Để người cao tuổi bớt cô đơn

Sống ở viện dưỡng lão không còn là điều nhạy cảm như trước mà nơi đây mang lại sự an toàn, giúp người cao tuổi sống vui cùng cháu con

Sau 3 tháng vào ở trong một viện dưỡng lão tại phường Linh Xuân, TP HCM, bà N.T.E (79 tuổi) cảm thấy tinh thần thoải mái, sức khỏe ổn định hơn và đặc biệt là không còn cảm giác cô đơn. Sinh ra và lớn lên ở miền Trung, năm 2010, bà theo các con vào miền Nam sinh sống.

Nhặt niềm vui "tuổi xế chiều"

Gia đình bà E. có 3 người con, 2 gái và 1 trai, đều đã trưởng thành, lập gia đình và có công việc ổn định. Người con gái đầu hiện đang làm việc tại Singapore, người con gái thứ hai là kỹ sư ngành cầu đường, còn con trai út tốt nghiệp ngành cơ điện tử và hiện đang mở xưởng làm cơ khí riêng.

"Ban đầu tôi chỉ định vào đây ở bán trú - sáng đi, chiều về. Nhưng về sau thấy bất tiện, các con đều đi làm, không có thời gian đưa đón. Từ nhà ở quận 2 (cũ) vào đây cũng xa nên tôi quyết định ở lại luôn. Thi thoảng cuối tuần con cái vào thăm, nếu muốn về thì có người đón" - bà E. kể.

Lý do chính khiến bà E. quyết định vào viện dưỡng lão là vì tình trạng đau lưng kéo dài. Trước đó, bà từng điều trị tại một trại dưỡng lão ở Tiền Giang (cũ) gần 10 tháng.

Khi bệnh thuyên giảm, bà trở về nhà, song sau một thời gian thì bệnh tái phát nên quay lại với lựa chọn sống ở viện dưỡng lão. "Tôi bị huyết áp cao và tụt đường huyết nên cần có người chăm sóc thường xuyên. Ở đây có các cô hộ lý quan tâm, theo dõi sức khỏe mỗi ngày cũng thấy an toàn hơn. Quan trọng hằng ngày đều có người đồng niên cùng trò chuyện, sinh hoạt nên tinh thần thoải mái hơn" - bà chia sẻ.

Bà N.H (73 tuổi, Việt kiều Mỹ) cùng chồng về Việt Nam an dưỡng "tuổi xế chiều" sau nhiều năm sống xa xứ. Chồng bà bị Parkinson, bệnh trở nặng khi về nước. Chi phí dưỡng lão ở Mỹ quá cao, trong khi mô hình này ở Việt Nam ngày càng chuyên nghiệp, có người thân bên cạnh.

Hiện cả hai sống ở viện dưỡng lão, sinh hoạt và cảm thấy vui vẻ vì có bạn già trò chuyện, hàn huyên. "Ở Mỹ cuộc sống hiện đại nhưng cô đơn. Ở đây là người Việt, nói chuyện dễ dàng, cảm thông nhiều hơn. Việc chăm sóc y tế cũng được bảo đảm, thuốc men đầy đủ, bác sĩ đến khám định kỳ" - bà H. trải lòng.

Ở tuổi già, mỗi người chọn một lối sống khác nhau. Bà H. cần bạn trò chuyện, bà E. xem viện dưỡng lão là mái nhà thứ hai. Nhiều người không muốn là gánh nặng cho con cái nên chọn nơi giống như "trường mẫu giáo cho người cao tuổi". Có trung tâm chăm lo, con cái yên tâm đi làm, tinh thần người già cũng vui hơn.

Theo các chuyên gia, già hóa dân số đang là vấn đề đáng quan tâm của toàn xã hội. Việc tạo ra không gian sống, đặc biệt đời sống về tinh thần cho người cao tuổi là một trong những ưu tiên.

PGS-TS-BS Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất (TP HCM), cho rằng chăm sóc toàn diện cho người cao tuổi là vấn đề then chốt. Người già cần được sống trong môi trường gia đình và cộng đồng, tránh bị tách khỏi xã hội.

"Người cao tuổi phải cảm thấy được tôn trọng, không bị cô đơn. Nếu không, họ dễ suy sụp, rơi vào trầm cảm, stress tâm lý, rối loạn hành vi và có thể gặp nguy hiểm khi xảy ra sự cố mà không có ai hỗ trợ" - BS Thanh nhấn mạnh.

Trụ cột an sinh

Mới đây, Trung tâm Y tế khu vực Thủ Đức ký thỏa thuận hợp tác chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi với Viện Dưỡng lão Tâm An (phường Linh Xuân, TP HCM) nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe và tinh thần cho người cao tuổi. BS Trần Thanh Sang, Giám đốc Trung tâm Y tế khu vực Thủ Đức, cho hay TP HCM đang là địa phương có tỉ lệ già hóa dân số cao nhất cả nước.

Điều này đặt ra bài toán về chăm sóc y tế, khi người cao tuổi sẽ đối diện cùng lúc nhiều loại bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, ung thư, hen phế quản, COPD, sa sút trí tuệ… "Đây là lần đầu tiên một trung tâm y tế tại thành phố hợp tác với cơ sở bảo trợ xã hội ngoài công lập giúp người cao tuổi hưởng một chế độ chăm sóc y tế bảo đảm, góp phần an tâm dưỡng già và sống vui khỏe mỗi ngày" - BS Sang nói thêm.

Theo bà Mai Thị Hương, Giám đốc Viện Dưỡng lão Tâm An, sự hợp tác này được đánh giá là bước tiến quan trọng trong nỗ lực xây dựng mạng lưới chăm sóc người cao tuổi toàn diện, gắn kết y tế với dịch vụ xã hội, hướng đến một mô hình "chống cô đơn" và chăm sóc bền vững cho người cao tuổi tại TP HCM. Việc có đơn vị y tế đồng hành thăm khám định kỳ giúp giảm gánh nặng chờ đợi, đồng thời tăng tính chủ động trong điều trị và phòng bệnh.

Đơn vị hiện đang vận hành song song 2 hình thức nội trú dài hạn và bán trú theo ngày. Mô hình bán trú được nhiều gia đình lựa chọn bởi tính linh hoạt, giúp người thân có thể chủ động đưa đón người cao tuổi mỗi ngày mà không cần gửi ở lại dài hạn.

Trong bối cảnh dân số Việt Nam đang già hóa nhanh, việc mở rộng các mô hình chăm sóc người cao tuổi là điều cần thiết. "Chăm sóc người cao tuổi không đơn giản mà cần rất nhiều kỹ năng, sự thấu hiểu và cả kiên nhẫn. Nếu giao hết cho nhà nước thì quá tải. Tuy nhiên, nếu nhà nước đồng hành cùng các cơ sở tư nhân thì sẽ hiệu quả hơn" - bà Hương nhấn mạnh.