Đàm phán Nga - Ukraine chưa tiến triển nhiều

Moscow từ chối lời kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện ít nhất một tháng nhưng đưa ra một đề xuất khác cho Kiev

Cuộc đàm phán mới nhất giữa hai phái đoàn Ukraine và Nga tại TP Istanbul - Thổ Nhĩ Kỳ đã kết thúc hôm 2-6 mà không đạt được thỏa thuận về lệnh ngừng bắn nhưng hai bên đồng ý trao đổi thêm tù binh.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết hai bên nhất trí trao đổi 1.000 tù binh mỗi bên, với khả năng trao đổi thêm 200 tù binh. Ông nói thêm rằng đã có thỏa thuận về việc trao trả hài cốt của quân nhân thiệt mạng nhưng hoạt động này cần chuẩn bị kỹ lưỡng. 

Ông Zelensky không tham gia đàm phán nhưng kêu gọi áp đặt biện pháp trừng phạt mạnh hơn đối với Nga nếu nước này không đồng ý thỏa thuận ngừng bắn trong chuyến thăm Lithuania.

Các quan chức Ukraine nhấn mạnh việc trao đổi tù binh nên tập trung vào nhóm bị thương, đau ốm và binh sĩ từ 18 đến 25 tuổi. Giới chức Nga xác nhận rằng tất cả tù binh bị bệnh và bị thương sẽ được trao đổi và sẽ bao gồm ít nhất 1.000 tù binh.

Tại cuộc gặp ở Istanbul, các quan chức Ukraine cho biết phía Nga đã từ chối lời kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện ít nhất một tháng nhưng thay vào đó đã đưa ra một đề xuất bằng văn bản. Hãng thông tấn RIA Novosti cho biết văn kiện của Nga đề xuất hai lựa chọn cho lệnh ngừng bắn. 

Đề xuất đầu tiên yêu cầu Ukraine bắt đầu rút hoàn toàn quân đội khỏi 4 khu vực mà Nga kiểm soát, gồm Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson. Lựa chọn thứ hai là một loạt yêu cầu như Ukraine phải ngừng tái triển khai quân sự và ngừng nhận viện trợ quân sự nước ngoài, liên lạc vệ tinh và tình báo. Kiev cũng sẽ phải dỡ bỏ thiết quân luật và tổ chức bầu cử tổng thống và quốc hội trong vòng 100 ngày.

Phía Ukraine cho biết họ cần thêm thời gian để xem xét trước khi trả lời và đề nghị nối lại đàm phán vào cuối tháng 6. Dù vậy, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov, người dẫn đầu phái đoàn Ukraine, cho rằng chỉ có cuộc gặp giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin mới có thể giải quyết được nhiều vấn đề gây tranh cãi.

Các điều khoản được trình bày chính thức tại các cuộc đàm phán ở Istanbul nêu bật việc Moscow từ chối thỏa hiệp về các mục tiêu lâu dài của mình. Sau cuộc đàm phán, Trưởng đoàn đàm phán Nga Vladimir Medinsky cho hay bản ghi nhớ gửi đến phái đoàn Ukraine bao gồm đề xuất lộ trình tiến tới một lệnh ngừng bắn hoàn toàn. 

Moscow đã đề xuất các lệnh ngừng bắn trong 2 hoặc 3 ngày tại một số khu vực tiền tuyến để các chỉ huy có thể thu hồi thi thể binh sĩ của họ. Tuy nhiên, ông Medinsky không nêu rõ lệnh ngừng bắn cục bộ này sẽ diễn ra ở đâu.

Ngoài ra, theo hãng tin Interfax, bản ghi nhớ cũng lặp lại một số yêu cầu của Moscow, như Ukraine phải trở thành một quốc gia trung lập, từ bỏ khả năng gia nhập NATO... Trong khi đó, theo lộ trình do Ukraine đưa ra, Kiev không muốn có hạn chế nào đối với sức mạnh quân sự của mình sau khi ký kết thỏa thuận hòa bình, muốn quốc tế không công nhận chủ quyền của Moscow đối với các phần lãnh thổ Ukraine hiện do lực lượng Nga kiểm soát và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Cả hai bên đã tăng cường hoạt động quân sự trước vòng đàm phán nói trên. Đáng chú ý, Ukraine đã thực hiện cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào máy bay ném bom của Nga tại 4 sân bay quân sự. Hình ảnh vệ tinh cho thấy cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại đáng kể dù hai bên đưa ra các báo cáo trái ngược nhau về mức độ thiệt hại.