Bao giờ mới có gạo vàng?
Sẽ phải mất nhiều năm trước khi gạo vàng - một loại gạo được biến đổi gien - có thể đến được với hàng triệu trẻ em có nguy cơ bị mù lòa hay chết non vì thiếu vitamin A.
Ngày càng có nhiều nông dân, vì muốn giảm giá thành sản phẩm, đang chuyển sang trồng đậu nành, bắp và cotton được biến đổi gien. Tuy nhiên, không phải mọi người tiêu dùng đều tin rằng những sản phẩm đó là an toàn cho môi trường và người dân. Các nhà hoạt động phản đối thực phẩm biến đổi gien gọi những sản phẩm này là “thực phẩm Frankenstein”. Một số người thậm chí cho rằng công nghệ biến đổi gien đang được sử dụng để tăng lợi nhuận công nghiệp hơn là để đáp ứng các thách thức mà nhân loại đang đối phó, như sự đói kém và thiếu nước.
Ngành sản xuất lúa gạo châu Á đang khủng hoảng.- Riêng lúa gạo được biến đổi gien cho đến nay vẫn chưa xuất hiện trên thị trường, có thể vì nó không phải là đề tài chủ đạo trong các cuộc nghiên cứu sinh học đắt tiền. Dù nuôi sống phân nửa dân số thế giới, lúa gạo - chủ yếu do các nông dân châu Á trồng - đã lọt ra khỏi danh sách ưu tiên của các công ty nghiên cứu tư nhân. Khi được hỏi tại sao Monsanto Co. - một trong những “đại gia” công nghệ sinh học của Mỹ - không phát triển lúa gạo biến đổi gien, một đại diện của Monsanto khẳng định: “Cách đây nhiều năm, Monsanto quyết định dồn hết tâm sức vào việc phát triển các loại cây trồng then chốt như bắp, đậu nành, cotton và lúa mì vì chúng có giá trị kinh doanh cao hơn so với lúa gạo”.
Trong khi đó, theo Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI) có trụ sở tại Philippines, ngành sản xuất lúa gạo châu Á lại đang gặp khủng hoảng vì các nguồn cung cấp nước, đất đai và lao động. Theo ông Ronald Cantrell, Tổng Giám đốc IRRI, các cánh đồng lúa châu Á sẽ phải tăng trưởng ít nhất 1% mỗi năm trong vòng 30 năm tới để theo kịp đà tăng dân số. IRRI dự đoán số người ăn gạo sẽ tăng gần gấp đôi từ mức 2,5-2,8 tỉ người hiện nay lên 4,6 tỉ người vào năm 2025. Gạo cung cấp phân nửa số calorie cần thiết hằng ngày của người châu Á, nhưng nó lại hấp thụ nhiều nước hơn gấp từ 2 đến 3 lần so với lúa mì hay bắp. Tuy nhiên, nước đang trở nên khan hiếm ở nhiều phần lãnh thổ châu Á - nhiều nơi trong đó là những khu vực trồng lúa quan trọng. Chuyên gia Cantrell khẳng định: “Nếu bạn xem xét loại năng suất chúng ta sẽ đạt trong tương lai, nó hoàn toàn không hứa hẹn. Không nghi ngờ gì nữa, chúng ta phải nghĩ ra cách trồng lúa mới. Những người nghèo xứng đáng với những gì tốt nhất mà khoa học hiện đại đem lại và đó là những gì IRRI muốn làm”.
Gạo vàng - thực phẩm biến đổi gien thế hệ mới.- Các nhà khoa học cho rằng, trong khi phần lớn các vụ mùa biến đổi gien được thương mại hóa cho đến nay nhằm vào việc giảm giá thành, thế hệ cây trồng biến đổi gien sắp tới, chẳng hạn như gạo vàng, sẽ trực tiếp làm cho người tiêu dùng và giúp khẳng định giá trị của công nghệ biến đổi gien. “Thế hệ thứ 2 hiện đang bắt đầu” - Samuel Sun, giáo sư thuộc Trường Đại học Trung Quốc ở Hồng Kông, người đang thực hiện một dự án liên kết với Trung Quốc về lúa chứa nhiều chất lysine hơn - một trong những amino acid cơ thể con người không thể tạo ra được - cho biết. “Nó sẽ khó làm hơn vì cần phải kết hợp nhiều gien. Đối với các sản phẩm thuộc thế hệ thứ nhất, chẳng hạn như đặc tính kháng sâu bệnh, chỉ cần có một gien là đủ”.
Gạo vàng, loại hạt hơi vàng chứa beta-carotene - một chất cơ thể con người có thể chuyển thành vitamin A - chứa ba gien mới đang được nghiên cứu ở Trung Quốc và Ấn Độ, gồm hai gien từ cây thủy tiên hoa vàng và một vi khuẩn. Trong khi những người chỉ trích thực phẩm biến đổi gien cho rằng lượng vitamin A trong gạo vàng là quá ít, những người khác cho rằng bất kỳ sự tăng thêm vitamin A nào cũng đều đem lại sự cải thiện thấy rõ đối với khoảng 125 triệu trẻ em bị thiếu vitamin A. Các nhà khoa học đã thành công trong việc nâng lượng vitamin A kể từ khi phát minh ra gạo vàng vào năm 2001.
Swapan Datta, một nhà khoa học làm việc với gạo vàng tại IRRI, cho biết IRRI sẽ bắt đầu các cuộc
Theo các nhà khoa học, nếu thành công, gạo vàng cũng sẽ trở thành một hình mẫu cho sự hợp tác
Nhận định: Trung Quốc hiện đang đi đầu trong việc phát triển lúa gạo biến đổi gien thông qua việc đầu tư những khoản kinh phí lớn vào công nghệ sinh học cây trồng nhằm cải thiện an ninh lương thực quốc gia. Tuy nhiên, Bắc Kinh hiện vẫn chưa cho phép thương mại hóa gạo biến đổi gien do những quan ngại về độ an toàn. (Reuters)
giữa các khu vực công và tư vì lợi ích của con người.
Các nhà phát minh Ingo Potrykus và Peter Beyer không đòi hỏi quyền sở hữu trí tuệ đối với gạo vàng. Các công ty như Monsanto, Syngenta AG và Bayet AG, chủ của các công nghệ được 2 nhà khoa học trên sử dụng để phát minh gạo vàng, cũng không đòi hỏi bản quyền. “Đây là một trong những ví dụ tốt nhất của việc khu vực tư nhân và các viện nghiên cứu nhà nước có thể làm việc với nhau” - ông Datta cho biết. “Nếu dự án này thành công, tôi tin rằng trong tương lai nhiều nhà khoa học thuộc khu vực tư nhân sẽ quan tâm nhiều hơn đến việc phát triển các công nghệ có thể đến được với những người dân ở các nước phát triển”. Thật ra, một số nhà khoa học và các quan chức trong ngành cho rằng điều này đang diễn ra. Những phê phán của những người không thích sản phẩm biến đổi gien đã khuyến khích khu vực tư nhân nỗ lực thêm để chinh phục người tiêu dùng.