Mục tiêu giáo dục cần được cụ thể
Qua 2 tuần, diễn đàn “Nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông” đã nhận được nhiều bài viết tâm huyết của các nhà giáo và bạn đọc đề cập khá toàn diện bức tranh giáo dục hiện nay và các giải pháp cần thiết
Nhằm đưa Chỉ thị 03 của Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM về củng cố và nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục - đào tạo TPHCM vào cuộc sống và chào mừng Ngày Nhà giáo VN 20-11, Báo NLĐ đã mở diễn đàn “Nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông” từ ngày 6-11.Chưa chú trọng kỹ năng sống
Giáo dục TPHCM, một TP lớn và đông dân nhất nước, có nhiều vấn đề tiêu biểu cho giáo dục cả nước. Bởi vậy, những ý kiến đóng góp cũng mang tầm cả nước.
Rất nhiều ý kiến cho rằng chất lượng và hiệu quả giáo dục đã từ lâu chỉ xác định bởi hiệu quả trong (kết quả thi đậu, lên lớp), còn hiện quả ngoài (kỹ năng sống, năng lực hòa nhập xã hội) ít được quan tâm. Đây chính là nhược điểm cơ bản của nền giáo dục nước nhà. Thể hiện điều này có thể nhận thấy ở cách thi cử, đánh giá và ở phương pháp dạy học nặng lý thuyết, thiếu thực tế... Nền giáo dục như vậy là tụt hậu so với giáo dục hiện đại của thế giới ngày nay. Giáo dục của TPHCM trong những năm qua có chuyển biến nhưng cũng chưa thoát ra khỏi những nhược điểm trên.
Mục tiêu giáo dục bị lệch
Các ý kiến tập trung phân tích 3 yếu tố cơ bản của quá trình giáo dục. Đó là mục tiêu, nội dung và phương pháp. Mục tiêu càng cụ thể, nội dung càng dễ thực hiện; nội dung càng phong phú, phương pháp giảng dạy càng dễ sáng tạo, dẫn tới mục tiêu giáo dục càng dễ đạt. Tuy nhiên, hiện mục tiêu giáo dục còn bị lệch. Điều này thể hiện ở ngay nội dung chương trình giáo dục sa vào mặt “trí” đến độ quá tải, thiếu hẳn hoặc quá ít đào tạo thể chất, đạo đức, giao tiếp xã hội. Chỉ cần so sánh số tiết dạy các môn học trong nhà trường sẽ thấy độ “lệch pha” của nội dung chương trình giáo dục. Từ đó việc đổi mới phương pháp dạy học gặp rất nhiều khó khăn do chương trình nặng, phương thức thi cử từ chương, ít chú trọng thực hành, vận dụng, sĩ số lớp quá đông. Phương thức đào tạo thụ động dẫn đến hoạt động học tập của học sinh phổ biến là thuộc lòng bài mẫu và đối phó với thi cử.
Nên có nhiều bộ sách giáo khoa
Các ý kiến cũng cho rằng quy định một bộ sách giáo khoa cùng với phương thức thi cử, quản lý hiện nay đã gò bó không ít tính sáng tạo của giáo viên. Cách làm tốt nhất là cho phép biên soạn nhiều bộ sách giáo khoa dựa trên chương trình chuẩn kiến thức do Bộ GD-ĐT quản lý. Với cách làm này, giáo viên có quyền lựa chọn sách giáo khoa nào phù hợp với trình độ học sinh, không sai sót về nội dung và giá thấp.
Vấn đề cơ bản là lương giáo viên
Hầu hết các ý kiến đều cho rằng đội ngũ giáo viên hiện nay rất yêu nghề, mến trẻ, chịu thương chịu khó. Trước yêu cầu hội nhập quốc tế, khó khăn của đội ngũ giáo viên là năng lực đổi mới phương pháp dạy học và điều kiện làm việc. Về điều kiện làm việc của giáo viên, vấn đề cơ bản là lương giáo viên chưa đạt 50% của cuộc sống bình thường. Đây chính là mấu chốt của các tồn tại trong nhà trường hiện nay, uy tín của nhà giáo đang bị ảnh hưởng nặng, đã bị bào mòn trong nhiều năm vì sự nghèo khó hay nói đúng hơn là cách kiếm sống thiếu minh bạch của họ.
