Pháp luật và chấp pháp

Chưa biết hiện nay nước ta có bao nhiêu bộ luật, đạo luật, pháp lệnh... Chỉ riêng Quốc hội (QH) khóa XI đã thông qua 84 luật và đạo luật, 15 nghị quyết, 31 pháp lệnh... Đó là một trong những thành quả xuất sắc của QH khóa XI. Thế nhưng đến nay các nhà luật học chưa có tổng kết luật nào nhanh chóng đi vào cuộc sống, luật nào chậm, có bao nhiêu phần trăm dân hiểu luật, kết quả chấp hành luật thế nào...

So với yêu cầu xây dựng xã hội pháp quyền XHCN thì trình độ về luật đến đâu? Có thể nói trong đời sống hiện nay, mỗi người dân đều chịu tác động áp lực rất lớn của pháp luật, dù rằng so với thế giới, phải 50 - 60 năm nữa may ra ta mới đủ luật.

Nhưng điều lo ngại nhất lại là việc chấp hành pháp luật, trước hết là làm luật- hướng dẫn thi hành luật- chấp hành luật của cơ quan, CBCC. Vi phạm pháp luật đâu chỉ có dân xây lén, xây chui, xây không phép, trái phép. Việc 77 ki-ốt ở đường Thành Thái, quận 10- TPHCM đâu phải tiểu thương tự làm? Việc lấn chiếm lòng hồ Trị An có dân nào dám? Vụ xà xẻo đất Đồ Sơn- Hải Phòng, đem ra xử bôi bác khôi hài, đâu phải dân? Ngân sách thu vượt chỉ 6,3%, trong khi chi vượt 66%, và dùng ngân sách dự trữ mua xe. Tất cả hoạt động sản xuất, hoạt động xã hội đều có pháp luật điều chỉnh hành vi của con người. Mỗi năm hàng ngàn tai nạn giao thông mà nguyên nhân chính là người điều khiển phương tiện, thanh tra giao thông, cảnh sát giao thông... đều vi phạm pháp luật...

Hình như có cơ quan Nhà nước, CBCC Nhà nước nghĩ rằng họ là hiện thân của pháp luật, còn dân thì chỉ có thể tuân theo chứ không thể biết... Muốn trị quốc an dân phải có luật. Cho nên sau khởi nghĩa tháng 8-1945, việc hàng đầu mà Bác Hồ lo là phải có QH, có Hiến pháp.

Trong quản lý điều hành đất nước, có nơi hay tách rời các hoạt động khỏi pháp luật, hay đem nghị quyết, chỉ thị thay cho pháp luật. Trong khi đó, không ít khi giữa luật và nghị quyết, chỉ thị vẫn còn có kẽ hở để cho kẻ tiêu cực lợi dụng. Cho nên muốn pháp luật trở thành công cụ, đòn xeo xây dựng đất nước, mọi người, mọi cơ quan trước hết phải biết chấp hành pháp luật.