Dấu ấn lịch sử tại Quảng trường Cách mạng tháng Tám

(NLĐO)- Ngày 19-8-1945, tại Quảng trường Cách mạng tháng Tám lịch sử đã diễn ra cuộc mít tinh phát động tổng khởi nghĩa và giành chính quyền

Năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Việt Nam đã tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa "long trời, lở đất" giành chính quyền trong cả nước.

Ở Hà Nội, có một nơi vẫn còn lưu giữ vẹn nguyên hình ảnh của cuộc Tổng khởi nghĩa 80 năm trước, đó là Quảng trường Cách mạng tháng Tám.

Tại địa danh lịch sử này đã diễn ra 2 cuộc biểu tình liên tiếp trong 2 ngày 17 và 19-8. Trong đó, vào ngày 17-8, Đội Thanh niên xung phong thành Hoàng Diệu đã tổ chức cướp diễn đàn tại cuộc mít tinh của Chính phủ Trần Trọng Kim, để bày tỏ sự ủng hộ với mặt trận Việt Minh (Việt Nam Độc lập đồng minh) giành chính quyền.

Ngày 19-8, tại Quảng trường Cách mạng tháng 8 tiếp tục diễn ra một cuộc mít tinh khác do Việt Minh tổ chức.

Sáng 19-8-1945, cả Thủ đô tràn ngập khí thế cách mạng. Đồng bào tập trung kéo đến quảng trường Nhà hát lớn dự cuộc mít tinh lớn do Mặt trận Việt Minh tổ chức.

Đại biểu Việt Minh đọc tuyên ngôn, chương trình của Việt Minh và kêu gọi nhân dân đứng dậy giành chính quyền. Cuộc mít tinh nhanh chóng chuyển thành biểu tình, chia ra nhiều đoàn đi chiếm các công sở của chính quyền bù nhìn. Trước khí thế quần chúng khởi nghĩa, quân Nhật không dám chống lại.

Tối 19-8-1945, các cơ quan quan trọng của chính quyền bù nhìn tay sai tại Hà Nội đã về tay cách mạng, Việt Minh hoàn toàn làm chủ thành phố. Cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi hoàn toàn. Sự kiện này có tác dụng cổ vũ lớn đối với phong trào cả nước, đặc biệt là ở Huế, Sài Gòn.

Ngay trong ngày Cách mạng tháng Tám thành công, khi cờ đỏ sao vàng phủ kín các nẻo đường, giữa dòng người hừng hực khí thế, một ca khúc đặc biệt ra đời và nhanh chóng trở thành "bản tin" bằng âm nhạc của cả dân tộc, đó chính là ca khúc "Mười chín tháng Tám" của nhạc sĩ Xuân Oanh.

Nhạc sĩ Xuân Oanh được nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi giác ngộ cách mạng, tích cực tham gia công tác tuyên truyền, phân phát tài liệu, sách báo cho Mặt trận Việt Minh từ năm 1944, tham gia các hoạt động chuẩn bị Cách mạng Tháng Tám 1945 tại Hà Nội.

Ngày 19-8-1945, ông đi trong đoàn biểu tình cướp chính quyền từ Văn Điển như làn sóng đổ về Nhà hát Lớn dự mít-tinh do Mặt trận Việt Minh tổ chức.

Nhạc sĩ từng chia sẻ mới 3-4 giờ sáng ngày 19-8, từng đoàn người từ khắp nơi kéo vào trung tâm thành phố. Ông đi trong đoàn biểu tình cướp chính quyền từ Văn Điển như làn sóng đổ về Nhà hát Lớn dự mít-tinh do Mặt trận Việt Minh tổ chức.

Quảng trường Nhà hát Lớn chìm trong biển người náo nức, sôi động, hừng hực khí thế cách mạng. Mọi người cầm cờ, biểu ngữ, vừa đi vừa hô to các khẩu hiệu. Câu hát đầu tiên vừa vang lên trong lòng, ông bèn hát lên "Toàn dân Việt Nam đứng đều lên góp sức một ngày, thề đem xương máu quyết lòng chiến đấu cho tương lai... Mười chín, tháng Tám ánh sao tự do đem tới, cờ bay nơi nơi...". Nghĩ ra được câu nào, nhạc sĩ Xuân Oanh hát to lên cho mọi người cùng hát theo. Đến quảng trường Nhà hát Lớn thì bài hát cũng hoàn thành. 

Hàng năm cứ đến ngày 19-8, khắp nơi trên đất nước ta lại nghe vang lên trên sóng phát thanh, truyền hình ca khúc "Mười chín Tháng Tám" của nhạc sĩ Xuân Oanh.

Tròn 80 năm trôi qua, biết bao biến cố thăng trầm của thời gian, Quảng trường Cách mạng Tháng Tám vẫn giữ nguyên giá trị lớn về lịch sử, văn hóa, kiến trúc vừa cổ điển vừa hiện đại.

Đó cũng là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử trọng đại của Thủ đô và đất nước, là bằng chứng lịch sử của sự phát triển văn hóa, xã hội của Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung qua các thời kỳ cách mạng.