Cấp thiết giảm phát thải khí mê-tan

Giảm phát thải khí mê-tan được xem là giải pháp trọng tâm trong lộ trình phát triển bền vững của Việt Nam

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu ngày càng trở nên nghiêm trọng, việc cắt giảm khí nhà kính, đặc biệt là khí mê-tan, đang được xem là một trong những giải pháp cấp thiết, hiệu quả và có tác động nhanh trong ngắn hạn. Giảm phát thải khí mê-tan không chỉ là cam kết quốc tế mà còn là hướng đi chiến lược trong lộ trình phát triển kinh tế xanh, bền vững của Việt Nam và để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Quyết tâm chính trị mạnh mẽ

Phát biểu tại hội thảo "Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về giảm phát thải khí mê-tan" do Cục Biến đổi khí hậu - Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức ngày 25-9 tại TP Hà Nội, bà Mai Kim Liên, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, nhấn mạnh giảm phát thải khí mê-tan là một trong những giải pháp trọng tâm trong lộ trình phát triển bền vững của Việt Nam. Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã chính thức tham gia Cam kết giảm phát thải khí mê-tan toàn cầu, với mục tiêu giảm 30% lượng phát thải khí mê-tan vào năm 2030 so với mức năm 2020. Đây là bước đi thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong việc đồng hành với cộng đồng quốc tế ứng phó biến đổi khí hậu.

Việc giảm phát thải khí mê-tan không chỉ mang ý nghĩa môi trường mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế xanh, đổi mới công nghệ và nâng cao hiệu quả sản xuất - đặc biệt trong các lĩnh vực phát thải lớn như nông nghiệp, quản lý chất thải và năng lượng. Trong lĩnh vực nông nghiệp, các giải pháp như cải thiện khẩu phần ăn cho vật nuôi để giảm phát thải khí mê-tan đường ruột, xây dựng chuồng trại thông minh, sử dụng hầm biogas để thu hồi và tái sử dụng khí mê-tan từ chất thải chăn nuôi đang được triển khai tại nhiều địa phương. Trong trồng trọt, kỹ thuật canh tác lúa tiên tiến như tưới ngập khô xen kẽ (AWD) đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm phát thải khí mê-tan từ ruộng lúa.

Đối với lĩnh vực quản lý chất thải, việc phân loại rác tại nguồn đang được khuyến khích nhằm giảm lượng chất hữu cơ chôn lấp, đồng thời tạo điều kiện cho việc ủ phân và tái chế. Các nhà máy xử lý rác hiện đại có khả năng thu hồi khí biogas từ bãi chôn lấp hoặc sử dụng công nghệ đốt rác phát điện cũng đang được đầu tư tại nhiều tỉnh, thành. Hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp cũng cần được nâng cấp để giảm thiểu phát thải khí mê-tan và các khí ô nhiễm khác.

Trong lĩnh vực năng lượng, kiểm soát rò rỉ khí mê-tan trong quá trình khai thác, sản xuất và vận chuyển dầu khí là yêu cầu cấp thiết. Đồng thời, việc thu hồi khí mê-tan từ các mỏ than đang hoạt động hoặc đã đóng cửa để sử dụng làm nhiên liệu cũng là một giải pháp mang tính khả thi. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió và thủy điện sẽ góp phần giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, qua đó gián tiếp giảm phát thải khí mê-tan từ các hoạt động khai thác.

Cần có sự tham gia đồng bộ

Tại hội thảo, các đại biểu đều thống nhất rằng để hiện thực hóa mục tiêu giảm phát thải khí mê-tan, cần có sự tham gia đồng bộ của các bộ, ngành, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và cộng đồng. Việc xây dựng và thực thi Kế hoạch hành động quốc gia về giảm phát thải khí mê-tan cần gắn với các chương trình phát triển nông thôn mới, chương trình tăng trưởng xanh, chương trình mục tiêu quốc gia về biến đổi khí hậu và các chính sách hỗ trợ đổi mới công nghệ. Đặc biệt, cần huy động nguồn lực tài chính xanh bao gồm cả vốn ngân sách, ODA, vốn đầu tư tư nhân và các cơ chế tài chính khí hậu quốc tế như Quỹ Khí hậu xanh (GCF) và Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF).

Thực tế cho thấy Việt Nam đã có nhiều mô hình tốt trong giảm phát thải khí mê-tan. Tại đồng bằng sông Cửu Long, hàng loạt mô hình canh tác lúa giảm phát thải đã được triển khai tại An Giang, Cần Thơ… đem lại hiệu quả rõ rệt. Trong chăn nuôi, các trang trại sử dụng hầm biogas không chỉ giảm ô nhiễm mà còn tiết kiệm chi phí năng lượng. Tuy nhiên, để nhân rộng các mô hình này, cần có cơ chế khuyến khích cụ thể, hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo nhân lực và nâng cao nhận thức cho người dân cũng như doanh nghiệp.

Giảm phát thải khí mê-tan không chỉ là một mục tiêu về môi trường mà còn là cơ hội lớn để Việt Nam thúc đẩy chuyển đổi xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế. Đây là cơ hội để đổi mới công nghệ trong nông nghiệp, phát triển kinh tế tuần hoàn, tạo việc làm xanh và gia tăng giá trị cho chuỗi sản xuất trong nước. Với sự đồng lòng của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu đầy tham vọng này, góp phần quan trọng vào nỗ lực toàn cầu chống biến đổi khí hậu.