Vì sao không dùng phương pháp đo lường thi cử ?

CẢI TIẾN TUYỂN SINH ĐH, CĐ.- Vụ hàng loạt bài thi vào Trường ĐH Dân lập Đông Đô được nâng điểm đặt ra một vấn đề: Đâu là tính chính xác của thi cử? Tuần qua, Bộ GD-ĐT đã trình Chính phủ đề án cải tiến tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2002. Liệu sai sót này sẽ được khắc phục? Dưới đây là ý kiến của TS Dương Thiệu Tống Lâu nay, khi bàn về vấn đề cải tiến tuyển sinh đại học, ta đã đưa ra nhiều biện pháp cải tiến, phần lớn qua các cuộc thảo luận tại hội nghị, hội thảo chứ không căn cứ trên kết quả các công trình nghiên cứu khoa học và thường chỉ tập trung vào những biện pháp mang tính chất hành chánh, sự vụ, nhằm giảm nhẹ gánh nặng thi cử và giảm bớt số thí sinh. Hầu như ít ai quan tâm đến vấn đề cải tiến chất lượng của các kỳ thi nhằm bảo đảm tính chất chính xác và công bằng của thi cử nói chung.

Tính chính xác của thi cử đòi hỏi các kỳ thi phải đáng tin cậy (reliable) và giá trị (valid). Điều này có nghĩa là điểm số trong các kỳ thi phải mang tính ổn định, nhất quán, không bị ảnh hưởng bởi chủ quan của người chấm, bởi tính chất bài thi và các yếu tố khác (tin cậy). Mặt khác, các điểm số phải phản ánh đúng khả năng của học sinh mà ta muốn đo lường (giá trị).

Tính công bằng của thi cử, theo định nghĩa của một nhà giáo dục người Anh, Sir Cyril Burt đã đưa ra từ năm 1958, đòi hỏi rằng “không một thí sinh nào được hưởng lợi hay bị bất lợi do sự khác biệt giữa các giám khảo, sự khác biệt giữa tính chất các môn thi, hay sự khác biệt về tính cách khó dễ của các kỳ thi vào các thời kỳ khác nhau, tại địa phương khác nhau”.

Hiện nay, tính giá trị của các kỳ thi còn thấp

Tại nước ta, dường như chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào về tính tin cậy của các kỳ thi. Riêng về tính giá trị của các kỳ thi tuyển sinh, gần đây đã có một số nghiên cứu sơ khởi riêng rẽ ở các đại học tại TPHCM, Huế và Nha Trang. Tất cả đều cho thấy tính giá trị thấp của các kỳ thi tuyển sinh, căn cứ trên hệ số giá trị (validity coefficient) của các kỳ thi tuyển sinh theo lối cũ. Nói theo ngôn ngữ thông thường, các nghiên cứu ấy cho thấy kết quả các kỳ thi chưa phản ánh đúng khả năng thực sự của các thí sinh: Người có điểm cao ở kỳ thi tuyển sinh không hẳn đã đạt được kết quả tốt ở đại học và ngược lại, người có điểm thấp ở tuyển sinh không hẳn đạt kết quả kém.

Sự thiếu quan tâm đến tính chính xác và công bằng của các kỳ thi nói trên đây không chỉ là đặc trưng của các kỳ thi tuyển sinh đại học, mà còn là nguyên nhân của việc cho điểm tùy tiện tại các kỳ thi tú tài, ở trường học và lớp học phổ thông. Do đó, các biện pháp như: đặt “ngưỡng” cho các kỳ thi tuyển sinh đại học, ấn định điểm chuẩn để thâu nhận sinh viên, xét tuyển căn cứ trên điểm tuyển sinh, điểm thi tú tài, điểm trung bình trên học bạ phổ thông hay trên điểm tổng hợp của các số đo lường ấy, tất cả e rằng sẽ trở thành vô hiệu quả, nếu chưa có sự cải tiến trong công tác đánh giá và đo lường khả năng tại các kỳ thi và trường học.

Đưa phương pháp đo lường vào tuyển sinh

Vấn đề cải tiến chất lượng tuyển sinh đại học bằng các phương pháp đo lường nhằm bảo đảm tính chính xác và công bằng của thi cử, như nói trên đây, thì các nước tiên tiến ở Âu châu (Anh Quốc), ở Bắc Mỹ và Úc châu, đã thực hiện nhiều công trình nghiên cứu từ thập niên 1950 và còn tiếp tục được nâng cao cho đến ngày nay. Nhiều phương pháp đo lường hiện đại đã được áp dụng để bảo đảm tính chính xác và công bằng của thi cử. Nhưng điều đáng tiếc là tất cả những phương pháp và kỹ thuật ấy hầu như không có tác động gì đến các trường học ở nước ta. Trong hơn 50 năm qua, việc tổ chức thi cử chấm thi, cho điểm, việc ấn định mức điểm để lấy đỗ hay đánh trượt thí sinh v.v... về căn bản, không khác gì dưới thời Pháp thuộc, nếu không nói là có phần kém nghiêm túc, ít công bằng và thiếu chính xác hơn xưa. Gần đây, đã có sự cải tiến có ý nghĩa trong việc tuyển sinh là áp dụng cả trắc nghiệm lẫn luận đề. Nhưng dù thi trắc nghiệm hay luận đề, thí sinh vẫn phải có điểm số, mà đã có điểm số tất nhiên phải áp dụng các phương pháp đo lường. Riêng với trắc nghiệm, vấn đề đo lường lại càng cần phải được đặt ra một cách nghiêm túc hơn nữa để xác định tính tin cậy, tính giá trị của bài thi và ý nghĩa của các điểm số.