng biển Malaysia thường xuyên quay trở lại Bãi Tư Chính để tiếp tế và bổ sung trước khi quay trở lại vùng biển mà Việt Nam và Malaysia có quyền tài phán.
Đầu tháng 12-2019, tàu hải cảnh Trung Quốc lớp Shucha II số hiệu 5302 rời Đá Vành Khăn (thuộc cụm Bình Nguyên của quần đảo Trường Sa) và thực hiện các cuộc tuần tra tại vùng đặc quyền kinh tế Malaysia (EEZ). Sau đó, tàu này gia nhập một đội tàu Trung Quốc và triển khai đến vùng biển gần đảo Natuna - Indonesia từ cuối tháng 12 năm ngoái và đầu tháng 1-2020 có liên quan đến vụ tàu Trung Quốc đánh bắt bất hợp pháp tại EEZ của Indonesia. Từ ngày 9 đến 30-3, tàu hải cảnh số hiệu 5302 di chuyển đến vùng biển Philippines để thực hiện các cuộc tuần tra. Hôm 19-3, tàu về Đá Vành Khăn tiếp nhiên liệu và sau đó quay trở lại vùng biển Philippines.
Hành động khiêu khích mới nhất
Có thể thấy dù là quốc gia đầu tiên bị ảnh hưởng nặng bởi dịch Covid-19, Trung Quốc vẫn tiếp tục các hành động gây hấn ở biển Đông.
Trung Quốc tiếp tục củng cố sự hiện diện trên 7 hòn đảo nhân tạo trái phép và sử dụng những hòn đảo này làm căn cứ chỉ huy tiền phương cho các hoạt động thương mại và quân sự. Đồng thời, Trung Quốc tiếp tục khai thác trái phép tài nguyên biển từ vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia khác.
Đó cũng là lý do dẫn đến việc các tàu hải cảnh Trung Quốc, dân quân hàng hải và đội tàu đánh cá tiếp tục duy trì sự hiện diện liên tục và quấy rối các hoạt động hợp pháp của ngư dân các nước trong khu vực.
Giữa lúc lực lượng Hải quân Trung Quốc tiếp tục quấy rối tàu các nước, máy bay của Hải quân Mỹ thực hiện quyền tự do hàng hải và hàng không hợp pháp. Như đã nói, việc sử dụng laser cấp độ quân sự ngày càng tăng là hành động khiêu khích mới nhất của Trung Quốc. Động thái này nhiều khả năng sẽ dẫn đến hành động phản ứng từ Mỹ.
___________
(Tác giả gửi riêng cho Báo Người Lao Động. Xuân Mai chuyển ngữ)
Bộ Quốc phòng Mỹ lên án Trung Quốc đâm tàu cá Việt Nam
Ngày 9-4 (giờ địa phương), Bộ Quốc phòng Mỹ ra tuyên bố bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về việc tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam tại vùng biển thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Theo tuyên bố của Bộ Quốc phòng Mỹ, hành động của Trung Quốc đi ngược tầm nhìn của Washington về một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mở và tự do mà trong đó mọi quốc gia, dù lớn hay nhỏ, đều được bảo đảm chủ quyền, không bị ép buộc và có quyền phát triển kinh tế phù hợp với các quy tắc và chuẩn mực quốc tế. Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ nỗ lực của các đồng minh và đối tác để bảo đảm tự do hàng hải và cơ hội kinh tế trên khắp khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Tuyên bố nhấn mạnh đại dịch Covid-19, do virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) gây ra, cho thấy tầm quan trọng của các luật lệ được thiết lập dựa trên trật tự quốc tế, bởi nó tạo điều kiện cho các nước giải quyết mối đe dọa chung này một cách minh bạch, tập trung và hiệu quả. "Chúng tôi kêu gọi mọi phía kiềm chế những hành động có thể làm mất ổn định khu vực, làm chệch hướng nỗ lực của toàn thế giới trong hoạt động đối phó đại dịch hoặc gây ra nguy cơ không cần thiết dẫn đến tổn thất về người và tài sản" - tuyên bố của Bộ Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh.
Trước đó, ngày 3-4, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trao công hàm phản đối, yêu cầu phía Trung Quốc điều tra, xử lý nghiêm đối với nhân viên công vụ và tàu Hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam. Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng khẳng định: "Hành động của tàu Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, gây thiệt hại về tài sản và gây nguy hiểm đến tính mạng, sự an toàn và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam".
Ngay sau đó, ngày 6-4, trong tuyên bố đăng trên website của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 6-4, phát ngôn viên Morgan Ortagus của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: "Vụ việc này là hành động mới nhất trong chuỗi hành động lâu dài của Trung Quốc nhằm củng cố những yêu sách biển phi pháp và gây bất lợi cho các quốc gia láng giềng Đông Nam Á ở biển Đông".
Trong tuyên bố trên, bà Ortagus liệt kê một loạt hành động của Trung Quốc nhằm xác lập các yêu sách biển bất hợp pháp ở biển Đông kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, như lập "các trạm nghiên cứu" ở Đá Chữ Thập và Đá Xu Bi, hạ cánh máy bay quân sự chuyên dụng ở Đá Chữ Thập và triển khai dân quân biển đến quần đảo Trường Sa. "Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc ngưng lợi dụng sự sao nhãng của các nước khác để xác lập các yêu sách biển bất hợp pháp của mình ở biển Đông" - Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh.
C.Lực