Đứng dậy sau thất nghiệp

Nếu người lao động biết định vị chính mình, học hỏi thì cơ hội việc làm sẽ đến

Tình trạng thất nghiệp, mất định hướng hay không biết bắt đầu lại từ đâu đang diễn ra ở mọi độ tuổi, ngành nghề.

. Phóng viên: Bà nhận định thế nào về tình hình việc làm và tỉ lệ thất nghiệp hiện nay?

-ThS NGUYỄN ĐINH HOÀNG YẾN, giảng viên Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP HCM: Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy tỉ lệ thất nghiệp năm 2024 tuy có xu hướng giảm so với giai đoạn COVID-19 nhưng vẫn ở mức đáng lo ngại, đặc biệt là ở nhóm lao động trẻ và những người làm việc trong các ngành bị ảnh hưởng bởi công nghệ và chuyển đổi số.

Cùng với ứng dụng công nghệ, đặc biệt là AI, các ngành nghề từng cần rất nhiều nhân lực trước đây đang bị thay thế hoặc tinh giản, như nghề biên phiên dịch, giao dịch viên ngân hàng, thư ký, kế toán, tiếp thị. Thậm chí, ngành y khoa cũng đang ứng dụng AI giúp rút gọn thời gian xử lý thông tin bệnh nhân, hỗ trợ phẫu thuật...

5 tháng đầu năm 2025, Trung tâm Dịch vụ việc làm TP HCM ghi nhận hơn 45.600 người đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trong đó 22.383 người thất nghiệp thuộc nhóm lao động dưới 35 tuổi. Lao động trẻ dưới 35 tuổi ở TP HCM chiếm gần một nửa số người thất nghiệp của thành phố là một con số rất đáng suy ngẫm.

Ở khu vực nhà nước, yêu cầu đầu vào ngày càng cao, nhất là trong bối cảnh sáp nhập tỉnh, thành và tinh gọn bộ máy hành chính nhằm đạt hiệu quả phát triển kinh tế đất nước. Điều này phần nào phản ánh tình trạng dư thừa lao động mà vẫn thiếu nhân lực phù hợp cho doanh nghiệp (DN), và đây là bài toán chưa được giải quyết triệt để.

. Trong bối cảnh đó, người lao động (NLĐ) nên chuẩn bị gì để trở lại "đường đua"?

- Điều đầu tiên, NLĐ cần thay đổi tư duy về thất nghiệp. Thất nghiệp không phải là dấu chấm hết mà là một khoảng nghỉ để tái định hình và hồi phục bản thân. Có người thất nghiệp sau khi nghỉ việc vì kiệt sức, có người bị cắt giảm vì công ty tái cấu trúc nhưng điểm chung là ai cũng có cơ hội bắt đầu lại.

Để trở lại đường đua một cách chủ động, NLĐ nên có những chuẩn bị chu đáo. Đầu tiên, tự đánh giá lại bản thân, xác định rõ điểm mạnh, điểm yếu, những kỹ năng còn thiếu để lên kế hoạch học tập và phát triển. Tiếp đó, cập nhật hồ sơ nghề nghiệp, bởi một CV rõ ràng, có chiến lược, tập trung vào kết quả sẽ giúp nhà tuyển dụng đánh giá đúng năng lực. Đồng thời, hãy tham gia các nhóm ngành nghề để kết nối, tìm kiếm cơ hội.

Bên cạnh đó là trang bị kỹ năng mềm. Giao tiếp, tư duy phản biện, làm việc nhóm, quản lý thời gian... đều là những kỹ năng rất được nhà tuyển dụng quan tâm, đặc biệt trong môi trường làm việc linh hoạt hoặc làm việc từ xa.

Mở rộng các mối quan hệ, tham gia khóa học ngắn hạn về công nghệ, kỹ năng số, quản trị dự án hoặc ngoại ngữ, quản lý tài chính, quản trị kinh doanh là yếu tố cần tính đến. Những kỹ năng này giúp tăng lợi thế cạnh tranh và có thể mở ra hướng đi mới.

. Học tập nâng cao trình độ, kỹ năng là lựa chọn duy nhất của NLĐ, thưa bà?

- Đúng vậy. Sau khi "đứng dậy" từ một giai đoạn thất nghiệp, tâm lý NLĐ thường e ngại rủi ro nhưng không nên quá thận trọng vì điều đó đôi khi lại khiến bỏ lỡ hàng loạt cơ hội tốt.

Không chỉ chọn đúng công ty, NLĐ nên chọn đúng công việc. Nhiều người hay bị hấp dẫn bởi danh tiếng của DN mà quên mất xem xét công việc đó thực sự phù hợp với năng lực, sở thích và mục tiêu dài hạn của mình không và điều này mang lại nhiều tình huống đáng tiếc.

Họ cũng nên chủ động học tập liên tục, bởi kỹ năng và kiến thức thay đổi rất nhanh, đặc biệt ở môi trường số hóa. Việc học liên tục là một trong những cách hữu hiệu nhất để xác lập vị trí của mình luôn trong thị trường lao động.

Ngoài ra, NLĐ linh hoạt và sẵn sàng thích nghi. Đôi khi vị trí công việc thay đổi, thị trường biến động, công ty sáp nhập hoặc chuyển hướng kinh doanh… thì NLĐ nên tập thói quen chấp nhận cái mới và không bị "đóng khung" trong một khuôn mẫu duy nhất.

Hãy tự tin thực hiện một công việc mà bản thân yêu thích, có năng lực thực hiện... và đừng chờ ai đó đến "cứu" mình. Thất nghiệp không phải là dấu chấm hết mà là dấu phẩy trong hành trình nghề nghiệp. Trong một thế giới biến động không ngừng, khả năng phục hồi, tinh thần cầu thị và ý chí hành động sẽ là những yếu tố giúp NLĐ vững bước tiến xa.