Đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết

Nhiều ý kiến của các đại biểu tại diễn đàn cho rằng cần nâng cao vai trò kinh tế tư nhân, để khu vực này xứng đáng là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế

Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 - phiên thứ hai với chủ đề "Kinh tế tư nhân: Gỡ rào cản - Giao trọng trách" đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp tâm huyết để kinh tế tư nhân Việt Nam cất cánh.

. TS TRẦN DU LỊCH, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế TP HCM:

Cần tư nhân tham gia các công trình chiến lược

Chính sách đặt hàng, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu hoặc khuyến khích khu vực tư nhân tham gia cùng nhà nước vào các lĩnh vực chiến lược, trọng điểm đã được thể chế hóa rất cụ thể trong Nghị quyết 198/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, trên cơ sở Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị.

Tôi xin kể một câu chuyện cách đây 30 năm tại Hàn Quốc để minh họa cho quyết tâm chính trị trong việc đặt hàng và chỉ định khu vực tư nhân tham gia các lĩnh vực chiến lược, trọng điểm. Thời điểm đó, lãnh đạo Hàn Quốc gặp chủ tịch Tập đoàn Hyundai và nêu rõ mục tiêu phát triển ngành đóng tàu. 

Sau đó, chủ tịch Tập đoàn Hyundai đã đi thực tế, tham khảo kinh nghiệm ở nhiều nước trên thế giới. Trên cơ sở ấy, ông báo cáo lại rằng: "Chúng ta không có cơ sở nào để cạnh tranh trong lĩnh vực đóng tàu". Lúc này, lãnh đạo Hàn Quốc yêu cầu: "Một là ông về đóng tàu, hai là từ nay đừng gặp tôi nữa". Và cuối cùng, họ đã làm được.

Từ câu chuyện đó, có thể thấy Việt Nam cần sự tham gia của khu vực tư nhân vào các công trình chiến lược với một quyết tâm chính trị rất lớn. Khi các doanh nghiệp (DN) tư nhân lớn tham gia những dự án trọng điểm quốc gia cần đi kèm với điều kiện lan tỏa, thu hút DN nhỏ cùng phát triển.

. Ông PHAN ĐÌNH TUỆ - Chủ tịch HĐQT Bamboo Airways, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TP HCM:

Dìu dắt khoảng 5 triệu hộ kinh doanh lên DN

Nghị quyết 68 đặt mục tiêu cả nước phấn đấu có 2 triệu DN. Tôi cho rằng chúng ta hoàn toàn có thể nâng cấp, dìu dắt khoảng 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động hiện nay tham gia mục tiêu này.

Tuy nhiên, để chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên DN còn rất nhiều rào cản, không chỉ về vốn mà còn về nhận thức. Hộ kinh doanh nhỏ như tiệm tạp hóa mà phải lập báo cáo tài chính thì thực sự rất khó. Do vậy, khi một cá nhân chuyển đổi thành DN, các quy định pháp luật và thể chế phải thay đổi cho phù hợp, đồng thời chủ DN cần theo kịp các yêu cầu về quản trị, tài chính…

Trong bối cảnh đó, cả DN và các ngân hàng cũng cần thay đổi. Ngoài việc hỗ trợ bằng chính sách lãi suất, ngân hàng cần tham gia hỗ trợ công tác quản lý DN.

. Luật sư TRƯƠNG THỊ HÒA:

Đổi mới hoạt động thanh tra, kiểm tra

Hiện nay, quy định mỗi năm chỉ thanh tra DN không quá một lần, thực hiện thanh tra chủ yếu qua phương thức trực tuyến và chỉ kiểm tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm là một bước đi đúng đắn, tạo sự yên tâm cho cộng đồng DN. Hoạt động kiểm tra cần được hiểu là để giúp DN không mắc sai phạm, chứ không nhằm hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự.

Cùng với đó, hoạt động thanh tra, kiểm tra của nhà nước cần được đổi mới theo hướng hỗ trợ và cảnh báo để DN kịp thời điều chỉnh, thay vì chờ đến khi sai phạm xảy ra rồi mới xử lý. Theo đó, việc đào tạo và nâng cao trình độ, đạo đức công vụ của đội ngũ công chức, viên chức là vô cùng cần thiết. Họ cần trở thành lực lượng phục vụ người dân và DN, bảo vệ quyền tự do kinh doanh và quyền sở hữu tài sản theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

Do đó, tôi cho rằng cần tiếp tục rà soát, sửa đổi và bổ sung Bộ Luật Hình sự, Bộ Luật Tố tụng Hình sự để thể chế hóa đầy đủ, rõ ràng hơn nguyên tắc này. Chỉ khi pháp luật thực sự là bệ đỡ, là hành lang an toàn cho hoạt động kinh tế thì DN mới có thể mạnh dạn đầu tư, đổi mới và phát triển.

