Đại biểu Quốc hội: Một số tỉnh, thành có thể thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

(NLĐO) - Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Chiều 24-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Tham gia thảo luận, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM) đánh giá dự thảo luật đã được soạn thảo công phu, chi tiết, đúng với định hướng của các nghị quyết Đảng có liên quan.

Góp ý vào một số nội dung cụ thể, đại biểu Trương Trọng Nghĩa quan tâm đến quy định về "cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy" tại Khoản 6, Điều 16 của dự thảo.

Ông Nghĩa cho biết đồng tình với quy định tại Khoản 1, Điều 16 của Dự thảo: "Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của Luật này".

Tuy nhiên, Khoản 6, Điều 16 lại viết:" Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí", theo ông Nghĩa, quy định như vậy là thiếu cụm từ "có cơ quan báo chí trực thuộc".

"Nếu được thông qua, quy định này sẽ áp dụng đồng loạt cho báo chí của 34 tỉnh ủy, thành ủy. Như vậy, cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy" sẽ không có "cơ quan báo chí trực thuộc, nghĩa là cũng không thể thành lập hay phát triển thành "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện quy định tại Khoản 5, Điều 16.

Dẫn Khoản 2, Điều 4 của dự thảo, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết báo chí có 3 chức năng. Một là "phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội"; hai là "cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp" và ba là "diễn đàn của nhân dân". "Như vậy, vai trò, vị trí, nhiệm vụ của báo chí cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển mọi mặt của đất nước" - ông Nghĩa nhấn mạnh.

Tuy nhiên, vị đại biểu đoàn TP HCM nhìn nhận báo chí là sản phẩm truyền thông, có đặc tính riêng của nó, phải thâm nhập được vào nhận thức, tình cảm của con người, phải làm cho người đọc yêu thích và thấy cần thiết như thức ăn, nước uống, như không khí hàng ngày, và tự nguyện bỏ tiền ra mua báo, thì báo chí mới đạt được mục đích thành lập của nó, mới tự chủ về tài chính và tồn tại lâu dài trong công chúng.

Đối với báo chí thì khả năng, phạm vi và mức độ thâm nhập vào độc giả là yếu tố quan trọng, đòi hỏi tài năng, kỹ năng, năng lực của báo chí, của cơ quan báo chí và của nhà báo. "Báo chí phải tốn bao nhiêu công sức để có được tài năng, kỹ năng, năng lực này, nhờ vậy, mới duy trì hoạt động lâu dài, nuôi sống và giữ được đội ngũ, bộ máy của mình trong sạch, trung thực, không vi phạm pháp luật. Cùng với đó, phải giữ gìn thương hiệu, vừa phải cạnh tranh với truyền thông "lá cải", chống truyền thông "giả mạo, lừa đảo, độc hại", lại còn phải tự chủ về tài chính và nếu có lợi nhuận thì còn đóng góp cho ngân sách của nhà nước" - đại biểu Trương Trọng Nghĩa đặt vấn đề.

Ông Nghĩa cũng đánh giá trên thực tế thời gian qua, nhiều nhà báo yêu nghề, yêu nước, thương dân đã không ngại dấn thân, chấp nhận hi sinh để hoàn thành nhiệm vụ.

Trong đội ngũ báo chí địa phương hiện nay (cả báo in, phát thanh, truyền hình và điện tử), đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết có những tờ báo đã làm được điều này và những tờ báo đó là vốn quý của nền báo chí.

Về việc sửa đổi Luật Báo chí lần này, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị cần tạo điều kiện để những tờ báo đó tiếp tục phát triển. Luật cũng nên tạo hành lang pháp lý để báo chí của nhiều tỉnh, thành khác cũng phát triển theo hướng đó.

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, sau sáp nhập, Việt Nam đã có 8 tỉnh, thành phố có dân số từ 4-5 triệu dân; 9 tỉnh, thành có từ 3-4 triệu dân; 3 tỉnh, thành có dân số từ 2-3 triệu dân và 8 tỉnh, thành có dân số từ 1-2 triệu dân.

Đặc biệt, ở hai đô thị lớn nhất, đông dân nhất cả nước là Hà Nội hơn 8 triệu dân và TP HCM hơn 14 triệu dân, đang có những tờ báo mà thương hiệu và tín nhiệm của nó vượt qua ranh giới của hai địa phương này.

"Báo chí địa phương cũng là cơ quan ngôn luận của tỉnh ủy, thành ủy, diễn đàn của nhân dân địa phương để truyền thông về những vấn đề, những nội dung đặc thù của địa phương, mà báo chí trung ương không thể và cũng không nên gánh vác hết. Các tỉnh, thành sau sáp nhập với dân số như trên là thị trường, cũng là nguồn lực của báo chí địa phương, nếu không được kiến tạo cho phát triển thì phải chăng sẽ rất lãng phí?" - đại biểu Trương Trọng Nghĩa băn khoăn.

Từ những phân tích nêu trên, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh theo tinh thần của Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, đề nghị sửa đổi Khoản 6, Điều 16 của dự thảo như sau:" Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo quy định tại Khoản 5, Điều này".

Theo ông Nghĩa, quy định như trên cũng phù hợp và đồng bộ với Khoản 1, Điều 16 là: "Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của Luật này."

Bên cạnh đó, cũng phù hợp và đồng bộ với Khoản 5, Điều 16 quy định "Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt", nên việc thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện của một số tỉnh ủy, thành ủy sẽ được quản lý bằng Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tránh việc thành lập mô hình này một cách tùy tiện.

Đồng thời, quy định như trên sẽ tạo điều kiện duy trì và tiếp tục phát triển cho các báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí địa phương đã tự chủ tài chính tương đối vững chắc nhiều năm, tại những địa phương có hàng triệu người đọc có khả năng mua báo hàng ngày, như Thủ đô Hà Nội hay TP HCM.

"Quy định như vậy cũng kiến tạo phát triển cho các tỉnh ủy, thành ủy của các địa phương khác xây dựng cơ quan báo chí theo mô hình này khi có đủ điều kiện, được Thủ tướng phê duyệt và cập nhật vào Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí" - đại biểu Trương Trọng Nghĩa nói và nhấn mạnh đề xuất như ông vừa đưa ra phù hợp với định hướng của các nghị quyết của Đảng về sắp xếp tinh gọn có liên quan đến báo chí nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Vị đại biểu đoàn TP HCM đề nghị xây dựng Luật Báo chí sửa đổi theo tinh thần kiến tạo phát triển của Nghị quyết 66, với hành lang pháp lý thông thoáng, rộng mở, bao quát cả cái chung và cái riêng, cái hiện tại và tương lai.

Theo đó, việc cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy có cơ quan báo chí trực thuộc và có thể là cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện sẽ không còn là cơ chế đặc thù của địa phương nào. Khi đó, địa phương nào có điều kiện thì làm ngay, chưa có thì chưa làm, trong tương lai phát triển đủ điều kiện thì triển khai.

"Báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy địa phương chẳng những phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật mà còn có sự quản lý của tỉnh ủy, thành ủy, của hệ thống ban tuyên giáo, của Chính phủ và bộ ngành. Thể chế và quản lý nhà nước cần kiến tạo phát triển, thay vì hạn chế, để báo chí đủ điều kiện đẩy lùi truyền thông "lá cải", chống truyền thông "giả mạo, lừa đảo, độc hại", qua đó đóng góp hiệu quả hơn vào sự phát triển của địa phương và của đất nước trong kỷ nguyên mới" - đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh.