Dự án đầy tham vọng ở châu Âu

Greensand Future dự kiến trở thành địa điểm lưu trữ CO2 ngoài khơi đầu tiên đi vào hoạt động hoàn chỉnh của Liên minh châu Âu

Từng được sử dụng để khai thác nhiên liệu hóa thạch, mỏ dầu Nini của Đan Mạch giờ đây trở thành nơi lưu trữ vĩnh viễn khí CO2, vốn là nguyên nhân gây nóng lên toàn cầu, dưới đáy biển.

Trong quy trình gần như đảo ngược quy trình khai thác dầu mỏ, Tập đoàn Hóa chất và Năng lượng INEOS (Anh) dự định bơm CO2 hóa lỏng xuống các bể chứa dầu đã cạn kiệt ở độ sâu 1.800 m dưới đáy biển. 

Theo hãng tin AP, tại giàn khoan Siri, nằm gần mỏ Nini không người vận hành, đang diễn ra giai đoạn cuối của dự án thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) của INEOS, mang tên Greensand Future. Khi dự án bắt đầu hoạt động thương mại vào năm tới, Greensand Future dự kiến trở thành địa điểm lưu trữ CO2 ngoài khơi đầu tiên đi vào hoạt động hoàn chỉnh của Liên minh châu Âu (EU).

Ông Mads Gade, Tổng Giám đốc Công ty INEOS Energy Europe thuộc INEOS, cho biết công ty sẽ bắt đầu lưu trữ khoảng 400.000 tấn CO2 mỗi năm và tăng dần lên tới 8 triệu tấn/năm vào năm 2030. Một "trạm trung chuyển CO2", nơi tạm thời chứa khí CO2 hóa lỏng, đang được xây dựng tại cảng Esbjerg, ở bờ biển phía Tây bán đảo Jutland - Đan Mạch.

Những người ủng hộ công nghệ thu giữ carbon cho hay đây là một giải pháp khí hậu và đã được Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu tuyên bố là một công cụ trong cuộc chiến chống lại sự nóng lên toàn cầu. Tại Na Uy, dự án lưu trữ CO2 Northern Lights cũng chính thức vận hành khi lượng khí CO2 đầu tiên được bơm xuống tầng chứa nằm sâu 2.600 m dưới đáy biển hồi đầu tuần này. 

Dự án thuộc sở hữu của các tập đoàn năng lượng Shell, Equinor và TotalEnergies và là một phần của chương trình được chính phủ Na Uy tài trợ mạnh mẽ để phát triển công nghệ CCS. Giai đoạn 1 của Northern Lights đã được đặt kín chỗ, với công suất lưu trữ 1,5 triệu tấn CO2 mỗi năm và khoảng 37,5 triệu tấn trong 25 năm. Các đối tác cũng đầu tư hơn 743 triệu USD cho giai đoạn 2, nhằm lưu trữ thêm 3,5 triệu tấn/năm.

EU đặt mục tiêu lưu trữ ít nhất 250 triệu tấn CO2 mỗi năm vào năm 2040, như một phần của kế hoạch đạt mức phát thải bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, các chuyên gia môi trường cho rằng dù CCS có vai trò nhất định nhưng không nên dùng làm cớ để các ngành công nghiệp trì hoãn cắt giảm khí thải. 

Theo bà Helene Hagel, người đứng đầu bộ phận chính sách khí hậu và môi trường tại Tổ chức Greenpeace chi nhánh Đan Mạch, chỉ nên áp dụng CCS cho một số ít lĩnh vực mà việc giảm phát thải thực sự khó khăn hoặc không thể thực hiện được. Khi gần như tất cả lĩnh vực đều cho rằng chỉ cần thu giữ và lưu trữ khí thải thay vì giảm phát thải thì đó là vấn đề.

Trong khi đó, nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature ngày 26-11 cho thấy khả năng lưu trữ CO2 toàn cầu thực tế chỉ bằng 1/10 so với các ước tính trước đây, sau khi loại bỏ các khu vực có nguy cơ rò rỉ, gây động đất, ô nhiễm nước ngầm hoặc có các hạn chế khác.

Công nghệ hiện nay có thể chỉ thu giữ khoảng 60% lượng CO2 của một cơ sở sản xuất, trên mức đó sẽ rất khó và tốn kém. Ông Matthew Gidden - tác giả chính của nghiên cứu trên, cũng là giáo sư tại Trung tâm Phát triển bền vững toàn cầu thuộc Trường ĐH Maryland (Mỹ) - cảnh báo thế giới không thể chờ công nghệ hoàn thiện mới cắt giảm nhiên liệu hóa thạch. "Nếu trì hoãn, thế hệ tương lai sẽ đối mặt với nhiệm vụ gần như bất khả thi là không chỉ phải giải quyết vấn đề ô nhiễm mà còn xử lý CO2" - ông nhấn mạnh. 

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, gần 38 tỉ tấn CO2 đã được thải ra trên toàn cầu vào năm ngoái.