Cảnh báo dịch bệnh truyền nhiễm rình rập

Nhiều người ăn tiết canh, thịt heo tái hoặc không mang bảo hộ khi giết mổ đang đối mặt nguy cơ nhiễm bệnh nguy hiểm, dễ tử vong chết người

Chăm sóc con tại Khoa Nhiễm - Thần kinh - Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP HCM), chị N. ở TP HCM cho biết bé bắt đầu có triệu chứng cách đây 5 ngày. Ban đầu, bé sốt cao gần 39 - 40 độ C liên tục; 3 ngày uống thuốc hạ sốt, nhiệt độ cơ thể giảm dần và xuất hiện vài đốm đỏ nhỏ rải rác như vết muỗi hoặc kiến cắn.

Báo động bệnh tay chân miệng

Tuy nhiên, chiều trước khi nhập viện, bé bắt đầu xuất hiện dấu hiệu giật mình bất thường. Bác sĩ chẩn đoán bé mắc tay chân miệng độ 2A và yêu cầu nhập viện điều trị.

Khoảng 10 ngày qua, số ca mắc bệnh tay chân miệng tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 tăng nhanh ở cả nội trú và ngoại trú, chủ yếu là trẻ ở TP HCM và các tỉnh lân cận. Bác sĩ Tiêu Châu Thy, Khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi Đồng 1, cho biết trước đây, mỗi tuần khoa chỉ tiếp nhận dưới 20 ca nhưng tuần này tăng lên 40-50 ca, từ độ 2 đến độ 4. Một số trường hợp nặng phải chuyển xuống Khoa Hồi sức nhiễm, thậm chí có trẻ phải thở máy. Trẻ chưa có miễn dịch đặc hiệu rất dễ mắc bệnh tay chân miệng. "Khi vào môi trường tập thể, nhất là giai đoạn lần đầu đi học từ 12 tháng tuổi, nguy cơ lây nhiễm tăng. Dù vệ sinh kỹ lưỡng tại nhà, trẻ vẫn có thể nhiễm bệnh từ hàng xóm, khu vui chơi hoặc người thân mang mầm bệnh" - bác sĩ Thy cảnh báo.

Theo PGS-TS-BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Khoa Hồi sức nhiễm - Bệnh viện Nhi Đồng 1, trong nửa đầu tháng 11, khoa tiếp nhận 7 ca tay chân miệng nặng, trong đó 5 ca do virus EV71. Hầu hết trẻ bị nặng có biểu hiện co giật, rối loạn tri giác, ngưng thở hoặc rối loạn thần kinh dẫn đến nhịp thở không đều. Ngoài ra, sốt cao kèm sốc tuần hoàn cũng là nguyên nhân chính khiến trẻ phải chuyển xuống khoa. Trẻ từ 12 tháng đến 2 tuổi chiếm phần lớn các ca nặng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, những ca này có thể để lại di chứng thần kinh nặng, thậm chí tử vong.

"Phụ huynh cần lưu ý nếu trẻ sốt cao kéo dài, không đáp ứng với thuốc hạ sốt; trẻ có biểu hiện giật mình, co giật hoặc khó thở thì phải đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được theo dõi và xử trí kịp thời, tránh diễn tiến nặng và để lại di chứng lâu dài. Di chứng bệnh tay chân miệng chủ yếu liên quan đến thần kinh, như: một số trẻ tử vong nếu sốc nặng; một số phụ thuộc máy thở hoặc ăn qua ống do tổn thương thần kinh; nhóm ít nặng hơn có thể gặp các vấn đề về trí thông minh, ngôn ngữ" - bác sĩ Nguyên khuyến cáo.

Chủ động phòng ngừa

Bên cạnh tay chân miệng, sốt xuất huyết, viêm màng não cũng là một trong những bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.

Theo PGS-TS-BS Nguyễn Thị Cẩm Hường, Phó trưởng Bộ môn Nhiễm Trường Y - ĐH Y Dược TP HCM, viêm màng não xảy ra khi lớp màng bảo vệ não và tủy sống bị viêm do tác nhân nhiễm trùng. Bệnh có thể do virus, vi khuẩn, nấm, lao hoặc ký sinh trùng gây ra, tiến triển nhanh, tổn thương vào nhu mô não, dẫn đến rối loạn thần kinh. Đáng chú ý, viêm màng não do liên cầu khuẩn Streptococcus Suis vẫn xuất hiện ở những người có thói quen ăn tiết canh, thịt heo tái hoặc không mang bảo hộ khi giết mổ. Người lớn thường khởi phát với sốt, đau đầu tăng dần, nôn ói vọt, cứng cổ và rối loạn tri giác. Bệnh dễ nhầm với sốt siêu vi, đau đầu do căng thẳng hoặc bệnh lý thần kinh khác, khiến nhiều người tự điều trị tại nhà hoặc chỉ đến bệnh viện khi bệnh trở nặng.

Trong khi đó, biểu hiện bệnh ở trẻ em thường không điển hình. BS.CK2 Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố, cho biết với trẻ lớn có thể có tam chứng màng não: sốt, nhức đầu, ói. Trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới 12 tháng tuổi, thường chỉ sốt, quấy khóc, bỏ bú hoặc lơ mơ. Khi trẻ thay đổi tri giác, co giật hay bỏ bú kéo dài, phụ huynh cần đưa đi khám ngay. Mỗi năm, bệnh viện tiếp nhận 250 - 350 ca viêm màng não, 50% là trẻ dưới 12 tháng, 30% là trẻ 1 - 5 tuổi, còn lại trên 5 tuổi. Đây là nhóm dễ diễn tiến nặng, nhanh rơi vào tình trạng co giật, suy hô hấp hoặc sốc nhiễm trùng. Tình trạng trẻ nhập viện muộn vẫn phổ biến. Nhiều trẻ khi đến bệnh viện đã co giật liên tục, hôn mê hoặc tổn thương não cấp, rất khó cứu chữa và dễ để lại di chứng.

Các bác sĩ nhấn mạnh: nhiều nguyên nhân gây viêm màng não hoàn toàn có thể phòng ngừa. Đối với người lớn, nên tiêm vắc-xin phế cầu, não mô cầu, viêm não Nhật Bản, Hib. Bên cạnh đó, không nên ăn tiết canh, thịt heo tái; dùng bảo hộ khi tiếp xúc với vật nuôi. Đồng thời, giữ vệ sinh cá nhân và mang khẩu trang khi đến nơi đông người. Đối với trẻ em, cần tuân thủ nguyên tắc "3 sạch": ăn sạch - ở sạch - chơi sạch. Ngoài ra, cần tiêm chủng đầy đủ trong chương trình tiêm chủng mở rộng và các vắc-xin dịch vụ cần thiết. Phụ huynh cũng có thể tăng sức đề kháng bằng dinh dưỡng và bổ sung vitamin.