Chuyên gia lý giải nguyên nhân hàng loạt sự cố cây xanh ở TP HCM

(NLĐO) - Sự cố cây xanh xảy ra nhiều hơn trong những năm gần đây là do sự biến đổi khí hậu và môi trường suy thoái (mưa giông, triều cường, khô hạn, ô nhiễm…).

Ngày 6-6, Sở Xây dựng TP HCM và Hiệp Hội Công viên Cây xanh Việt Nam tổ chức Tọa đàm "Quản lý an toàn cây xanh đô thị trên địa bàn TP HCM".

Nguy cơ mất an toàn từ cây loại 3

Hiện nay, Trung tâm Quản lý Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM chịu trách nhiệm quản lý khoảng 50% số cây xanh trên đường phố, tương ứng với 117.936 cây. Trong số này gồm 11.706 cây mới trồng, 45.380 cây loại 1, 52.726 cây loại 2 và 8.124 cây loại 3. Phần còn lại do UBND TP Thủ Đức, các quận, huyện và các đơn vị liên quan quản lý. 

Theo thống kê của Trung tâm về các sự cố liên quan đến cây xanh, từ đầu năm 2025 đến hết tháng 4-2025, TP HCM xảy ra 101 sự cố (46 trường hợp cây bị ngã, 16 trường hợp cây nghiêng và 39 trường hợp cành gãy).

Trước đó, trong các năm 2022, 2023 và 2024, số sự cố tương ứng là 1.146, 1.601 và 1.319 trường hợp.

Dữ liệu cho thấy sự cố cây xanh tại thành phố đang có xu hướng tăng lên, với phần lớn sự cố nghiêm trọng là từ nhóm cây loại 3.

Tại buổi tọa đàm, Phó Trưởng Phòng Công viên Cây xanh thuộc Trung tâm Quản lý Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM Hồ Hữu Hải, nhận xét việc đảm bảo an toàn cây xanh là ưu tiên hàng đầu, sau đó mới là yếu tố về cảnh quan.

Sự cố cây xanh xảy ra nhiều hơn trong những năm gần đây là do sự biến đổi khí hậu và môi trường suy thoái (mưa giông, triều cường, khô hạn, ô nhiễm…) làm suy giảm sức chống chịu cây. Nhiều hạn chế từ công tác chăm sóc như thiếu nhân lực, phương tiện, kỹ thuật cắt tỉa còn bất cập. Tình trạng xâm hại cây xanh (cắt rễ, bê tông hóa gốc, làm tổn thương thân…) cần có chế tài xử lý nghiêm.

Theo ông Hải, trung bình mỗi năm thành phố cho thay thế khoảng 300 cây loại 3, trong khi số cây đủ điều kiện nâng hạng lên loại 3 là khoảng 500 cây/năm.

Tại tọa đàm, Phó Phòng Kỹ thuật Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TP HCM Nguyễn Thanh Sơn thông tin đơn vị đã tăng cường phương tiện kiểm tra, chăm sóc cây xanh, trong đó có xe thang cao 24 m. Tuy nhiên, vẫn chưa đạt chiều cao so với mục đích cắt tỉa cây xanh loại 3.

"Việc chăm sóc cây loại 3 vẫn gặp khó khăn, vì cành vươn dài phải cắt cụt, gây vết thương lớn, dễ mục nát; một số vị trí thi công không an toàn do xe thang không tới được, công nhân phải leo bộ, dẫn đến phải cắt cành sát thân, làm tán cây mất cân đối. Ngoài ra, nhánh khô, mục bên trong ở sao, dầu loại 3 ngày càng xuất hiện nhiều hơn tại khu vực trung tâm TP" – ông Sơn nói.

Phải cân bằng giữa an toàn và bảo tồn

TS Đinh Quang Diệp - Khoa Môi trường và Tài nguyên, Trường ĐH Nông Lâm TP HCM - nhận định chính quyền thành phố cần triển khai một kế hoạch bảo tồn dài hạn. Cụ thể như thành lập nhóm chuyên gia để kiểm tra cây định kỳ, phát hiện bệnh, hư hại hoặc yếu cấu trúc.

Cắt tỉa cành hỏng, củng cố rễ và cung cấp dinh dưỡng nhằm kéo dài tuổi thọ cây, ngăn tai nạn.

Xác định cây có nguy cơ trước bão, đảm bảo đội phản ứng nhanh sẵn sàng.

Áp dụng quy định nghiêm nhằm ngăn chặt cây không cần thiết cho dự án xây dựng.

Đồng thời, khuyến khích cư dân chăm sóc cây xanh, nâng cao nhận thức về vai trò cây trong đô thị; dùng GIS và dữ liệu để theo dõi sức khỏe cây, tối ưu bảo dưỡng. Bảo vệ cổ thụ như di sản, ví dụ ở Thảo Cầm Viên Sài Gòn, để giữ gìn giá trị lịch sử.

"Việc duy trì những cổ thụ trong môi trường đô thị đòi hỏi sự kết hợp giữa chuyên môn khoa học, sự tham gia của cộng đồng và chính sách của chính phủ" - TS. Đinh Quang Diệp khẳng định.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM Đặng Phú Thành cho biết trên cơ sở tiếp thu các ý kiến đóng góp, khuyến nghị, sở sẽ nghiên cứu những vấn đề, yêu cầu mới do thực tiễn đặt ra. Từ đó đưa ra giải pháp đảm bảo an toàn cho cây xanh, giảm ảnh hưởng cây xanh trên địa bàn TP HCM.