Giải bài toán lệch pha cung - cầu lao động

Thị trường lao động TP HCM đang "nóng" về nhu cầu nhưng "lạnh" trong sự tương thích cung - cầu

Sau khi sáp nhập và mở rộng địa giới hành chính, TP HCM đang đối mặt tình trạng thiếu hụt lao động cục bộ ở nhiều ngành sản xuất và dịch vụ, dù tỉ lệ thất nghiệp đã giảm đáng kể. Thực tế này cho thấy thị trường lao động thành phố đang có sự dịch chuyển mạnh, trong khi phương thức tuyển dụng của nhiều doanh nghiệp (DN) vẫn chậm đổi mới, chưa bắt nhịp kịp nhu cầu thực tế.

Nhiều thách thức cho doanh nghiệp

Sở Nội vụ TP HCM cho biết lực lượng lao động từ các khu vực mới sáp nhập được kỳ vọng sẽ bổ sung đáng kể cho nguồn cung nhân lực của thành phố. Nhưng trong giai đoạn chuyển tiếp, sự thay đổi về cơ cấu nghề nghiệp, địa bàn làm việc cùng yêu cầu ngày càng cao từ phía DN khiến cung - cầu lao động tạm thời mất cân đối.

Để giải bài toán thiếu nhân lực trước mắt, TP HCM sẽ tăng cường kết nối thị trường lao động liên vùng, tổ chức đối thoại thường xuyên với DN nhằm tháo gỡ vướng mắc trong tuyển dụng, đồng thời xây dựng chiến lược việc làm có tầm nhìn dài hạn. Song song đó, UBND TP HCM đã phê duyệt Đề án hỗ trợ toàn diện cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động (NLĐ) dôi dư sau sáp nhập, giúp họ sớm ổn định việc làm và đời sống. 

Đề án bao gồm nhiều chính sách thiết thực như giới thiệu việc làm gắn với định hướng nghề nghiệp mới, đào tạo lại, hỗ trợ vay vốn ưu đãi để khởi nghiệp hoặc chuyển đổi việc làm, cùng các chính sách về nhà ở xã hội.

Theo Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM (HIDS), trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng nhu cầu tuyển dụng của thành phố đạt hơn 160.000 lao động, trong đó khu vực thương mại - dịch vụ chiếm gần 70%, tiếp đến là công nghiệp - xây dựng với khoảng 49.000 vị trí. Dự báo 6 tháng cuối năm, nhu cầu tiếp tục tăng lên 151.000 - 159.000 lao động, tập trung ở các ngành công nghiệp trọng điểm như cơ khí, điện - điện tử, hóa chất, chế biến thực phẩm và các dịch vụ tài chính, logistics, nhà hàng - khách sạn.

Tuy nhiên, bài toán của TP HCM hiện nay không chỉ là tuyển được bao nhiêu người, mà là tuyển đúng người, đúng việc và đúng cách. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ sở đào tạo, DN, các nền tảng công nghệ và chính quyền nhằm định hướng, giữ chân và phát triển lực lượng lao động phù hợp với xu hướng mới. Cũng theo HIDS, sự tăng tốc của nền kinh tế cùng trục công nghiệp mở rộng sau sáp nhập khiến cạnh tranh nhân lực tại TP HCM ngày càng gay gắt, nhất là trong nhóm DN sản xuất quy mô lớn.

Trong khi đó, lao động trẻ lại có xu hướng rời xa nhà máy, không còn mặn mà với công việc theo ca, theo dây chuyền. Họ chuyển sang các việc làm linh hoạt hơn như tài xế công nghệ, bán hàng online, dịch vụ tự do…, tạo nên thách thức lớn cho DN sản xuất vốn cần nguồn nhân lực ổn định và lâu dài.

Tăng hiệu quả tuyển dụng

Ở góc độ nhà tuyển dụng, bà Đinh Thị Hồng Ngọc, Trưởng Phòng Nhân sự Công ty Fresh Foco, cho rằng bên cạnh khó khăn trong việc tìm đúng người, DN còn đối mặt tình trạng "hồ sơ ảo" trên các nền tảng tuyển dụng trực tuyến. Không ít NLĐ đăng ký tìm việc nhưng không có nhu cầu thực sự đi làm, khai thông tin sai lệch hoặc bỏ phỏng vấn, gây tốn thời gian và chi phí cho nhà tuyển dụng.

Theo bà Ngọc, đây là hệ quả của việc thiếu xác thực thông tin ứng viên và tâm lý "đăng cho biết" của một bộ phận người tìm việc. Để khắc phục, bà đề xuất các nền tảng tuyển dụng cần ứng dụng công nghệ lọc và xác minh hồ sơ, đồng thời DN nên tương tác sớm, xác nhận thiện chí của ứng viên trước khi mời phỏng vấn. Làm tốt điều này sẽ giúp tăng hiệu quả tuyển dụng và giảm rủi ro từ hồ sơ ảo.

Có thể thấy, thị trường lao động TP HCM đang mở rộng nhanh về quy mô nhưng vẫn còn hạn chế về chất lượng và tính bền vững. Nếu không sớm có giải pháp căn cơ - từ quy hoạch nguồn nhân lực, đầu tư đào tạo đến chính sách an sinh và hạ tầng xã hội - thành phố có thể đối mặt với nguy cơ thừa lao động phổ thông nhưng thiếu lao động chất lượng cao, đi ngược lại mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế - tài chính hàng đầu khu vực.

Phát triển thị trường lao động phục vụ mục tiêu tăng trưởng bền vững là ưu tiên hàng đầu của TP HCM. Thành phố đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm thích ứng với yêu cầu mới trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Bên cạnh việc tăng cường kết nối cung - cầu lao động, TP HCM cũng đẩy mạnh liên kết vùng, hình thành nguồn nhân lực ổn định, chất lượng cho các ngành kinh tế mũi nhọn. 

Với tầm nhìn đến năm 2030, thành phố hướng đến xây dựng thị trường lao động hiện đại, hội nhập và bền vững, trở thành trung tâm thu hút, kết nối và lan tỏa nguồn nhân lực chất lượng cao cho toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. 

(Còn tiếp)