Bố mẹ bị phạt 5-10 triệu đồng khi ép con học: "Thế nào là bắt con học quá sức"?

(NLĐO) - Theo quy định mới, bố mẹ sẽ bị phạt 5-10 triệu đồng khi bắt con cái học tập quá sức.

"Từ ngày 15-12, bố mẹ có thể bị phạt 5-10 triệu đồng nếu bắt con học quá sức. Tôi thấy lo lắng bởi con trai 8 tuổi ham chơi, nếu không "ép" thì con không chịu học. Vậy xác định như thế nào là "bắt con học quá sức"?" - câu hỏi của bạn đọc Nguyễn Thị Hoài Phương, ngụ phường Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai gửi đến Báo Người Lao Động nhờ giải đáp.

- Luật sư Đào Thị Bích Liên, Văn phòng Luật sư Hà Hải và Cộng sự, trả lời:

Theo điều 40 Nghị định 282/2025/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình; có hiệu lực từ 15-12, cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức sẽ bị phạt tiền từ 5-10 triệu đồng.

Đây là lần đầu tiên một quy định pháp lý đề cập trực tiếp tới việc ép buộc học tập như một hành vi vi phạm quyền trẻ em, phù hợp với Luật Trẻ em.

Trước đó, điều 2 và điều 3 Luật Phòng chống bạo lực gia đình 2022 cũng đã giải thích thuật ngữ: bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình.

Để xác định một hành vi có phải là bạo lực hay không, cần làm rõ việc "đánh con để dạy bảo" là như thế nào. Nếu hành vi chỉ mang tính răn đe, giáo dục nhẹ nhàng, không gây thương tích và không xâm hại đến sức khỏe, tính mạng của trẻ, thì không được coi là bạo lực gia đình và không bị xử phạt.

Tuy nhiên, lấy lý do "dạy bảo" không thể biện minh cho hành vi đánh đập liên tục, kéo dài, gây thương tích hay tổn hại sức khỏe, tinh thần của trẻ, vì đây là hành vi xâm phạm đến quyền lợi và tính mạng của trẻ.

Trong trường hợp hành vi đánh đập xâm hại đến sức khỏe, tính mạng nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, có thể bị phạt tiền từ 5–10 triệu đồng, còn nếu sử dụng công cụ, vật dụng gây thương tích nhưng chưa đến mức truy cứu hình sự, mức phạt có thể lên tới 20 triệu đồng.

Tương tự, trong trường hợp ép con học quá sức, nếu dẫn đến trẻ mệt mỏi, căng thẳng kéo dài, áp lực tâm lý nghiêm trọng, thậm chí suy sụp tinh thần, hành vi này có thể bị xử phạt hành chính 5-10 triệu đồng. Hiện chưa có tiêu chí tuyệt đối để xác định thế nào là "quá sức", vì khả năng chịu áp lực và sức học của mỗi trẻ khác nhau. Việc đánh giá còn phụ thuộc vào thời lượng học, cường độ yêu cầu, cách thức quản lý và thái độ của người lớn.

Thông thường, căn cứ sẽ dựa vào dấu hiệu như trẻ thường xuyên mệt mỏi, chán nản, sợ học, stress kéo dài, hoặc việc học bị áp đặt vượt khả năng tiếp nhận, ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe, tinh thần và đời sống sinh hoạt bình thường.

Quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi và sự phát triển bình thường của trẻ, đồng thời cảnh báo phụ huynh cần áp dụng cách giáo dục khoa học, hợp lý, tránh gây áp lực quá mức, bảo đảm trẻ vừa phát triển kiến thức, vừa được chăm sóc về tâm lý và sức khỏe.