Hướng đến sống thiện, sống đẹp

Tôn giáo và nghệ thuật là hai hình thái ý thức xã hội quan trọng, cùng hướng đến lý tưởng Chân - Thiện - Mỹ

Ngày 26-9, Trường Đại học KHXH&NV (ĐHQG TP HCM), Viện Nghiên cứu KHXH&NV đã tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề "Tôn giáo và nghệ thuật: Lý luận và thực tiễn".

Giúp cộng đồng phát triển

Hội thảo có sự góp mặt của nhiều nhà khoa học, chuyên gia, văn nghệ sĩ... tạo nên một không gian học thuật sôi nổi, đa chiều. Hội thảo không chỉ mang ý nghĩa học thuật mà còn thể hiện vai trò tiên phong của Viện Nghiên cứu KHXH&NV trong việc kết nối và dẫn dắt nghiên cứu về các lĩnh vực nhân văn gắn với thực tiễn.

Nhiều tham luận có nội dung đáng chú ý đã được trình bày và trao đổi tại hội thảo như "Phân tích nền tảng triết học, mỹ học, xã hội học, tôn giáo học về mối quan hệ giữa nghệ thuật và tôn giáo"; "Khảo sát giá trị tôn giáo - nghệ thuật qua nhiều loại hình: điện ảnh, sân khấu, cải lương, âm nhạc tôn giáo"; những tác phẩm: "Cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu", "Cuộc đời Đức Phật Thích Ca", "Xuân hạ thu đông rồi lại xuân", "Trăng nơi đáy giếng", "Vong nhi", "Thái tử A Xà Thế"... đã được các chuyên gia, nhà quản lý phân tích dưới góc nhìn văn hóa, nhân văn.

Đặc biệt, nhiều tham luận đi sâu vào tư tưởng Phật giáo trong cải lương và kịch nói, như: "Thái tử A Xà Thế", "Chuyến đò định mệnh", hay giá trị của âm nhạc tôn giáo qua các nghiên cứu của Trần Ngân Hà, Nguyễn Thị Thúy, Vũ Minh Thư cũng được đưa ra bàn luận.

Những nội dung vừa kể trên minh chứng cho sức sáng tạo không ngừng của văn nghệ sĩ TP HCM khi hướng đến việc sáng tác, dàn dựng các tác phẩm, các hình tượng nhân vật tôn giáo để phục vụ công chúng, qua đó giúp đời sống cộng đồng ngày càng phát triển.

Mối quan hệ song hành

Trong lời phát biểu đề dẫn, Ban Tổ chức hội thảo nhấn mạnh: "Trong suốt chiều dài lịch sử, tôn giáo và nghệ thuật luôn song hành, vừa phản ánh vừa nuôi dưỡng đời sống tinh thần của con người. Nếu tôn giáo đem đến hệ giá trị tinh thần thì nghệ thuật là phương tiện biểu đạt, lan tỏa, giúp những giá trị ấy in đậm trong ký ức và cảm xúc nhân loại.

Không chỉ dừng lại ở những giá trị tâm linh, sự gắn kết này còn khẳng định vai trò của tôn giáo - nghệ thuật như 2 trụ cột định hình văn hóa, bản sắc và nhân văn trong đời sống xã hội hiện đại.

TS Dương Hoàng Lộc - Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Tôn giáo và Phát triển, Viện Nghiên cứu KHXH&NV - cho rằng: "Nghệ thuật có khả năng đưa những tư tưởng tôn giáo vốn trừu tượng, xa vời trở nên gần gũi và dễ cảm thụ hơn với công chúng thông qua những tác phẩm nghệ thuật, mà TP HCM là nơi có nhiều sân khấu, nhiều sân chơi nghệ thuật lớn để dàn dựng tác phẩm nghệ thuật đúng hướng".

NSND Trịnh Kim Chi, Phó Chủ tịch Hội Sân khấu TP HCM, nhìn nhận: "Các vở cải lương, kịch nói mang nội dung tôn giáo không chỉ truyền tải giá trị tâm linh mà còn phản ánh khát vọng sống thiện, sống đẹp của con người Việt Nam. Đây là mảnh đất nghệ thuật cần tiếp tục khai thác".