. Ông NGUYỄN QUỐC KỲ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vietravel:

"May đo" chính sách cho DN

Để đưa các quyết sách của Đảng và Nhà nước phát huy hiệu quả cao, cần đẩy nhanh tốc độ, quá trình thực thi, bởi đi trên "con đường chưa được san lấp thì ngay cả xe địa hình cũng không thể qua được". Nhà nước cần "may đo" chính sách cho DN, từ đó xóa bỏ 6 điểm yếu cốt tử đang cản trở sự phát triển bền vững của khu vực này.

Trước hết, tình trạng thiếu vốn và khó tiếp cận các nguồn tài chính khiến DN không đủ lực để mở rộng quy mô hay đầu tư chiều sâu.

Thứ hai, năng lực quản trị của nhiều DN còn yếu, chưa theo kịp yêu cầu hiện đại hóa, dẫn đến hoạt động thiếu hiệu quả và khó thích ứng với thị trường biến động.

Thứ ba, nguồn nhân lực trong khối DN tư nhân cũng là một điểm yếu đáng kể, khi chất lượng lao động chưa đáp ứng được yêu cầu về chuyên môn, kỹ năng và tác phong công nghiệp.

Thứ tư, việc thiếu đầu tư cho đổi mới sáng tạo là yếu tố tiếp theo khiến sản phẩm, dịch vụ của DN thiếu sức cạnh tranh, chưa tạo được sự khác biệt trên thị trường.

Thứ năm, các DN còn thiếu sự liên kết trong chuỗi giá trị, thường hoạt động đơn lẻ, manh mún, dẫn đến hiệu suất thấp và khó vươn ra thị trường rộng lớn.

Cuối cùng, sự hạn chế trong hiểu biết pháp luật khiến nhiều DN gặp khó trong việc tuân thủ quy định hoặc tận dụng chính sách hỗ trợ, thậm chí dễ rơi vào rủi ro pháp lý.

. Ông NGUYỄN TỬ QUẢNG, Tổng Giám đốc Tập đoàn BKAV:

Tạo sân chơi công bằng cho mọi DN

Điện thoại "made in Việt Nam" do Tập đoàn BKAV ra mắt cách đây 10 năm là sản phẩm có thể so ngang tầm với Apple, Samsung dù mỗi hãng có những thế mạnh riêng. BKAV đã ký kết với hơn 300 nhà cung ứng để sản xuất điện thoại nhưng vẫn chưa thể trở thành "Big Tech". Nguyên nhân của vấn đề không nằm ở con người hay năng lực, mà là ở môi trường phát triển.

Với nhiều trải nghiệm và sự kiên nhẫn hơn 2 thập kỷ trong lĩnh vực công nghệ, tôi tin rằng sự cạnh tranh bình đẳng là yếu tố then chốt để DN tư nhân Việt Nam phát triển mạnh mẽ. Cần xây dựng một hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch, với các cơ chế và chính sách tạo ra sân chơi công bằng cho mọi DN. Khi đó, DN Việt mới có cơ hội bứt phá, đóng góp thực sự vào sự phát triển của đất nước.

. Bà LÝ KIM CHI, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP HCM:

Cần xóa bỏ ngay các rào cản

Để DN tư nhân bứt phá, ngoài Nghị quyết 68, cần có thêm các nghị quyết khác với kế hoạch hành động rõ ràng, có mục tiêu cụ thể được lượng hóa, đặc biệt là phân công trách nhiệm cụ thể cho người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương. Cùng với đó, cần chuyển mạnh sang tư duy kiến tạo, xem DN là đối tác bình đẳng trong tiến trình phát triển đất nước.

Hiện nay, ở một số lĩnh vực, DN vẫn cảm nhận được tư duy quản lý theo hướng "không quản được thì cấm", thay vì tư duy kiến tạo. Việc cấp thiết hiện nay là phải xóa bỏ ngay các rào cản, đúng với tinh thần của Hiến pháp: "Người dân được làm những gì pháp luật không cấm"; cần loại bỏ các điều kiện kinh doanh chồng chéo, bất hợp lý.

Việc hỗ trợ DN không chỉ dừng lại ở các khoản vay mà phải mở rộng ra các chính sách bảo đảm quyền bình đẳng trong sản xuất - kinh doanh, tạo điều kiện để DN phát triển ổn định, bền vững và cùng đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế.