Học sinh sẽ hạn chế dùng điện thoại trong trường

Nếu sử dụng thiếu kiểm soát, điện thoại di động có thể gây lệ thuộc và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của học sinh

Ngày 18-9, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM tổ chức hội thảo "Tăng cường xây dựng môi trường học đường lành mạnh, không sử dụng điện thoại di động trong giờ chơi". Theo dự kiến, từ tháng 1-2026, TP HCM sẽ triển khai đồng loạt quy định này tại tất cả cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn.

Sân trường vắng lặng giờ ra chơi

Từng "nổi đình đám" trong năm học 2024-2025 với quy định cấm sử dụng điện thoại ở trường, ông Lương Văn Định, Hiệu trưởng Trường THPT Thạnh Lộc (phường An Phú Đông), cho biết nhà trường đã mạnh dạn áp dụng chủ trương này, kể cả giờ ra chơi.

Theo ông Định, quy định cấm sử dụng điện thoại ở trường xuất phát từ thực tế trong giờ ra chơi, thay vì giao lưu cùng bạn bè, nhiều học sinh (HS) lại cắm cúi vào điện thoại, ít trò chuyện, thậm chí gần như "sống trong thế giới ảo". Hoạt động thể dục thể thao, vui chơi truyền thống bị các em bỏ ngỏ, sân trường trở nên vắng lặng, thiếu sự sôi động vốn có của tuổi học trò. Không ít em sa đà vào mạng xã hội, bình luận tiêu cực, nói xấu, thậm chí xúc phạm lẫn nhau, dẫn đến mâu thuẫn, xung đột và có những trường hợp bạo lực học đường đáng tiếc đã xảy ra.

"Những điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết cần một giải pháp mạnh mẽ và sáng tạo để thay đổi thực trạng, là bước đi đột phá nhằm tạo dựng môi trường học đường tích cực, lành mạnh và nhân văn" - ông Định nhấn mạnh.

Hiệu trưởng Trường THPT Thạnh Lộc cho hay khi quy định này được công bố, nhiều HS đã bày tỏ sự khó chịu, cho rằng cần dùng điện thoại để liên lạc với phụ huynh khi cần thiết; sợ bỏ lỡ thông tin quan trọng từ bạn bè, nhóm học tập; cần tham khảo thông tin trên mạng để học tập trong giờ ra chơi... Để giải quyết lo lắng này, nhà trường đã trang bị điện thoại công cộng tại Phòng Quản sinh, phục vụ khi HS cần liên hệ với phụ huynh hoặc ngược lại. Trường còn cử cán bộ quản sinh trực để hỗ trợ HS trong tình huống khẩn cấp.

Cùng với đó, Trường THPT Thạnh Lộc áp dụng nhiều mô hình sáng tạo trong giờ ra chơi để bù đắp "khoảng trống" khi HS không có điện thoại, như xây dựng các câu lạc bộ thể thao, hoạt động nghệ thuật, văn hóa, trí tuệ, không gian học tập mở… "Sau gần một năm thực hiện, trường ghi nhận nhiều kết quả khả quan, như HS tập trung hơn trong tiết học, ít sao nhãng. Các em trở nên năng động, sôi nổi trong giờ ra chơi; giảm rõ rệt tình trạng xung đột và mâu thuẫn trên mạng xã hội. Nhiều em giảm áp lực, căng thẳng; tình trạng thừa cân, béo phì cũng giảm đáng kể…" - ông Định thông tin.

Trường THPT Thạnh Lộc còn khuyến khích HS và phụ huynh, giáo viên cùng ghi lại cảm nhận. Trong đó, nhiều phụ huynh ghi nhận sự thay đổi tích cực của con em mình, bày tỏ cảm ơn nhà trường vì đã kiên quyết và sáng tạo trong việc quản lý HS.

Mô hình "túi gửi điện thoại"

Trường THPT Lương Thế Vinh (phường Cầu Ông Lãnh) cũng kiên trì áp dụng quy định cấm HS sử dụng điện thoại di động trong khuôn viên trường học từ khi thành lập năm 2004.

Theo bà Huỳnh Thị Mỹ Hằng, Phó hiệu Trường THPT Lương Thế Vinh, việc sử dụng điện thoại trong môi trường học đường mang đến nhiều thách thức, như làm HS phân tâm, ảnh hưởng chất lượng học tập, thậm chí dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm lý. Nhận thức rõ điều này, từ khi thành lập đến nay, Trường THPT Lương Thế Vinh đã kiên trì triển khai quy định cấm HS sử dụng điện thoại di động trong khuôn viên trường học.

"Quy định này không chỉ là một biện pháp quản lý mà còn là một phần của triết lý giáo dục, nhằm giúp các em tập trung vào học tập và các hoạt động ngoại khóa" - bà Hằng giải thích.

Để thực hiện quy định, Trường THPT Lương Thế Vinh triển khai mô hình "túi gửi điện thoại". Trong suốt thời gian ở trường, HS tuyệt đối không được tiếp cận điện thoại, trừ trường hợp khẩn cấp được phép liên lạc qua văn phòng nhà trường. Mô hình này không chỉ giúp HS tránh được sự cám dỗ từ thiết bị di động mà còn rèn luyện tính tự giác và trách nhiệm tập thể.

Bà Hằng khẳng định: "Sau hơn 20 năm triển khai, chúng tôi tự hào với việc 100% HS của trường không sử dụng điện thoại di động trong khuôn viên trường. Kết quả học tập của các em ngày càng cao, với tỉ lệ đỗ đại học cao hơn mức trung bình của thành phố. Uy tín của nhà trường cũng được nâng cao".

Để làm được điều này, bà Hằng cho rằng sự đồng thuận là rất quan trọng, bắt đầu từ nội bộ giáo viên rồi đến HS và phụ huynh để tạo nền tảng vững chắc. Cùng với đó, nhà trường tuyên truyền hiệu quả và liên tục, không chỉ dừng ở việc thông báo mà còn giải thích lợi ích rõ ràng để mọi người tự giác tuân thủ. Việc quản lý cần chặt chẽ nhưng linh hoạt, tránh tạo cảm giác gây áp lực, bằng cách kết hợp với các hoạt động thay thế tích cực. Ngoài ra, trường còn theo dõi và điều chỉnh thường xuyên quy định, dựa theo phản hồi từ các bên liên quan.

Không cấm kiểu cực đoan

Nhận định việc hạn chế HS sử dụng điện thoại trong trường học là chủ trương đúng đắn, nhiều ý kiến tại hội thảo nêu trên đã đưa ra những giải pháp để thực hiện.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Phó Hiệu trưởng Trường Đoàn Lý Tự Trọng (phường Bình Thọ), nêu các nhóm giải pháp, gồm: Tổ chức Đoàn, Đội tăng cường giao lưu, rèn luyện thân thể; tận dụng cơ sở vật chất của trường, thiết kế những sân chơi, thi đấu, rèn luyện thể thao trên sân trường, tạo không khí thi đua. Bên cạnh đó, tổ chức các câu lạc bộ, đội nhóm, các sân chơi học thuật, trải nghiệm sáng tạo để nuôi dưỡng niềm đam mê nghiên cứu khoa học của HS; tổ chức giao lưu văn hóa - văn nghệ, các chương trình phát thanh măng non, thanh thiếu nhi…

TS Nguyễn Văn Hiếu, Giám đốc Sở GD-ĐT TP HCM, cho rằng điện thoại thông minh vừa mang lại lợi ích cho HS vừa tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không có sự định hướng. Ông nhìn nhận: "Trong bối cảnh khoa học - công nghệ phát triển, điện thoại di động đã trở thành một phần trong đời sống. HS cũng rất cần thiết bị này để liên lạc với cha mẹ, hỗ trợ học tập. Tuy nhiên, nếu sử dụng thiếu kiểm soát, điện thoại có thể gây lệ thuộc và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của các em".

Theo ông Hiếu, thực tế thời gian qua đã xuất hiện nhiều vụ việc HS bị lừa đảo qua mạng. Chỉ bằng những thủ đoạn đơn giản, kẻ xấu đã xâm nhập thông tin cá nhân của HS và gia đình. Có em bị dụ dỗ đến những địa điểm nguy hiểm, trở thành nạn nhân của các đường dây tội phạm. Một số trường hợp được công an phát hiện, giải cứu kịp thời nhưng cũng có trường hợp để lại hậu quả đau lòng.

Để phòng ngừa tình trạng này, nhiều trường đã áp dụng các biện pháp khác nhau: từ tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh đến xử lý kỷ luật HS. Tuy nhiên, ông Hiếu nhận xét mỗi trường có điều kiện và cách làm khác nhau, hiệu quả chưa đồng đều.

"Quan điểm của Sở GD-ĐT là không cấm tuyệt đối việc HS mang điện thoại đến trường. Tuy nhiên, điện thoại chỉ nên phục vụ nhu cầu thiết yếu, hỗ trợ học tập, liên lạc khi cần. Chúng ta không nên cực đoan cấm đoán mà phải định hướng để các em chủ động sử dụng điện thoại hợp lý, an toàn, không bị lệ thuộc" - ông Hiếu nhấn mạnh.