Giải nỗi lo chó thả rông

Ngoài việc chủ nuôi phải khai báo vật nuôi, khi ra nơi công cộng, vật nuôi phải được xích, rọ mõm, có người dắt và được tiêm phòng đầy đủ

"Ra ngõ gặp... chó thả rông" - câu nói đùa nhưng lại là nỗi ám ảnh có thật của hàng triệu người dân đô thị mỗi ngày. Từ công viên thoáng đãng đến những con hẻm nhỏ chật chội, sự xuất hiện của những chú chó không rọ mõm, phóng uế bừa bãi và sẵn sàng tấn công người đi đường đã trở thành nỗi ám ảnh thường trực.

Chực chờ gây họa

Bà Nguyễn Thị Minh (SN 1968; ngụ phường Phú Định, TP HCM) cho biết việc đưa cháu đi học luôn trong tình trạng bất an vì phải liên tục né tránh chó thả rông. Cùng nỗi bức xúc, chị Nguyễn Vũ Triều Tiên (SN 1993; ngụ phường Chánh Hưng, TP HCM) phản ánh tình trạng vật nuôi phóng uế, gây ồn ào tại chung cư khiến chị không dám để con chơi ở khuôn viên chung. Tại phường Linh Xuân, TP HCM, ông Nguyễn Hướng Dương dẫn chứng con số giật mình: khu phố chỉ 80 hộ nhưng nuôi tới 110 con chó, gây ô nhiễm nghiêm trọng tại các hẻm nhỏ.

Cụ thể, ngày 10-7, bé trai 5 tuổi ở TP HCM bị chó cắn gây tổn thương vùng mặt với khoảng 10 vết thương sâu, rách da, trong đó có vết nghiêm trọng ở mi mắt dưới bên phải. Sự việc xảy ra khi bé chơi đùa trong sân nhà, vô tình đến gần con chó đang ngủ trong hốc tủ và bị tấn công.

Nghiêm trọng hơn là các ca tử vong do bệnh dại. Ngày 12-8, ông N.Đ.N (51 tuổi; ngụ xã Xuân Sơn, TP HCM) tử vong sau 5 ngày phát bệnh do chủ quan không tiêm vắc-xin khi bị chó cắn 4 - 5 tháng trước. Tương tự, bà V.T.N (48 tuổi; ngụ xã Nghĩa Thành, TP HCM) khởi phát bệnh dại ngày 10-8, tử vong sau 2 ngày.

Siết quy định, tăng trách nhiệm

UBND TP HCM vừa phê duyệt "Chương trình phòng, chống bệnh dại trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2026-2030", đặt mục tiêu kiểm soát triệt để dịch bệnh và không để xảy ra ca tử vong ở người do bệnh dại vào năm 2030.

Theo quy định, chủ nuôi bắt buộc phải khai báo vật nuôi với UBND phường, xã, đặc khu và cam kết nuôi nhốt trong khuôn viên gia đình. Khi ra nơi công cộng, vật nuôi phải được xích, rọ mõm, có người dắt và được tiêm phòng đầy đủ. Đáng chú ý, chủ nuôi phải tự chi trả phí nuôi nhốt, xử lý nếu chó thả rông bị cơ quan chức năng bắt giữ và chịu trách nhiệm bồi thường nếu vật nuôi gây thiệt hại.

Về quản lý nhà nước, UBND cấp phường/xã sẽ lập danh sách đàn chó mèo, xử lý nghiêm vi phạm và tùy tình hình sẽ lập đội bắt chó thả rông. Chi cục Chăn nuôi và Thú y TP HCM chịu trách nhiệm ứng dụng công nghệ quản lý, tổ chức tiêm phòng hằng năm; trong khi Sở Y tế và Công an TP HCM phối hợp bảo đảm nguồn vắc-xin và kiểm soát việc kinh doanh động vật không rõ nguồn gốc.

Thực tế tại phường Tây Thạnh, TP HCM tình trạng thú cưng thả rông, phóng uế bừa bãi gây bức xúc dư luận. Trước chủ trương mới, ông Nghiêm Văn Út, Chủ tịch UBND phường Tây Thạnh, khẳng định: "Ngay khi có chỉ đạo từ thành phố, phường đã lên kế hoạch và sẽ triển khai các biện pháp xử lý trong thời gian sớm nhất".

Theo luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP HCM, Chương trình phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2026 - 2030 của UBND TP HCM là bước đi kịp thời. Điểm nhấn là quy định bắt buộc khai báo chó, mèo tại phường/xã, giúp chính quyền nắm rõ dữ liệu đàn và giải quyết dứt điểm nạn "vật nuôi vô chủ" khi xảy ra sự cố.

Để nâng cao hiệu quả, ông Hùng kiến nghị cần định danh vật nuôi bằng chip điện tử, đồng thời sửa Nghị định 90/2017/NĐ-CP theo hướng tăng mức phạt hành vi thả rông để đủ sức răn đe. Sự đồng bộ về pháp lý và hạ tầng sẽ giúp TP HCM đạt mục tiêu đến năm 2030 không còn ca tử vong do bệnh dại.