Chuyên gia hướng nghiệp tiết lộ cách chọn nghề phù hợp bằng AI

(NLĐO) - Từ bảng điểm môn học, sở thích, nhu cầu nguồn nhân lực trong tương lai, học sinh có thể tự tìm ra ngành học phù hợp thông qua trí tuệ nhân tạo (AI).

Ngày 4-10, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM, Công ty Kết Nối Văn Hóa Việt và Trung tâm Hỗ trợ Học sinh - sinh viên TP HCM phối hợp tổ chức khai mạc chương trình hướng nghiệp năm học 2025 - 2026 với chủ đề “Ai quyết định tương lai của bạn” tại Trường THPT Nguyễn Thị Diệu (phường Xuân Hòa). Hoạt động này thu hút gần 600 học sinh khối 12 tham dự.

AI - công cụ định hướng nghề nghiệp cho gen Z

TS Lê Thị Thanh Mai, nguyên Trưởng ban Công tác sinh viên ĐHQG TP HCM, cho biết gần 80% học sinh hiện nay đã sử dụng AI cho việc học tập, nhưng phần lớn chỉ dừng ở mức “đối phó” với thầy cô; chỉ khoảng 2,4% biết tận dụng công cụ này cho việc định hướng nghề nghiệp.

TS Mai nhấn mạnh AI là kho dữ liệu khổng lồ về ngành học, trường đại học và việc làm, có thể hỗ trợ học sinh chọn lựa. Tuy nhiên, để không bị “lạc hướng”, học sinh cần biết cách đặt câu hỏi, lọc thông tin và kết hợp cùng tư vấn từ thầy cô, báo chí và các chương trình hướng nghiệp để có được bức tranh đầy đủ và chính xác nhất.

Trong phần hỏi đáp, nhiều học sinh quan tâm đến triển vọng các ngành khoa học máy tính, marketing và ứng dụng AI trong đời sống. Các chuyên gia khuyến nghị bên cạnh việc chọn ngành “hot”, học sinh cần trang bị năng lực học tập suốt đời, kỹ năng mềm và khả năng thích ứng để linh hoạt chuyển đổi nghề nghiệp trước sự biến động nhanh chóng của thị trường lao động.

Phạm Mai Ngọc Huyền, học sinh lớp 12A4, cho biết em quan tâm các ngành Ngôn ngữ Anh, Quan hệ quốc tế và Luật kinh tế. Sau khi lắng nghe chia sẻ từ các thầy cô, Huyền nhận thấy AI chỉ nên được xem là công cụ hỗ trợ trong việc định hướng nghề nghiệp, còn học sinh phải chủ động tìm hiểu, tra cứu thêm thông tin để lựa chọn con đường phù hợp cho tương lai.

Chủ động ôn tập và chọn ngành sớm

TS Nguyễn Đức Nghĩa, nguyên Phó Giám đốc ĐHQG TP HCM, cho biết dù thời điểm này Bộ GD- ĐT chưa công bố Quy chế tuyển sinh 2026, các trường ĐH cũng chưa có Đề án tuyển sinh năm học mới, song thí sinh vẫn chủ động ôn tập khoa học, nghiêm túc, không để trường hợp "nước đến chân mới nhảy".

Theo TS Nghĩa, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2026 sẽ diễn ra ngày 11, 12-6, sớm hơn nửa tháng so với mọi năm. Đây là năm thứ 2 thí sinh thi theo Chương trình GDPT 2018, dự kiến sẽ có những điểm tiếp nối và điều chỉnh nhẹ. Ví dụ, môn địa lý sẽ có vài thay đổi trong giảng dạy vì thay đổi địa giới hành chính mới.

Ông Trần Anh Tuấn - chuyên gia dự báo nguồn nhân lực, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp TP HCM - cho biết thị trường lao động Việt Nam đang phát triển theo hướng kinh tế số, tự động hóa, chuyển dịch xanh, năng lượng tái tạo... Điều này giúp tạo thêm nhiều việc làm mới, song đòi hỏi kỹ năng xanh và vận hành số với nhu cầu nhân lực số, có trình độ chuyên môn, kỹ năng đòi hỏi người lao động phải qua đào tạo, không ngừng nâng cao trình độ và thích ứng với sự thay đổi của thị trường.

Điều quan trọng tạo nên năng lực cạnh tranh trong bối cảnh AI phổ biến là sự kết hợp giữa 3 nhóm năng lực: năng lực học tập và thích ứng suốt đời, kỹ năng mềm và tư duy nhân văn, năng lực công nghệ số và tư duy số.