Tóm lại, để nâng cao chất lượng và hiệu quả của giáo dục phổ thông, điều quan trọng số một là mục tiêu giáo dục cần được xác định cụ thể, nội dung chương trình cần được quy chuẩn. Phương thức thi cử cần phải được cải tiến và sớm ổn định. Cần quan tâm hơn nữa cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của giáo viên, nhất là chế độ thu nhập của người lao động trong nhà trường. Nhiều ý kiến cũng cho rằng hệ thống thanh tra giáo dục phải được đổi mới thật sự, từ chế độ chính sách đến quy chuẩn nhân sự, trách nhiệm và quyền hạn thanh tra.
|
GS Dương Thiệu Tống: Không chỉ có điểm số
Triết lý căn bản của Trường Trung học kiểu mẫu Thủ Đức là học sinh dù có năng khiếu nào cũng là vốn quý của đất nước chứ không chỉ có biết học thuộc bài, nhớ bài. Vấn đề là phát hiện năng khiếu, khả năng, sở thích của các em, trên cơ sở đó hướng dẫn để các em phát triển năng khiếu. Đây là sự phối hợp giáo dục phổ thông và giáo dục hướng nghiệp qua việc thiết lập các ban công kỹ nghệ, kinh tế gia đình, canh nông và doanh thương cho học sinh phổ thông, việc tổ chức các hoạt động hướng dẫn và khải đạo, áp dụng phương pháp học lấy học sinh làm trung tâm, sử dụng trắc nghiệm khách quan trong việc đánh giá học tập, tìm hiểu tâm lý và tuyển sinh... Tôi xây dựng mô hình này nhằm mục đích nghiên cứu áp dụng cho tất cả các trường, đặc biệt là các trường ở các TP nhỏ, nơi không thể mở các trường THCN, dạy nghề riêng lẻ. Tùy yêu cầu từng địa phương sẽ đẩy mạnh về nghề biển, nông, thương... Vì không phải học sinh nào học xong tú tài cũng có khả năng vào ĐH nên mục đích của mô hình này là dù học ngành gì, sau bậc phổ thông, học sinh phải ít nhất biết được một lĩnh vực chuyên môn để có thể sống ở đời, phục vụ cho gia đình hoặc địa phương nơi mình sống. Do đó mục tiêu của trường là đào tạo từ nhà khoa học, bác học tương lai cho đến bà nội trợ. Diệu Hằng ghi |
Trên báo chí hiện nay quan tâm cải tổ trung học. Đó là điều phải làm vì có nền giáo dục trung học tốt mới có nền giáo dục ĐH chất lượng cao. Nhưng cải tổ như thế nào, trên cơ sở triết lý như thế nào thì cần phải nghiên cứu xem xét kỹ. Tôi xin nêu để tham khảo về mô hình Trường Trung học kiểu mẫu Thủ Đức (thuộc ĐH Sư phạm Sài Gòn) mà tôi đã thiết lập và thực hiện cách đây 41 năm.
|
Tổ chức hội thảo nâng cao giáo dục phổ thông Ông Huỳnh Công Minh, Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM, cho biết sở sẽ tổ chức hội thảo khoa học “Nâng cao chất lượng, hiệu quả bậc phổ thông” vào ngày 14 và 15-12 tại Hội trường B Sở GD-ĐT TPHCM, số 70 Lê Thánh Tôn, Q.1 - TPHCM. Hội thảo này mở ra là để đánh giá, nhìn nhận các tồn tại trong giáo dục một cách khoa học, trên cơ sở đó đề ra kế hoạch thực hiện chiến lược phát triển giáo dục-đào tạo TP. Ông Minh cũng nói chất lượng và hiệu quả GD-ĐT tại một địa phương tất yếu phải chịu ảnh hưởng nhiều từ những quyết sách của Trung ương. Trong phạm vi hội thảo này, chỉ xin đề cập những giải pháp cục bộ có tính khả thi cho địa phương. Hội thảo rất mong nhận được nhiều ý kiến và hiến kế các giải pháp thiết thực. Địa chỉ tiếp nhận ý kiến: Ông Lê Hồng Sơn, Chánh Văn phòng Sở GD-ĐT, 70 Lê Thánh Tôn, Q.1 - TPHCM; ĐT: 8230236. |