Chuyển đổi xanh để phát triển bền vững
Ngành nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa đang ngày càng được định hình với những sản phẩm hữu cơ đa dạng, có giá trị cao, gắn với phát triển nông thôn mới bền vững
Năm 2025 đánh dấu đích đến của Thanh Hóa trong việc thực hiện Nghị quyết 185/2021 của HĐND tỉnh về phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân giai đoạn 2022-2025. Trong giai đoạn này, kết quả đạt được cho thấy Thanh Hóa quyết tâm đưa nông nghiệp trở thành ngành kinh tế mũi nhọn với các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, có giá trị cao, gắn với xây dựng nông thôn mới và phát triển sản phẩm OCOP (Chương trình "Mỗi xã 1 sản phẩm").
Nhiều mô hình canh tác tiên tiến
Những năm gần đây, Thanh Hóa hình thành nhiều mô hình nông nghiệp quy mô lớn, khép kín, gắn với chuỗi giá trị kinh tế xanh và nói không với hóa chất. Rất nhiều mô hình đã mang lại giá trị kinh tế cao, tạo nguồn thu ổn định, bền vững, mở ra hướng đi đúng đắn cho nông nghiệp - nông thôn trong giai đoạn mới.
Từ những hoạch định, hướng đi đúng đắn, nông nghiệp Thanh Hóa đã có bước chuyển biến rõ rệt, không còn chạy theo sản lượng mà từng bước dịch chuyển sang chất lượng, thị trường và tính bền vững.
Đến nay, toàn tỉnh hình thành trên 80.000 ha vùng sản xuất tập trung, bao gồm lúa thâm canh năng suất cao, rau an toàn và cây ăn quả chủ lực. Giá trị sản xuất trồng trọt đạt 125 triệu đồng/ha, năng suất lúa bình quân 61,3 tạ/ha - đều vượt mục tiêu. Hơn 1.500 ha đất lúa kém hiệu quả đã được chuyển đổi. Thanh Hóa cũng đã cấp mới 40 mã số vùng trồng, nâng tổng số lên 109, mở rộng cơ hội xuất khẩu.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thanh Hóa, sau 7 năm triển khai, đến nay, địa phương có 631 sản phẩm OCOP, gồm 2 sản phẩm 5 sao, 59 sản phẩm 4 sao và 570 sản phẩm 3 sao. Con số này vượt xa chỉ tiêu 558 sản phẩm OCOP đặt ra cho giai đoạn 2021-2025, phản ánh sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và người dân.
Để xây dựng nông nghiệp trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, hướng tới chuỗi giá trị cao và bền vững, giảm thiểu khí nhà kính, năm 2025, Thanh Hóa triển khai, áp dụng nhiều quy trình canh tác tiên tiến. Trong đó, đáng chú ý là mô hình thí điểm 500 ha mía giảm phát thải, mở rộng 8.000 ha từ năm 2026; mô hình lúa giảm phát thải cũng được mở rộng lên 1.200 ha, hướng tới 50.000 ha vào năm 2030; hơn 31.000 ha sản xuất nông nghiệp của người dân được liên kết tiêu thụ sản phẩm...

Trang trại heo quy mô lớn của Công ty Dabaco

Vườn cây ăn quả mang thương hiệu VietGAP tại Thanh Hóa
Chăn nuôi theo hướng công nghệ cao
Cùng với định hướng phát triển chung của ngành nông nghiệp, những năm gần đây, lĩnh vực chăn nuôi, nhất là heo, ở Thanh Hóa phát triển theo hướng tập trung, quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao.
Báo cáo cho thấy Thanh Hóa hiện có 352 trang trại chăn nuôi liên kết, gồm 121 trang trại heo (1,2 - 1,3 triệu con/năm) và 231 trang trại gà. Địa phương có 47 khu, cụm trang trại chăn nuôi tập trung, đáp ứng theo quy hoạch vùng, phù hợp với vị trí, địa hình, kinh tế và xã hội của tỉnh.
Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thời gian qua, Thanh Hóa tập trung phát triển chăn nuôi theo hướng công nghệ cao. Những trang trại lớn được hình thành, khép kín quy trình từ con giống, thức ăn, đầu ra đến xử lý môi trường theo tiêu chuẩn VietGAP.
Rất nhiều trang trại lớn tại Thanh Hóa còn ưu tiên thực hiện việc xanh hóa, góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường. Trong đó, có thể kể đến dự án chăn nuôi công nghệ cao Xuân Thiện Thanh Hóa 1 do Tập đoàn Xuân Thiện làm chủ đầu tư với tổng kinh phí 3.000 tỉ đồng; dự án nuôi heo giống và thương phẩm tại xã Thạch Quảng của Công ty TNHH Dabaco Thanh Hóa (thuộc Tập đoàn Dabaco Việt Nam) với tổng mức đầu tư 773 tỉ đồng, cung cấp 5.600 heo nái, hơn 158.000 heo thịt/năm; dự án nuôi 60.000 heo thịt và heo nái tại xã Tam Văn của Công ty CP Đầu tư Nông nghiệp Agri-Vina...
Tập đoàn Xuân Thiện cũng đang triển khai một loạt dự án chăn nuôi công nghệ cao tại Thanh Hóa, với tổng mức đầu tư khoảng 2 tỉ USD. Hệ sinh thái nông nghiệp khép kín của tập đoàn hoạt động theo tiêu chí "Thế giới có công nghệ gì tiên tiến nhất, Xuân Thiện sẽ áp dụng". Thông qua việc hợp tác với các công ty hàng đầu thế giới về trồng trọt (của Israel), chăn nuôi (Đan Mạch), tập đoàn hướng đến mục tiêu trữ lượng thức ăn chăn nuôi 1 triệu tấn/năm, sản lượng chăn nuôi 3 triệu heo thịt/năm, tạo việc làm và thu nhập cho 30.000 lao động.
Đáng chú ý, mới đây, Xuân Thiện đã đưa ra ý tưởng xây nhà cao tầng để nuôi heo tại Thanh Hóa, đồng thời kiến nghị với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để thực hiện. Nếu được đồng ý, tập đoàn này sẽ là 1 trong 2 doanh nghiệp triển khai dự án "chung cư nuôi heo" đầu tiên tại Việt Nam.
Thách thức lớn
Theo Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, sinh thái, hữu cơ gắn với chuyển đổi số toàn diện được xem là trụ cột.
Dù đạt nhiều kết quả, quá trình chuyển đổi xanh ở Thanh Hóa vẫn đối diện không ít khó khăn. Toàn tỉnh có gần 1.450 doanh nghiệp nông nghiệp nhưng hơn 70% mới ở mức 1-2 (khởi động - đang phát triển) của thang đo chuyển đổi số DBI. Rất ít doanh nghiệp đạt cấp độ 3-5 (phát triển - hoàn thành - dẫn dắt). Tỉ lệ doanh nghiệp chuyển đổi xanh và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn còn khá thấp, chỉ dưới 20%, chủ yếu tập trung ở một số doanh nghiệp lớn. Việc ứng dụng công nghệ trong sản xuất chưa đồng đều, thiếu hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.
Chuyển đổi xanh mới dừng ở nhận thức, chưa lan tỏa sâu rộng đến cộng đồng nông dân và doanh nghiệp. Đây là những thách thức rất lớn trong quá trình phát triển, định hình thương hiệu nông nghiệp Thanh Hóa.